سید حسن خمینی: وضع موجود به نارضایتی اجتماعی می‌انجامد/ مردم ناامید و قهر هستند و حق هم دارند

آفتاب‌‌نیوز :

یادگار امام در سخنان مهمی در دیدار با دبیرکل و اعضای شورای مرکزی حزب اعتمادملی تأکید کرد: همه نسبت به مملکت، آینده، فرزندانمان و گذشته تاریخی مان مسئولیت داریم؛ تلقی من هم این بود که شاید بتوانیم کاری کنیم که این امر در مورد شخص بنده دیگر امکانش فراهم نیست، اما نه به این معنا که به عنوان یک کنش‌گر، فعال، توصیه کننده و همدل حضور نداشته باشم؛ بلکه در عرصه حضور خواهم داشت.

مشروح سخنان حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی در این دیدار بدین شرح است:

در ابتدای سخن، یاد آقای کروبی را گرامی می داریم. انشاالله با حاکم شدن خرد جمعی در تصمیمات، مسأله حصر خاتمه یابد و بتوانیم ایشان و سایر محصورین به خصوص آقای مهندس موسوی و خانم دکتر رهنورد را از نزدیک ببینیم.

به نظرم، ما در برهه بسیار مهمی از کشور هستیم؛ نه از این باب که همیشه می گویند، «برهه حساس کنونی»! بلکه واقعیت این است که امروز وضع معیشت مردم در دوره بسیار سختی است. البته ما هنوز به فقر نسلی بر نخورده و به فقر فرهنگی هم نرسیده ایم، ولی اگر فقر اقتصادی تا یکی دو نسل ادامه یاید، کار ممکن است به فقر فرهنگی کشد.

مشکل اصلی ما اقتصادی است، ولی راه حل سیاسی دارد

در چنین شرایطی طبقه متوسط ما مدام ضعیف‌تر می شود و در این شرایط هر شعار پوپولیستی می تواند موج ایجاد کند و این امر برای کشور بسیار خطرناک است. قبلا عرض کرده‌ام و لابد شنیده‌اید که راه حل مشکل اقتصادی کشور اقتصادی نیست. یعنی مشکل اصلی ما اقتصادی است، ولی راه حل سیاسی دارد. به این جهت که ما ۱۲۰ سال است - از سال ۱۲۸۸ که نفت در کشور پیدا شده - نفت را استخراج کرده و مصرف کرده‌ایم. کشوری که در آن نفت را می‌فروشند و پول می گیرند و حقوق می دهند و از حقوق بگیران مالیات جمع می کنند.

تا وقتی نتوانیم بر تحریم ها فائق بیاییم وضع همین است. دوستان اقتصاددان همواره گفته‌اند که اگر در ایران کالای استراتژیک «نفت» از گردونه خارج شود، تفاوت بین بهترین دولت و بدترین دولت، فقط ۲۰ درصد است. پس برای حل مشکل ما باید عزت‌مندانه مشکلمان را با دنیا حل کنیم. امروز غربی‌ها ما را گیر انداخته‌اند و خوب هم از وضع ما اطلاع دارند.

از این طرف خودمان هم بعضا در داخل اشتباهات مهمی را مرتکب می شویم و مثلا به اشتباه در واقعه ای مثل رخداد اخیر در نطنز، اطلاعات سرّی را در رسانه‌ها می گوییم.

از سوی دیگر، در مملکتی که وضع مرغ آن اینگونه است و نمی تواند مشکل را جمع کند، ادامه وضع فعلی هر چه قدر هم با مدیریت همراه باشد، به معنای توزیع فقر است. باید تحریم‌ها برطرف شود و بطور اساسی اقتصاد ساماندهی و بازسازی شود.

نکته مهمتری که وجود دارد، این است که وضع موجود به شدت به نارضایتی اجتماعی می‌انجامد و بحران های اجتماعی از جمله طلاق و اعتیاد را در پی می آورد. خدا رحمت کند آقای هاشمی را که می گفت تا وقتی کار و اشتغال نباشد و مردم درآمد نداشته باشند همه شعارها و بحث های اجتماعی و فرهنگی، بازی است. اگر می خواهید همه اینها اصلاح شود باید شغل ایجاد کنید تا وضع مردم خوب شود. ایجاد شغل هم نیازمند سرمایه‌گذاری است و سرمایه‌گذاری هم امنیت و آرامش می خواهد.

