مرگ رمزی کلارک، مدافع حقوق بشر و طرفدار پرنفوذ انقلاب اسلامی

تبلیغ بازرگانی

شنبه شب – ۱٠ آوریل – بنیاد و کتابخانه‌ای که به نام رمزی کلارک تأسیس شده، مرگ وی را اعلام کرد. وی در خانۀ خود در مانهاتان درگذشته است. رئیس جمهوری کوبا یکی از نخستین شخصیت‌هایی بود که "فقدان این مرد شریف و حامی کوبا" را تسلیت گفت.

رمزی کلارک که در زمان ریاست جمهوری لیندن جانسون، وزیر دادگستری ( یا دادستان کل) آمریکا بود، در تصویب لایحۀ "حقوق مدنی" و رفع تبعیض از سیاهان آمریکا نقش اساسی داشت. او در سالهای بعد، به عنوان وکیل به چهار گوشۀ دنیا سفر کرد و همه جا به دفاع از حقوق بشر پرداخت. برخی از موضع‌گیری‌های وی در دفاع از "دشمنان آمریکا" و انتقادات مکررش از سیاست خارجی واشنگتن، برای او شهرتی خاص همراه داشت که در جناح راست و در نزد جمهوری‌خواهان با کینه و تنفر توأم بود.

رمزی کلارک همیشه مداخلات نظامی آمریکا را – در ویتنام یا عراق – محکوم می‌کرد. وی همچنین به عنوان وکیل مدافع یا کارشناس حقوقی به معمر قذافی، صدام حسین و میلوسوویچ مشاوره می‌داد.

رمزی کلارک در زمان ریاست جمهوری جیمی کارتر مأموریت یافت تا برای آزادی گروگان‌های آمریکایی در تهران اقدام کند، اما موفق نشد.

رمزی کلارک، مشاور غیررسمی جمهوری اسلامی

"پرتال امام خمینی" چند مطلب در بارۀ رمزی کلارک دارد. از جمله آمده است که در اواسط دی ماه سال ۱۳۵۷ رمزى کلارک همراه با ریچارد فالک، استاد دانشگاه پرینستون و دان لوئى نمایندۀ سازمان‌هاى مذهبى آمریکا "براى بررسى وضعیت ایران که در آن روزها شاهد سرکوب معترضان توسط ساواک و ارتش بود، به تهران سفر کردند... اینان پس از بازدید از تهران، در راه بازگشت در پاریس توقف کردند و در روز ۶ بهمن با امام خمینى دیدار و مذاکره نمودند"...

در همین پرتال یادآوری شده که بعد از اشغال سفارت آمریکا در تهران، جیمی کارتر دو نفر را برای ملاقات با خمینی می‌فرستد: رمزی کلارک و ویلیام میلر که در سالهای ۱٩۶٠ به عنوان دیپلمات در تهران و أصفهان خدمت کرده بود. اما این دو نماینده هنگامی که به ترکیه رسیدند، خبردار شدند که خمینی حاضر به دیدار نیست و در نتیجه به کشور خود بازگشتند.

اما رمزی کلارک خود تأیید کرده است که قبل از گروگانگیری سفارت با مقامات جمهوری اسلامی در تماس بوده و حتی به آنها مشاوره می‌داده است. وی قبل از آن که از سوی جیمی کارتر مأمور شود، نامه‌ای برای مسئولان جمهوری اسلامی فرستاده و توصیه‌هایی برای دریافت خسارت از محمدرضاشاه و خانوده‌اش کرده بود.

در این باره، وکلای رمزی کلارک در همان ایام اطلاعیه‌ای منتشر کردند و توضیح دادند که "از ژانویۀ ۱٩۷٩(یعنی از زمان خروج شاه از ایران)، رمزی کلارک دولت جدید ایران را تشویق می‌کرد تا به خاطر جنایات و اعمال غیرقانونی پادشاه پیشین، قانوناً طلب خسارت کند و اموالی را که محمدرضاشاه و نزدیکانش از ملت ایران گرفته بودند، ضبط نماید". در اطلاعیه آمده است که رمزی کلارک در نامه‌ای به ابراهیم یزدی (وزیر خارجه وقت)، استدلالات و پیشنهادهای خود را در مورد تشکیل پرونده و نحوۀ پیگرد قضایی شرح داده بود.

