فتاوای مراجع تقلید درباره خوردن و آشامیدن روزه‌دار
خبرگزاری مهر
به گزارش خبرنگار مهر، روزه داران در ماه مبارک رمضان از اذان صبح تا اذان مغرب باید از برخی کارها اجتناب کنند تا روزه آنان باطل نشود و در صورت انجام بعضی کارها، روزه شخص روزه دار باطل می‌شود، خوردن و آشامیدن، جماع، استمناء، دروغ بستن به خدا و پیغمبر و جانشینان پیغمبر علیهم السلام، رساندن غبار غلیظ به حلق، فرو بردن تمام سر در آب، باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح، اماله کردن با چیزهای روان و قی کردن از جمله چیزهایی است که روزه را باطل می‌کند و غالباً مراجع تقلید بر آن اتفاق نظر دارند.
حضرت آیت الله خامنه‌ای:
سوال ۷۶- آیا می‌توان به دلیل داشتن مسابقه فوتبال و گرسنگی و تشنگی زیاد در آن روزه خود را خورد؟
ج) مورد سوال مجوّز برای افطار محسوب نمی‌شود.
سوال ۷۷- اگر شخصی که در ماه رمضان روزه دار است، در یکی از روزها برای خوردن سحری بیدار نشود و لذا نتواند روزه را تا غروب ادامه دهد و در وسط روز حادثه‌ای برای او اتفاق بیفتد و روزه را افطار کند، آیا کفّاره بر او واجب است؟
ج) اگر روزه را تا حدی ادامه دهد که روزه بر اثر تشنگی و گرسنگی برای او حرجی شود و در نتیجه آن را افطار نماید، فقط قضا بر او واجب است و کفّاره ای ندارد.
سوال ۷۸- اگر در ماه رمضان برای سحری بیدار شویم و سحری بخوریم و بعد بفهمیم اذان گفته‌اند روزه قبول است یا باید روزه آن روز قضا شود؟
ج) اگر تحقیق نموده و با علم به اینکه هنوز صبح نشده خورده است و بعد فهمیده که صبح شده، روزه صحیح است و قضا ندارد.
سوال ۷۹- با توجّه به اینکه امروزه برای تنظیم کارهای روزانه از ساعت استفاده می‌شود و در شهرها معمولاً به دلیل ساختمان‌های بلند، دیدن طلوع فجر امکان ندارد، در صورتی که فردی با اعتماد به ساعتش که ساعت چهار را نشان می داده است مشغول خوردن سحری شود و بعد معلوم شود که باطری ساعت تمام شده و در واقع ساعت چهار و ربع بوده است. آیا روزه چنین فردی صحیح است؟ همچنین اگر فردی در اثر خطای چشم ساعت پنج را تصوّر کرده که ساعت چهار صبح است و مشغول خوردن سحری می‌شود و بعد متوجّه اشتباهش می‌شود و میفهمد بعد از طلوع فجر خورده است؟
ج) در هر دو صورت، اگر با اعتماد بر ساعت، اطمینان به بقا شب داشته است و بعداً کشف خلاف شده است، روزه‌اش در ماه مبارک رمضان صحیح است.
سوال ۸۰- اگر موقعی که مشغول خوردن غذا است بفهمد صبح شده چه باید بکند؟
ج) باید لقمه را از دهان بیرون بیاورد، و اگر عمداً آن را فرو ببرد روزه‌اش باطل است.
سوال ۸۱- گاهی اوقات انسان ترش می‌کند، یعنی موادی ترش مزه از معده او به فضای دهان او می‌آید. حال اگر روزه داری ترش کند و این مواد را سهواً یا عمداً قورت دهد، روزه‌اش چه حکمی دارد؟
ج) اگر پس از آنکه به فضای دهان آمد عمداً و اختیاراً فرو برد، روزه‌اش باطل می‌شود ولی سهواً مبطل روزه نیست.