وظیفه رئیس جمهور «تغییر دادن ریل» است. کار رئیس جمهور صرفا اقتصادی نیست. بلکه مدیریت همه جهات کشور است. مگر هر رئیس جمهوری در همه حوزه ها توان تخصصی دارد؟ قاعدتا او با همه حوزه های فرهنگ، اقتصاد، اجتماع، نفت، پتروشیمی و... آشنا نیست، بلکه وظیفه او این است که سیاستگذاری‌های کلان، ریل‌ها را عوض کند. مثلا آقای خاتمی متخصص اقتصاد نبود، ولی در پی ریلی که عوض می کند اقتصاد دوره‌اش بسیار خوب می شود.

گاهی خود جامعه به هر علتی تصمیم می گیرد که ایستادگی کند. در این صورت کار خیلی راحت است؛ چون خودش تصمیم گرفته است. لذا محکم می‌ایستد و مثل سال‌های اول انقلاب به صف نفت هم می رود و مانند دوران جنگ در صف همه کالاها هم می‌ایستد؛ در واقع چون خودش تصمیم می گیرد، احساس سختی نمی کند و یا احساس سختی‌اش را تحمل می کند. ولی وقتی احساس کند دیگران برایش تصمیم می گیرند و در فرآیند تصمیم گیری، تصمیم سازی و عمل مدخلیت ندارد، «اینِرسی سکون» پدید می آید و جامعه به یک مقاومت به شدت منفی روی می آورد.

نتیجه بعدی، دودستگی شدیدی است که در مسائل حاکمیتی پیش می آید و دست هیچ مدیری به کار نمی رود. یکی از استانداران به من می گفت اگر دولت به من پول داد کار می کنم و اگر نداد هیچ! نه سرمایه‌گذار می آورم و نه تلاش می‌کنم که کسی بیاید! او گفت، «من می‌روم با مصیبت سرمایه‌گذار می‌آورم و ال سی‌های او باز نمی‌شود و می‌ترسم این وسط ما را هم به یک بهانه بگیرند! دردسر دارد. پس اگر پول دادند کار می‌کنم و اگر هم ندادند دعا می‌کنم. آقای خودم هستم و تلویزیون استانی می‌روم و این طرف و آن طرف سخنرانی می کنم؛ چهار سال هستیم و بعد هم می رویم!»

فرآیند شورای نگهبان هم خیلی برایم مهم نبود؛ اگر رد می کردند اتفاق مهمی نمی افتاد

اما در مورد حضور خودم در انتخابات ریاست جمهوری، نکته‌ای را باید بیان کنم. واقعیت این است که اصلا خودم بنای حضور نداشتم؛ برای اینکه احساس مسئولیت نمی‌کردم و معتقد بودم افراد زیادی برای تصدی این مسئولیت حضور دارند. این تصمیم پابرجا بود تا اینکه با پیش‌بینی‌ها و ارزیابی‌های قابل توجهی مواجه شدیم. این را بگویم که بیش از اقبال افراد و جریانات خاص که به نوبه خود بسیار ارزشمند است، اقبال مردمی برای من مهم بود و از همین رو بود که ارزیابی ها برای من مهم بود.

تنها عاملی که من را در تصمیم‌گیری مردّد کرده بود - البته تصمیم هم نگرفته بودم - این بود که نکند فردای قیامت پیش خدا، روح امام، شهدا و آیندگان بگویند یک موقعی کاری از شما می‌آمد و نکردید. فرآیند شورای نگهبان هم خیلی برایم مهم نبود. اگر هم رد می‌کردند اتفاق مهمی نمی افتاد.

