آمریکا یا فرانسه؛ تابلوی پیسارو که نازی‌ها دزدیدند، متعلق به کیست؟
بی بی سی فارسی
- لوسی ویلیامسون
- خبرنگار بی‌بی‌سی در پاریس
منبع تصویر، Getty Images
توضیح تصویر،پاریس اشغال شده: ارتش آلمان نازی از ژوئن ۱۹۴۰ کنترل پایتخت فرانسه را در دست گرفت
هشتاد سال پیش افسران آلمان نازی وارد یک بانک محلی در گوشه‌ای از جنوب غربی فرانسه شدند و سراغ گاوصندوق رفتند.
در گاوصندوق تعدادی اثر هنری پیدا کردند از جمله یک نقاشی از کامی پیسارو نقاش امپرسیونیست فرانسوی که یک چوپان زن را با گوسفندانش نشان می‌داد.
منبع تصویر، Patrice Schmidt/Musée d'Orsay
نقاشی را یک زوج یهودی به نام‌های رائول و یوونه مه‌یر پنهان کرده بودند. آنها وارث گالری لافایت، فروشگاه بزرگ و معروف فرانسه بودند. زمان ماجرا سال ۱۹۴۱ بود، آلمان یک سال قبل فرانسه را اشغال کرده بود. نقاشی پیسارو در اختیار نازی‌ها قرار گرفت.
یک "نمونه" توافق چرخشی
بحثی در مورد این داستان وجود ندارد. اما این نقاشی که سال ۲۰۱۲ بر دیوار یک گالری هنری در اکلاهاما ظاهر شد، حالا محور یک توافق حقوقی و محل یک دعوای حقوقی برای استرداد آثاری شده است که نازی‌ها به سرفت برده بودند.
منبع تصویر، Bertrand Rindoff Petroff/Getty Images
توضیح تصویر،لئون-نوله مه‌یر ۸۱ ساله از دادگاه‌های فرانسه خواسته مانع از بازگشت نقاشی به آمریکا شوند
لئون-نوله، دخترخوانده خانواده مه‌یر که در دهه هشتاد زندگی‌اش است، رد نقاشی "زن چوپان گوسفندان به آغل می‌برد" را در آمریکا پیدا کرد. این نقاشی را سال ۲۰۰۰ یک خانواده آمریکایی به موزه فرد جونز جونیور دانشگاه اوکلاهاما هدیه کرده بودند. خانم مه‌یر قصد داشت این تابلو را پس بگیرد و با خود به فرانسه ببرد.
خانم مه‌یر و موزه در سال ۲۰۱۶ به توافق رسیدند که مالکیت تابلو را با هم شریک شوند. به این ترتیب بدون اجازه دو طرف تابلو نمی‌توانست فروخته، تعویض یا اهدا شود. ضمن این که قرار شد تابلو هر سه سال یک بار بین موزه اکلاهاما و یک گالری فرانسوی جابجا شود.
از نظر دانشگاه این توافق "الگویی منصفانه و عادلانه برای پرونده‌های استرداد آثار هنری در دنیای معاصر" و "اولین نمونه در نوع خود" است.
- فرانسه نقاشی گوستاو کلیمت را که در دوره نازی تحت فشار فروخته شد، باز می‌گرداند
- گران-ترین نقاشی پیسارو ۳۲ میلیون دلار فروش رفت
- 'کاشف' جنبش امپرسیونیسم که بود؟
اما این مسئله که نسبت مالکیت کنونی این اثر در مقایسه با مالک نقاشی قبل از این که دست نازی‌ها چگونه است هنوز روشن نشده است.
نکته اصلی مفهوم حقوقی "صدافت در معامله" است؛ اگر کسی یک اثر هنری را با صداقت از منبعی قانونی خریده باید آن را پس دهد یا اگر چنین کرد باید خسارتش جبران شود؟ کشورهای مختلف اغلب قوانین متفاوتی در این مورد دارند.
راه حلی که "اوکلاهاما تحمیل کرد"
ران سافر وکیل خانم مه‌یر می‌گوید موکلش "مجبور شده" با دانشگاه اکلاهاما توافق امضا کند چون مهلت قانونی برای ادعای مالکیت آن منقضی شده بود: "به این دلیل که آنها علاقه‌ای به بازگرداندن اثر نداشتند، خانم مه‌یر با این خطر روبرو بود که هیچ‌وقت شاهد بازگشت نقاشی به فرانسه نباشد."
"این راه حلی بود که دانشگاه اکلاهاما تحمیل کرد. این نقاشی از الاهاما به یک موزه فرانسوی می‌رود و سپس به اکلاهاما بازمی‌گردد. خانم مه‌یر حتی اجازه لمس نقاشی را ندارد."
اما نکته عجیب‌تری هم وجود دارد. او می‌گوید، در این توافق‌نامه بندی وجود دارد که طبق آن خانم مه‌یر قبل از مرگ باید با توافق دو طرف نقاشی را به یک موسسه هنری فرانسوی هدیه کند در غیر این صورت نقاشی برای همبشه در اختیار "برنامه هنر در سفارتخانه‌ها" (برنامه‌ای زیر نظر وزارت خارجه آمریکا) قرار خواهد گرفت.