سوال ۸۲- هنگامی که مبتلا به بیماری زکام بودم، مقداری از اخلاط سر و سینه در دهانم جمع شده بود که به جای بیرون انداختن، آن را فرو بردم، آیا روزه‌ام صحیح است یا خیر؟ در بعضی از روزهای ماه مبارک رمضان در منزل یکی از اقوام بودم که بر اثر زکام و خجالت و حیا مجبور شدم با خاک، تیمّم بدل از غسل واجب بکنم و تا نزدیک ظهر غسل نکردم. این کار برای چند روز تکرار شد، آیا روزه‌ام در آن روزها صحیح است یا خیر؟
ج) فرو بردن اخلاط سر و سینه ضرری به روزه نمی‌رساند، ولی اگر به فضای دهان رسیده باشد بنا بر احتیاط واجب باید از فرو بردن آن خودداری نماید، و اما ترک غسل جنابت قبل از طلوع فجرِ روزی که می‌خواهید روزه بگیرید و انجام تیمّم بدل از غسل به جای آن، اگر به خاطر عذر شرعی باشد و یا تیمّم در آخر وقت و به خاطر تنگی آن باشد، موجب بطلان روزه نیست و روزه شما با تیمّم صحیح است. در غیر این صورت، روزه شما در آن روزها باطل است.
سوال ۸۳- در یکی از روزهای ماه رمضان روزه گرفتم ولی دندان‌هایم را مسواک نزدم، و بدون اینکه باقیمانده غذاهای الباقی دندان‌ها را عمداً ببلعم، خودبه خود بلعیده شده است. آیا قضای روزه آن روز بر من واجب است؟
ج) اگر علم به وجود باقیمانده غذا در بین دندان‌هایتان و یا علم به رسیدن آن به حلق نداشته‌اید و فرو رفتن آن هم عمدی و با التفات نبوده، قضای روزه بر شما واجب نیست.
سوال ۸۴- خلال کردن دندان بعد از خوردن غذا برای کسی که فردایش قصد گرفتن روزه را دارد، چه حکمی دارد؟
ج) خلال کردن بعد از غذا برای کسی که قصد روزه دارد واجب نیست حتی اگر احتمال دهد که خلال نکردن موجب داخل شدن غذای الباقی دندان‌ها به حلق می‌شود؛ و اگر بعد از آن سهواً هم غذا داخل حلق شد، روزه‌اش باطل نمی‌شود؛ بله اگر یقین داشته باشد که ترک آن باعث داخل شدن غذا به حلق می‌شود واجب است خلال کند و اگر نکرد، با فرض داخل شدن غذا به حلق بلکه مطلقاً بنا بر احتیاط واجب روزه‌اش باطل می‌شود.
سوال ۸۵- آیا مسواک کردن با خمیر دندان، در حال روزه اشکال دارد؟
ج) اشکال ندارد؛ ولی باید از فرو رفتن آب دهان که آغشته با خمیر دندان و آب است جلوگیری شود.
سوال ۸۶- حکم استفاده از نخ دندان که فلوراید و طعم نعنا دارد در حال روزه چیست؟
ج) اگر آب دهان را فرو نبرد، اشکال ندارد.
سوال ۸۷- جویدن آدامس و مکیدن کندر برای روزه دار چه حکمی دارد؟
ج) اگر چیزی وارد حلق نمی‌شود مانعی ندارد، ولی مکیدن کُندر روزه را باطل می‌کند.
سوال ۸۸- اگر روزه دار باشم و مادرم مرا وادار به خوردن غذا یا نوشیدن کند، آیا روزه‌ام باطل می‌شود؟
ج) خوردن و آشامیدن روزه را باطل می‌کند، هرچند بر اثر درخواست و اصرار شخص دیگری باشد.
سوال ۸۹- اگر چیزی به زور وارد دهان روزه دار شود و یا سر او به همان صورت داخل آب گردد، آیا روزه‌اش باطل می‌شود؟ اگر وادار به باطل کردن روزه‌اش شود، مثلاً به او بگویند که اگر روزه‌ات را نخوری، ضرری به خودت یا مالت وارد می‌سازیم، او هم برای دفع این ضرر غذا بخورد، آیا روزه‌اش صحیح است؟
ج) روزه شخص روزه دار با داخل شدن چیزی در حلقش بدون اختیار و یا با فرو بردن سرش به همان صورت به زیر آب باطل نمی‌شود، ولی اگر خودش بر اثر اکراه دیگری مرتکب مفطری شود، روزه‌اش باطل خواهد شد.
