شهید آوینی کاری خلاف «عادت وضع هنری موجود» در جهان انجام داد

خبرگزاری مهر - گروه‌استان‌ها: امیر کرم از پیشکسوتان تئاتری استان کرمانشاه است با مسئولیت واحد نمایشی شهید آوینی و مدیریت مؤسسه فرهنگی هنری ثاقب سبز با سابقه بیش از یک هزار اجرای نمایشی عمومی و جشنواره‌ای در استان کرمانشاه و جشنواره‌های سراسری قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران و بعد از انقلاب بوده است.

کرم در زمینه هنر دینی به ویژه در رشته تئاتر و اجرای عمومی نمایش فعالیت دارد و تا کنون بیش از ۳۰ نمایشنامه نگارش شده دارد و ۲ سبک نمایشی دینی «مینیاتور» و «مکتب عاشورایی» به نام وی به ثبت رسیده است که بیش از ۱۰۰ نفر در استان کرمانشاه و حتی کشور زیر نظر وی دانش هنر را آموخته‌اند.

وی در تربیت کادر هنرمندان دینی دارای تعهد فردی، تخصص هنری و توانمند در رزمندگی جنگ نرم فرهنگی و نقش آفرینی در وادی فراماسونرزده هنر ادای تکلیف می‌کند.

لطفاً خود و سابقه هنریتان را معرفی بفرمائید؟

امیر کرم هستم؛ سابقه هنری من به زمان قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و حتی قبل از ورود به دانشگاه بر می‌گردد. سال تحصیلی ۱۳۴۸-۱۳۴۷ بعد از کسب رتبه چهارم در کنکور سراسری هنر در دانشگاه هنرهای زیبای تهران رشته هنرهای نمایشی پذیرفته شدم.

تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ۲ نمایشنامه تئاتری به نام‌های ریل و استثنا و قاعده را کار کردم. نمایش ریل بعد از فارغ التحصیلی در خانه تئاتر کرمانشاه اجرا شد و اجرای نمایش استثنا و قاعده که کارگردانی آن را بر عهده داشتم، به عنوان یکی از بهترین اجراها در سراسر ایران شناخته شد.

نمایش استثنا و قاعده نظام سرمایه داری را با اجرای تم‌های موسیقی کرمانشاهی به تصویر می‌کشاند که این اثر با هدف مقابله با رژیم شاهنشاهی به روی صحنه رفت، لذا حساسیت‌های زیادی را برانگیخت و به همین دلیل پس از اجرای این نمایش‌ها توسط ساواک دستگیر و زندانی شدم.

فعالیت هنری من در زندان متوقف نشد و طی دوران حبس کار تئاتر را ادامه دادم و نمایش‌هایی را به دور از چشم ساواک در زندان اجرا می‌کردم. اما خبرچین‌ها اجرای نمایشی که در اتاقی که متعلق به طرفداران امام (ره) بود را به ساواک گزارش دادند و به همین دلیل یک سال دیگر به مدت زمان حبس من اضافه شد. بعد از سپری شدن این مدت، ساواک به بهانه‌های مختلف بدون هیچ دلیل قانع کننده‌ای ۲ سال دیگر مرا در زندان نگه داشتند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی به زادگاهم برگشتم و در کرمانشاه مشغول فعالیت‌های هنری و نمایشنامه نویسی شدم.

چگونه شهید آوینی آشنا شدید؟ آیا با شهید آوینی هم دوره بوده‌اید؟

پیش از پیروزی انقلاب اسلامی رشته‌های هنرهای نمایشی، موسیقی، معماری و مجسمه سازی را در دانشگاه هنرهای زیبا تدریس می‌شد. شهید آوینی در رشته معماری درس می‌خواند و برخی از کلاس‌هایشان در محوطه فضای سبز داخل دانشگاه برگزار می‌شد.