توجه کنید که امثال ما اگر گوشت و پوستمان هم برود نمی خواهیم جمهوری اسلامی از بین برود و هیچ کس نباید چنین توقعی را داشته باشد و اگر کسی روزی می خواهد به بنده اقبال کند بداند که ما تا آخرین لحظه هیچ وقت هیچ کاری نمی کنیم که جمهوری اسلامی بخواهد لطمه ببیند و اگر هم احیانا کاری انجام می دهیم برای این نکته (حفظ جمهوری اسلامی) است. لذا اگر فکر کنیم یک کار به فرآیندی می رسد که نتیجه اش تضعیف کلان مملکت و جمهوری اسلامی است، به نظر من مصلحتی بر آن مترتب نیست. البته هرگز از اصول خود عدول نمی کنیم و صلاح کشور را هم در همین می دانیم.

آینده ایران و مردم کشورمان را هم چندان متفاوت از آینده جمهوری اسلامی نمی‌دانم. یعنی معتقدم به هر حال این دو با هم پیوند دارد. بالأخره ما عرق دینی، شیعی و اسلامی داریم و نمی‌توانیم نسبت به تاریخ بزرگی هم که پشت سرمان هست بی‌تفاوت باشیم.

اما به هر حال وقتی در مورد یک تصمیم گیری صلاح دیده نمی شود، مسئولیتی حاصل نخواهد شد و در صورتی که آن تصمیم عملی شود، در آینده مسأله ای پیش نرفته و مشکل مردم حل نمی شود. این در حالی است که قرار است آمدن امثال من مشکل گشا باشد.

مهم این است که باید «مردم» انتخاب کنند

البته در جامعه ما حتما اشخاص مؤثر هستند ولی بیش از اینکه چه کسی انتخاب شود، مهم این است که باید «مردم» انتخاب کنند. یعنی من در مورد مسأله حضور مردم، واقعا معتقدم خود مردم باید بیایند و تصمیم بگیرند و اگر بیایند و تصمیم بگیرند، ما نمی گوییم هرچه تصمیم بگیرند حتما درست است ولی بسیار به درستی نزدیک‌تر است از تصمیماتی که ممکن است مخالفینشان و جریان خاصی بگیرند.

جریان افراطی در کشور ما تصمیم های بسیار خطرناک ایدئولوژیک می گیرد

این را هم اضافه کنید که واقعیت این است که جریان افراطی در کشور ما بعضا تصمیم‌های بسیار خطرناک ایدئولوژیک می‌گیرد. البته من معتقد نیستم همه این افراد ایدئولوژیک هستند، بلکه خیلی از آنها کاسب هستند ولی به هر حال تصمیماتی با پایه های ایدئولوژیکی می گیرند که غلط و خطرناک است.

من اصلا بنا ندارم که بگویم در این شرایط (دیگر در میدان) نیستم و دیگر کار نمی کنم. بالأخره تا حالا می گفتم همه باید باشند و از مردم دعوت کنیم. و الان هم می گویم حضور مردم از هر عنصری واجب تر است.

اما این نکته را هم اضافه کنم. در کارهای انسانی یک به علاوه یک، مساوی با دو نیست. در جبر و ریاضی یک به علاوه یک مساوی با دو است ولی در مسائل انسانی بعضا یک به علاوه یک منفی سه می دهد؛ یعنی همدیگر را خنثی می کنند. بعضی وقت ها هم شش یا هفت می دهد. واقعا اگر ۱۰ نفر همدل پیدا شوند می توانند خیلی نقش بزرگی داشته باشند.

در مرحله فعلی به نظر من در میان دوستان شما نهاد اجماع ساز حداقل برای یک گروه سیاسی اتفاق مبارکی است. به هر حال این مجموعه، مجموعه ای است که در شرایطی که فعلا کسی توان کار فردی ندارد، باید آن را مبنایی برای کار گرفت و به تصمیم آن که مبتنی بر خرد جمعی است، احترام گذاشت. اما به مردم صادقانه مشکلات را بگویید؛ حداقل این است که فردا اگر هدفمان محقق نشد می گوییم ما از قبل حرف هایمان را گفته ایم و در حدّ وسع خود کارمان را انجام داده ایم.