سوال ۹۰- اگر شخص روزه دار در اثر فراموشی چیزی بخورد، آیا تذکر دادن به او واجب است؟
ج) خیر، تذکر دادن به او واجب نیست.
سوال ۹۱- اگر هواپیما در ارتفاع بالا و مسیر طولانی در حال پرواز باشد و پرواز حدود دو ساعت و نیم تا سه ساعت طول بکشد، مهماندار و خلبان هواپیما برای حفظ تعادل خود هر بیست دقیقه احتیاج به نوشیدن آب دارند، در این صورت آیا در ماه مبارک رمضان، کفّاره و قضای روزه بر آنها واجب می‌شود؟
ج) اگر روزه برای آنها ضرر داشته باشد، جایز است که با نوشیدن آب افطار نمایند و قضای آن را به جا آورند و در این حالت کفّاره بر آنها واجب نیست.
سوال ۹۲- اگر روزه دار آب را به قصد رفع عطش در دهان گردانده و بیرون بریزد به طوری که هیچ مقداری از آب پایین نرود چه حکمی دارد؟
ج) در فرض سوال اشکال ندارد.
سوال ۹۳- آیا بعد از مضمضه کردن چه برای وضو و چه غیر آن در حال روزه ماه رمضان واجب است روزه دار سه مرتبه آب دهانش را بیرون بریزد؟
ج) چنین کاری واجب نیست. آنچه واجب است خارج کردن آب از دهان است و اگر یقین پیدا کرده که آب خارج شده چیز دیگری بر او واجب نیست.
سوال ۹۴- حکم غرغره کردن برای روزه دار چیست؟
ج) اگر هنگام غرغره کردن، آب از حلق به پایین برود، روزه باطل می‌شود.
سوال ۹۵- خارج کردن آب دهان و دوباره آن را وارد دهان کردن باطل کننده روزه است. آیا بیرون آوردن زبان هم همان حکم را دارد که اگر کسی زبانش به هر دلیلی بیرون بیاورد موجب باطل شدن روزه می‌شود؟
ج) صِرف این ضرری به صحّت روزه نمی‌زند.
سوال ۹۶- وقتی در ماه رمضان به کارگاه قند و شکر می‌رویم، احساس می‌کنیم که شکر داخل دهان شده، آیا روزه مان باطل می‌شود؟
ج) صرف احساس داخل شدن آن در دهان و حتی داخل شدن در دهان بدون اینکه فرو برده شود، ضرری به صحت روزه نمی‌زند.
حضرت آیت الله سیدعلی سیستانی:
مساله ۱۶۶۰- اگر روزه دار عمداً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه او باطل می‌شود؛ چه آن چیز خوراکی باشد؛ یا غیر خوراکی - مثل خاک - و چه کم باشد یا بسیار؛ حتی اگر از راه غیر متعارف به حلق برسد. مثل شرب از راه بینی با دیگر منافذ سر - روزه را باطل می‌کند. معیار، صدق اکل و شرب است، به گونه‌ای که به بخش پایانی حلق که وصل به جوف است، برسد.
مساله ۱۶۶۱- اگر روزہ دار چیزی را که لای دندان مانده است، با علم و عمد فرو برد، روزه‌اش باطل می‌شود؛ ولی اگر بی اختیار یا از روی فراموشی به حلق فرو رود، روزه باطل نمی‌شود.
مساله ۱۶۶۲- کسی که می‌خواهد روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان صبح دندان‌هایش را خلال کند؛ ولی اگر بداند غذای لای دندان در روز بیرون می‌آید و به حلق فرو می‌رود، خلال کردن آن واجب است و اگر عمداً به این واجب عمل نکرد و در بین روز به حلق فرو رفت، روزه باطل می‌شود و قضا دارد؛ ولی کفاره ندارد؛ همچنین اگر به حلق فرو نرود، روزه او باطل است و قضا دارد، چون اخلال به نیت کرده است
مساله ۱۶۶۳- فرو بردن آب دهانی که با اختیار یا بی اختیار در دهان جمع شده، گرچه بسیار و ترش مزه باشد، روزه را باطل نمی‌کند، اگرچه احتیاط در اجتناب از فرو بردن آن است.