مسافت کلاس درس ما با آنجا بسیار کم بود و او را می‌دیدم. آن زمان ایشان را نمی‌شناختم، اما همیشه او را با کتاب‌های قطور زیر بغل می‌دیدم. عینکی که بر چشم داشت نشان می‌داد که اهل مطالعه و کتاب است. بعدها و در ترم‌های بالاتر دانشگاهم کم کم با افکار وی آشنا شدم. شهید آوینی در عین حالی که روشنفکر بود فردی درستکار، فرهنگی، فرهیخته و متدین بود.

در مورد هنر آرمانی مد نظر شهید آوینی توضیح بفرمائید؟

نوابغ و ستاره‌های فرهنگی و هنری کمی در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی وجود داشت که یکی از آنها شهید آوینی بود. شهید آوینی وقتی درباره هنر تفکر می‌کرد و می‌نوشت، دقت داشت تا تمایز و تفاوت بین هنر غربی و هنر دینی را بفهمد که متأسفانه برخی از هنرمندان ما به این تفاوت توجه نمی‌کنند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی یک جریان پیچیده در حوزه هنری وجود داشت. این جریان پیچیده با ظاهری انقلابی اما در درون به نمایندگی از دشمن با نگاه مدرنیته و با کادر سازی فرهنگ و هنر کشور را مدیریت می‌کرد که ضد اندیشه‌ها و تفکرات انقلابیونی از جمله شهید آوینی بودند. حوزه هنری که به گفته مقام معظم رهبری متعلق به انقلاب اسلامی است، متأسفانه در بسیاری از رشته‌های آن نگاه انقلاب اسلامی حاکم نبود.

در اوایل انقلاب پیروزی انقلاب، شهید آوینی بیشتر در عرصه چاپ مقاله با موضوعات سینما، تئاتر و رسانه فعالیت می‌کرد.

کم کم تعریف جدیدی از مفهوم سینما بر مبنای نوع تفکر عارفانه و عالمانه اسلامی و ولایت فقیه ارائه داد. او سینما را بر اساس اندیشه‌های ناب اسلام بنا نهاد و سینمای متفاوتی از گذشته را به وجود آورد. تمام تعریف‌های شهید آوینی راجع به دوربین، شات، چگونگی برداشت‌ها و… با تمام روش تدریس‌ها و آموخته‌ها در دانشگاه‌های مختلف جهان تفاوت داشت به همین دلیل فیلم‌های او ماندگار شد.

چقدر وضعیت فعلی عرصه هنر کشور را مطابق نظرات ایشان میدانید؟

در اوایل انقلاب شهید آوینی با شکوائیه از اقدامات برخی از مسئولین نزد امام (ره) تشریف بردند امام در آنجا فرمودند مسئولین ما آدم‌های خوبی هستند، اما ساده هستند که این سادگی موجب تسلط تفکرات غرب گرایانه بر آن‌ها می‌شود.

هنر پوچ گرای غربی قرن ۲۱، زندگی را پوچ و مرگ را وحشتناک نشان می‌دهد. این هنر یک هنر خالی از مفاهیم ارزشمند انسانی و بزک شده است. در این بین کپی این تفکر با ظاهر دین و مذهب با شکل گیری جریانی با عنوان منافقین جدید در ایران به وجود آمد که قاتل هنر اصیل بودند. این منافقین قصد دارند آنچه را که آوینی و اندیشه‌های او بود، نابود کنند.

منافقین جدید که در عرصه اندیشه و تفکر قد اعلم کردند، عملاً قادر به بیان تفکرات خود نیستند، بنابراین اندیشه‌ها و تفکرات شأن را در لباس دین نشر و گسترش می‌دهند که برای موجودیت اسلام بسیار خطرناک است.

ارکان هدایت و کانالیزه کردن عرصه هنر توسط داورها، اساتید و رئیس اجرایی جشنواره‌های هنری تشکیل می‌شود، اما متأسفانه طی سال‌های اخیر برخی از این اشخاص نگاه مدرنیته را نمایندگی می‌کنند و تفکر و منافع منافقین جدید را نشر و گسترش می‌دهند. این اشخاص با ادعای انقلابی بودن بیشترین ضربه‌ها را به انقلاب می‌زنند.

متأسفانه در جامعه امروزی کسانی که در عرصه هنر آرمانی مد نظر شهید آوینی فعالیت دارند بسیار کم و گمنام هستند.

به نظر شما چرا به شهید آوینی، لقب سید اهل قلم از سوی رهبری اعطا شده است؟

اصل تفکرات و اندیشه‌های ناب اسلامی شهید آوینی در نوع نوشتار کتاب‌هایش است که با مدد قلم به رشته تحریر درآمده و متأسفانه نخوانده و درک نشده باقی مانده است.

شهید آوینی کاری خلاف آمد عادت وضع هنری موجود در جهان انجام داد. وی با در نظر گرفتن جامعه مهدوی، در عرصه هنر، کاری را انجام داد که کمتر کسی جرأت انجام آن را داشت.

شهید آوینی کاری خلاف آمد عادت وضع هنری موجود در جهان انجام داد. وی با در نظر گرفتن جامعه مهدوی، در عرصه هنر، کاری را انجام داد که کمتر کسی جرأت انجام آن را داشت.

شهید آوینی سینمای دینی را تعریف کرد و تعریف جدیدی از دوربین ارائه داد به طوری که این تعریف خارج از تعریف‌های رایج آن زمان بود. شهید آوینی اعتقادات و مفاهیم اصیل را مثل مفهوم شهادت به تصویر کشاند و زیباترین صحنه‌های ناشی از اعتقادات را به نمایش گذاشت.

موانع عدم پیاده شدن نظریات شهید آوینی در عرصه هنر کشور را تشریح بفرمائید؟

شهید آوینی به دلیل اینکه همزمان در چند جبهه می‌جنگید مورد تهاجمات بسیاری از جمله تهاجم گروهک‌های دگراندیش قرار گرفته بود.

امثال شهید آوینی به بهترین وجه ممکن از افکار ناب اسلام دفاع می‌کردند اما گروهک‌ها و افراد وابسته‌ای سعی در تخریب شخصیت او به منظور جلوگیری از گسترش نگاه و اندیشه اش داشتند.

یکی از اقداماتی که منافقین جدید برای ضربه زدن به فرهنگ و هنر انقلاب اسلامی انجام می‌دهند قطع نقاط تقویت کننده افراد است.

هم اکنون فیلم‌های انحرافی ساخته می‌شود که با تحریف تاریخ سعی در کمرنگ کردن و حذف قهرمانان و نیروهای انقلابی در ذهن مخاطبان دارند.

امروزه آمریکا و غرب مستقیماً در مقابل انقلاب اسلامی قرار نمی‌گیرند، بلکه آنها به مدد نیروهای داخل حرکت می‌کنند و مؤثر واقع می‌شوند.

شخص شما در امتداد تفکرات شهید آوینی، اقدام و تولید محتوا در عرصه رسانه و تقسیمات آن داشته‌اید؟

بعد از آشنایی و مطالعه اندیشه‌های شهید آوینی با وجود تعریف‌های موجود، رسانه را از نگاه خودمان تعریف کردیم. این نگاه رسانه را به ۲ دسته‌ی رسانه برون‌ریز با واسطه و رسانه درون ریز بی‌واسطه تقسیم می‌کرد و کار را بر مبنای همین نگاه پیش بردیم.

تئاتر در زیر مجموعه رسانه‌های درون ریز بی‌واسطه تعریف می‌شود که مستقیماً با تماشاگر بدون هیچ‌گونه واسطه‌ای ارتباط برقرار می‌کنند، اما در زیر مجموعه رسانه‌های برون ریز با واسطه سینما قرار دارد و باید گفت ماهیت و ذات این رسانه‌های تکنولوژی محور، خنثی نیست.

بر اساس این نگاه به موارد جدیدی پی بردیم که متأسفانه در حال حاضر به آن اهمیتی داده نمی‌شود و اگر سیاست صدا و سیما بر اساس این نگاه بنا نهاده می‌شد تغییرات مثبتی در آن مشاهده می‌کردیم.

بر مبنای نگاه به رسانه‌ی درون ریز بی‌واسطه در قالب هنر تئاتر، سبک جدیدی به نام «مینیاتور» برگرفته از شیوه هنری قرآن و ادبیات کهن و ارزشمند ایران پایه ریزی کردم که در آن نگاه اسلام به دنیا با نگاه مدرنیته تفاوت دارد و سبک مینیاتور به دلیل همین تفاوت در نگاه و برای بیان اعتقادات سیاسی ناشی از دیانت و سیاست و مفاهیمی که در تفکر مدرنیته جایی ندارد، به وجود آمد.

پشتیبانی نوشتاری و اسکلت بندی سبک مینیاتور برگرفته از ادبیات اسلامی خصوصاً ادبیات قرآنی است. در این سبک با استفاده از هنر نمایش مفاهیم خاصی در قالب نمایشک مطرح و به بیننده منتقل می‌شود. اما سبک‌های خارجی به دلیل پوچی و فقدان معنویت امکان بیان تفکرات و اندیشه‌های اسلامی و انتقال مفاهیم فرهنگی ارزشمند را نمی‌دهند.

ارکان سبک مینیاتور بر پایه رنگ‌های به کار گرفته شده در نور، صحنه نمایش، لباس، گریم و…، موسیقی و هم سرایی و دیالوگ پایه ریزی شده است. بیش از هفت نمایشنامه بر اساس این سبک از جمله «در اندرون غوغا» و «یک کوکی که دیوانه شد» نوشته و به روی صحنه نمایش رفت و بعدها نمایشنامه نویسانی نمایش‌هایی را بر اساس این سبک نوشتند. سبک مینیاتور با استقبال فراوانی روبرو شد اما در عین حال مورد هجمه‌های زیادی نیز قرار گرفت.

کار هنر اسلامی مرئی کردن نامرئی ها با روایتگری برای مخاطب است.

کار هنر اسلامی مرئی کردن نامرئی ها با روایتگری برای مخاطب است، لذا در این راستا سبک دیگری که در عرصه هنر تئاتر پایه ریزی کردم، سبک «مکتب عاشورایی» بود. این سبک با موضوعیت امام حسین (ع) و یاران با وفایش در صحرای کربلا است که در آن با بهره گیری از موجودیت اشیا و جانوران در اجرا، حال و هوای متأثر از ائمه اطهار به نمایش گذاشته می‌شود. موضوعی که منحرفین و دشمنان اسلام ناب با به نمایش در آوردن و تعریف مقدسات در قالب جسم فیزیکی و زمینی سعی در نابودی هنر و اندیشه شهید آوینی را دارند. این کار جفای بزرگی در حق هنر دینی می‌کنند، چرا که در گذر زمان این مقدسات کوچک به نظر می آیند و به مرور قداست آنها از بین می‌رود.

پایه‌های سبک مکتب عاشورایی علاوه بر نور و رنگ، مداحی اصیل است که مداح بازیگر با روایتگری تصویرسازی‌هایی را در ذهن هر مخاطب ایجاد می‌کند و این کار باعث حفظ حرمت مقدسات و انتقال مفاهیم اصیل می‌شود. دلیل اصلی ماندگاری این سبک درگیر شدن همزمان احساس، عقل و دل مخاطب است.

سال‌های اخیر نیز تحقیقاتی را بر مبنای اندیشه‌ها و تفکرات شهید آوینی با برداشت آزاد شخصی انجام دادم که هفت سال به طول انجامید و هم اکنون در ۳۰۰ صفحه آماده چاپ است.

میزان آشنایی شهید مدافع حرم حسین علیخانی با تفکرات شهید آوینی؟

شهید علیخانی یک شخص حکیم و صاحب نظر بود که با فلسفه غرب و تفکرات ناب اسلامی مد نظر شهید آوینی آشنا بود؛ و در عین حالی که یک رزمنده بود، به هنر و حکمت مسلط بود و کار کادر سازی را نیز انجام می‌داد.

بسیاری از آموخته‌های من در بحث هنر قدسی در مباحثه با شهید علیخانی به دست آمده است.