برای یک جریان سیاسی از نظر حیات سیاسی خودش بعضی وقت ها شکست ها زمینه پیروزی های بعدی است. آقای هاشمی اگر سال ۸۴ نمی آمد و شکست نمی خورد، ۹۲ نمی بُرد. یعنی خیلی وقت ها این گونه است که فرد باید از شکست این مرحله برای گام بعدی توشه ای بردارد.

شرط موفقیت این است که صادقانه به مردم بگویید مسیری که قرار است طی شود اشتباه است و به نتیجه نمی رسد. لزومی هم ندارد همه حرف بنده و شما را قبول کنند، کما اینکه هیچ تضمینی هم وجود ندارد که همه باید من را دوست داشته باشند و یا قبول داشته باشند. همیشه عده ای هستند که از بنده خوششان می آید و عده ای هم هستند که بدشان می آید؛ یک عده هستند که حرف من را قبول می کنند و یک عده هم هستند که حرف من را قبول نمی کنند ولی معنایش این نیست که ما حرف خودمان را نزنیم. یعنی نه مرعوب موج افراطی مهاجم فحاش شوید و نه مرعوب موجی که مقابل است و می گوید شما چرا این حرف را می زنید.

یکی از بزرگان هم گفته بود، «من همه تلاشم را می کنم که شما من را دوست داشته باشید و واقعا هم خیلی برای من مهم است که شما من را دوست داشته باشید ولی نه به قیمت اینکه از عقیده خودم دست بردارم؛ عقیده ام را می گویم و ان شاء الله شما هم من را دوست داشته باشید». در این مسأله هم همین جور است.

حکومت «یکدست افراطی» برای کشور خطرناک است

باید عقیده و مشرب سیاسی خودمان و خطری که پیش رو است را بگوییم. به نظر من واقعا حکومت یکدست افراطی برای کشور خطرناک است. همه نسبت به مملکت، آینده، فرزندانمان و گذشته تاریخی‌مان مسئولیت داریم؛ تلقی من هم این بود که شاید بتوانیم کاری کنیم که این امر در مورد شخص بنده دیگر امکانش فراهم نیست، اما نه به این معنا که به عنوان یک کنش‌گر، فعال، توصیه‌کننده و همدل حضور نداشته باشم؛ بلکه در عرصه حضور خواهم داشت.

باید به خدا امید داشت و حرکت کرد؛ خداوند تفضّل می کند. باید به فهم مردم امید داشت، با هر امکاناتی که هست باید با مردم صادقانه صحبت کرد و سخن را گفت. ان شا الله وقتی ما کار درستی انجام دهیم و صادق باشیم آنها هم می آیند. اگر هم (مردم) نیامدند، دست کم کار خود را انجام داده ایم و کنار ننشسته ایم. به نظرم اگر کار انسانی متشکلی شکل گیرد، بسیار خوب است. نهاد اجماع ساز تا اینجا کار مبارکی است، البته خیلی خبر ندارم که از این به بعد چه نتیجه ای از آن بیرون می آید، اما باید به آن به دیده ی فرصت نگاه شود. ان شاء الله از آن نتیجه ای هم بگیرید.

مردم خیلی ناامید و قهر هستند و حق هم دارند

به هر حال اولین مسأله این است که باید سعی کنید امید را به جامعه برگردانید. مردم خیلی ناامید و قهر هستند و حق هم دارند. چرا که در این سال ها روش های درستی در مواجهه با جامعه انجام نگرفت. نمی گویم «فرد» در فرایند اجتماعی تأثیر ندارد ولی بیش از کار فردی، «کار جمعی» مهم است. اگر بنده نبودم و زید و عمروا نبود، یکی دیگر می آید و همین مسأله را انجام می دهد و پیش می برد. ممکن بود به عللی -مثلا عامل مهم «ارادت مردم به امام»-نسبت به بنده نگاه دیگری موجود باشد ولی به نظر من می توان با مردم صحبت کرد و ان شاء الله شما هم به نتیجه ای که مطلوبتان است برسید.

من به سبب ارادت به آقای کروبی، نوع دیگری از تلقی را نسبت به حزب اعتماد ملی دارم. برای آقای حضرتی هم آرزوی موفقیت در مسئولیت دبیرکلی حزب را آرزومندم.