چالش بازگشت نقاشی به آمریکا
نقاشی در اولین رفت و آمد بین فرانسه و آمریکا از سال ۲۰۱۷ در موزه اورسی فرانسه نگهداری می‌شود. اما خانم مه‌یر نمی‌تواند نقاشی را به این موزه که خانه نقاش‌های امپرسیونیست فرانسه است، اهدا کند؛ به این دلیل واضح که نقاشی هر سه سال یک بار باید بین آمریکا و فرانسه جابجا شود.
منبع تصویر، Sophie Crepy/Musée d’Orsay
توضیح تصویر،تابلوی آوردن گوسفندان به آغل در موزه اورسی فرانسه
موزه اورسی در بیانیه‌ای از "مشکلات و هزینه‌های" این پروژه خبر داده است؛ پروژه‌ای که نیازمند "حمل و نقل مرتب بین پاریس و اکلاهاما" است. در این بیانیه اشاره‌ای به علاقه موزه برای پیگیری حقوقی مالکیت نقاشی پیسارو نشده است.
نقاشی طبق توافق جابجای باید در پایان ماه ژوئیه به آمریکا برده شود.
خانم مه‌یر که حالا ۸۱ ساله است از دادگاه‌های فرانسه خواسته با دخالت خود مانع از انتقال نقاشی به آمریکا شوند. قرار است اولین جلسه دادگاه در این رابطه ماه آینده میلادی تشکیل شود.
جریمه روزانه برای "زیر پا گذاشتن توافق"
در واکنش به این اقدام، دادگاهی در اکلاهاما خانم مه‌یر را به اهانت به حکم دادگاه قبلی متهم کرده و گفته او حق گونه ملاحظه‌ای را که ممکن بود شاملش شود از دست داده است و توافق قبلی را وقتی احساس کرده به هدفش نمی‌رسد زیر پا گذاشته است.
وکیل خانم مه‌یر می‌گوید که دادگاه آمریکا علاوه بر هزینه دادرسی به ازای هر روزی که موکلش پرونده نقاشی را در دادگاه‌های فرانسه تعقیب کند، ۲۵۰۰ دلار جریمه در نظر می‌گیرد.
بنیاد دانشگاه اکلاهاما گفت: "ناراحت‌کننده است که این خانم فعالانه تلاش می‌کند تا زیر یک توافق‌نامه بین‌المللی هنری بزند."
این در حالی است که وکیل خانم مه‌یر دید متفاوتی نسبت به قضیه دارد و معتقد است که باید از دانشگاه اکلاهاما پرسید چرا نسبت به منبع اثری که نازی‌ها از پدرخوانده موکلش گرفته بودند، به اندازه کافی تحقیق نکرده است.
"رویکردی تازه" نسبت به آثار هنری دزدیده شده
دیوید زیوی، مدیر بخش تحقیقات و بازپس‌گیری آثار هنری وزارت فرنگ فرانسه می‌گوید بلافاصله بعد از جنگ اقداماتی جدی برای پیدا کردن مالکان آثاری که از آلمان به فرانسه بازگشته بود، آغاز شد. به گفته او ۴۵۰۰۰ اثر هنری به صاحبان اولیه‌شان بازگردانده شد.
اما از سال ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۰ بسیاری کشورها از جمله فرانسه، تحقیق و بازگرداندن آثار هنری به صاحبانشان را به عنوان یک اولویت در نظر نمی‌گرفتند. او به بی‌بی‌سی گفت: "وقتی که بحث بر سر یک اثر هنری در یک کشور بود، وزارتخانه و موزه‌های علاقه‌ای به پیگیری نداشتند."
ولی این رویکرد تغییر کرد. فرانسه ماه گذشته میلادی موافقت کرد تا یک تابلو از آثار گوستاو کلیمت از موزه‌ای در این کشور به صاحب اولیه آن در اتریش داده شود.
آقای زیوی می‌گوید: "باید یک سیاست جدی برای جستجو و شنیدن حرف‌های خانواده‌ها اعمال شود و راه حلی منصفانه پیدا کرد. می‌توان گفت که این رویکردی تازه است."
خانم مه‌یر در حالی این تابلو را از خانواده‌ای که او را به فرزندی قبول کرده بودند به ارث برد که خانواده خودش را در هولوکاست از دست داده است.
ران سافر می‌گوید: "دیدن بازگشت این تابلو به فرانسه برای خانم مه‌یر خیلی خیلی مهم است. من واقعا نمی‌دانم دانشگاه اکلاهاما چطور می‌تواند خودش یا دانشجویانش را نسبت به شکایت از یک بازمانده ۸۱ ساله هولوکاست قانع کند؛ آن هم در مورد تابلویی که خودشان می‌دانند متعلق به اینجا است."
منبع خبر: بی بی سی فارسی 
اخبار مرتبط: آمریکا یا فرانسه؛ تابلوی پیسارو که نازی‌ها دزدیدند، متعلق به کیست؟
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