رمزی کلارک و خمینی

مشرق نیوز می‌نویسد که در سال ۱۳٩۳ با رمزی کلارک مصاحبه‌ای داشته است. او در بارۀ علت علاقۀ خود به ایران گفته است: "من دوستی داشتم که فرزند یکی از آیت‌الله‌های معروف ایران بود. او را به خاطر مبارزات انقلابی از ایران تبعید کرده بودند"... این خاطرات رمزی کلارک به سالهای قبل از انقلاب و به دورانی مربوط می‌شود که برخی دانشجویان ایرانی در آمریکا علیه رژیم پادشاهی فعالیت می‌کردند. او می‌افزاید: "این دوست من در بارۀ وضعیت سرکوب معترضان و انقلابیون در ایران توضیحات زیادی به من می‌داد"... کلارک با همین انگیزه‌ها و به دلیل "نگرانی دانشجویان ایرانی از سرکوب گسترده"، برای اولین بار سه سال قبل از انقلاب به ایران سفر می‌کند.

کلارک بعد از انقلاب نیز چند بار به ایران می‌رود. وی علاوه بر دیدار در نوفل لوشاتو، بعدها در قم نیز با آیت‌الله خمینی ملاقات می‌کند. روایت مشرق نیوز حاکی از روابط بسیار خوب او با خمینی است: "سال اولی که ایشان (خمینی) به ایران برگشت، تمایل داشت در قم بماند. با این حال، مهدی بازرگان که من دوستی دیرینه‌ای با او داشتم، نمی‌توانست بدون کمک و حمایت امام، کشور را اداره کند، بنابراین از من خواست تا با او به قم بروم تا بتوانیم امام را متقاعد کنیم به تهران برود"...

ناکامی در پروندۀ گروگانگیری سفارت آمریکا

در خرداد ۱۳۵٩/ژوئن ۱٩٨٠، رمزی کلارک به بهانۀ شرکت در "کنفرانس مداخلات آمریکا در ایران" که به ابتکار ابوالحسن بنی‌صدر، رئیس جمهوری وقت ترتیب داده شده بود بار دیگر به تهران رفت. ظاهراً هدف اصلی وی این بار نیز آزادی گروگان‌ها بوده. از لحن روزنامۀ واشنگتن پست در آن روزها چنین برمی‌آید که دولت آمریکا با این سفر موافق نبوده است: "رمزی کلارک، دادستان پیشین که برای حل بحران گروگان‌ها، دولت را به چالش کشیده و هفتۀ گذشته به ایران رفته بود، امروز تهران را در حالی ترک کرد که به همکاری با سازمان سیا متهم می‌شد"...

واشنگتن پست مورخ ٩ ژوئن ۱٩٨٠ می‌افزاید: "سفر کلارک به تهران با بی‌تفاوتی و نظر منفی هر دو طرف همراه بوده است: در آمریکا، او می‌تواند تحت پیگرد قرار گیرد زیرا سفر به ایران قانوناً ممنوع است (به خاطر تحریم‌ها). و در تهران، به رغم دوستی کلارک با انقلاب ایران، مسئولان بلندپایۀ حکومت رفتار خوشی با وی نداشته‌ و از ملاقات با او خودداری کرده‌اند، آن هم در حالی که رادیوی دولتی ایران او را مأمور سیا لقب داده است... با اینحال کلارک یکی از نخستین طرفداران بانفوذ انقلاب ایران به شمار می‌آید. او حتی در خیابان‌های تهران علیه رژیم شاه راه‌پیمایی کرده، چنان که گفته می‌شد حکومت انقلابی ایران تمایل دارد که وی سفیر آیندۀ آمریکا در تهران باشد"...

بیست سال بعد از آن وقایع، رمزی کلارک آرمان‌های خود را در مصاحبه‌ای با خبرگزاری رویترز چنین شرح داده بود: "من طی سی سال از ایدۀ ایجاد یک دادگاه جزایی بین‌المللی دفاع کردم. دادگاهی که صلاحیت جهانی داشته باشد، مستقل و بری از هرگونه نفوذ سیاسی باشد و اختیارات لازم را برای تعقیب قدرتمندان و شکست‌خوردگان داشته باشد". به گفتۀ رمزی کلارک "برابری مادر عدالت است. در برابر قانون اگر برابری وجود نداشته باشد، هیچ عدالتی وجود نخواهد داشت"...

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

آبونه شوید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید