سرایت سانسور از تهران به آمستردام: «محمد» از «جهنم» حذف شد - Gooya News

رزیتا ناظر - رادیو فردا

در حالی که ایتالیا خود را برای برگزاری باشکوه برنامه‌های هفتصدمین سالمرگ دانته آلیگیری آماده می‌کند، ترجمه هلندی «کمدی الهی»،کتاب مشهور این نویسنده، در اروپا سانسور شد.

ناشر هلندی این کتاب بر اساس یک تصمیم پیشگیرانه با هدف آنچه پرهیز از «جریحه‌دار کردن بی‌مورد [مسلمانان]» اعلام شده، نام محمد، پیامبر مسلمانان را از نسخه هلندی «جهنم»، جلد اول کتاب سه‌جلدی «کمدی الهی» حذف کرده است.

محمد در دوزخ دانته

دانته که از او به عنوان «پدر زبان ایتالیایی» نام می‌برند، در بخش نخست «کمدی الهی» وقتی به‌عنوان راوی وارد دوزخ می‌شود و از طبقات دوزخ بازدید می‌کند، می‌بیند که برخی، از جمله محمد، که از چهره‌های تاریخی هستند، به دلیل گناهانی که مرتکب شده‌اند، در حال مجازات شدن‌اند.

نکته مهم درباره ترجمه هلندی کتاب این است که ناشر برای توجیه این سانسور از عنوان «اقتباس» به جای «ترجمه» استفاده کرده است، در صورتی که منتقدان می‌گویند در اقتباس فرم تغییر می‌کند نه این‌که محتوا سانسور شود.

در واقع اصل شعر دانته حفظ شده، ولی نام محمد از آن حذف شده است؛ امری که آشکارا مداخله در یک اثر با انگیزه‌های غیرادبی ارزیابی شده است.

این اولین بار است که این اثر ادبی در یکی از کشورهای اروپایی، به دلایل مذهبی و سیاسی، به صورت ناقص منتشر می‌شود.

به همین دلیل، این اقدام ناشر هلندی (Blossom Books) با واکنش منفی برخی نهادهای صنفی نویسندگان، از جمله انجمن قلم فرانسه و همچنین انجمن‌های فرهنگی اروپا، مواجه شده است.

آنان این پرسش را مطرح کرده‌اند که چگونه ممکن است هفتصد سال پس از مرگ دانته، اثر او که یکی از شاهکارهای «دولچه استیل نوو» (جنبش ادبی قرون وسطای ایتالیا) محسوب می‌شود، در اروپا سانسور شود.

👈مطالب بیشتر در سایت رادیو فردا

موضوع سانسور محمد از «جهنم» اولین بار در گفت‌وگوی مترجم هلندی این کتاب با یک رادیو در بلژیک فاش شد. او گفت که نام محمد از این متن ادبی حذف شده، اما پاپ‌ها، یهودا، قاتلان سزار و همجنسگرایان که کلیسای کاتولیک آنان را گناهکار می‌دانسته، حذف نشده است.

این اقدام ناشر هلندی به این معنی است که بیم واکنش تند و افراطی از سوی مسلمانان اروپا به انتشار اصل این کتاب، با توجه به اتفاقاتی که درباره کاریکاتورهای محمد در اروپا پیش آمد، بسیار جدی‌تر و نگران‌کننده‌تر از واکنش مسیحیان به آن تلقی و ارزیابی شده است.

همچنین قتل ساموئل پاتی، معلم فرانسوی، که به‌تازگی اتفاق افتاد، موجی دیگری از وحشت از اسلامگرایان افراطی را در اروپا حکمفرما کرده است. جرم آقای پاتی از نظر قاتلش این بود که کاریکاتورهای محمد را در کلاس درس خود به دانش‌آموزان نشان داده بود.