مساله ۱۶۶۴- بلعیدن خلط سر و سینه برای روزه دار، تا وقتی که به فضای دهان نرسد، روزه را باطل نمی‌کند و احتیاط واجب، آن است زمانی که به فضای دهان رسید، از فرو بردن آن به حلق خودداری کند؛ ولی چون مبطل بودن آن قطعی نیست، اگر فرو رود، روزه او صحیح است.
مساله ۱۶۶۵- اگر روزه دار مسواک آغشته به آب دهان را بیرون بیاورد و دوباره در دهان بگذارد و رطوبتش در آب دهان مستهلک شود، روزه او صحیح است؛ ولی اگر در آب دهان مستهلک نشود و آن را فرو برد، روزه را باطل می‌کند.
مساله ۱۶۶۶- با جویدن آدامس، اگر ذرات آن در آب دهان متفرق و مخلوط شود و همراه با آب دهان به حلق فرو رود، روزه باطل می‌شود.
مساله ۱۶۶۷- اگر روزہ دار فراموش کند که روزه است و چیزی بخورد، روزه او باطل نمی‌شود.
حضرت آیت الله جعفر سبحانی:
مسأله ۱۲۵۳ - اگر روزه دار عمداً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه او باطل می‌شود، چه خوردن و آشامیدن آن چیز معمول باشد مثل نان و آب چه معمول نباشد مثل خاک و شیره درخت و چه کم باشد یا زیاد، حتی اگر مسواک را از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد روزه او باطل می‌شود. مگر آنکه رطوبت مسواک در آب دهان به طوری از بین برود که رطوبت خارج به آن گفته نشود.
مسأله ۱۲۵۴- اگر روزه دار سهواً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه‌اش باطل نمی‌شود.
مسأله ۱۲۵۵ - احتیاط واجب آن است که روزه دار از استعمال آمپولی که به جای غذا به کار می‌رود، خودداری کند. ولی تزریق آمپولی که عضو را بی حس می‌کند یا به جای دوا استعمال می‌شود، اشکال ندارد.
مسأله ۱۲۵۶ - اگر روزه دار به قدری تشنه شود که برای او تحمل تشنگی موجب عُسر و حَرَج است، می‌تواند به اندازه‌ای که رفع مشقّت کند، آب بیاشامد و روزه او باطل نمی‌شود.
مسأله ۱۲۵۷- انسان نمی‌تواند برای ضعف، روزه را بخورد، ولی اگر ضعف او به قدری است که معمولاً نمی‌شود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.
مسأله ۱۲۵۸- تریاک کشیدن حرام است و اشخاصی که معتاد به کشیدن تریاک هستند و نمی‌توانند ترک کنند و با این حال نمی‌توانند روزه بگیرند می‌توانند به مقدار دفع ضرورت تریاک بکشند، و روزه را واجب است بگیرند.
حضرت آیت الله حسین وحید خراسانی:
اگر روزه دار با التفات به اینکه روزه دارد عمداً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه او باطل می‌شود، چه خوردن و آشامیدن آن چیز معمول باشد مثل نان و آب، چه معمول نباشد مثل خاک و شیره درخت، و چه کم باشد یا زیاد، حتی اگر رطوبتی از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان ببرد و فرو دهد، روزه باطل می‌شود، مگر آنکه آن رطوبت در آب دهان به طوری از بین برود که رطوبت خارج به آن گفته نشود.
مسأله ۱۵۸۲- اگر موقعی که مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده، باید لقمه را از دهان بیرون آورد، و چنانچه عمداً فرو ببرد روزه‌اش باطل است، و به دستوری که خواهد آمد، کفاره هم بر او واجب می‌شود.
مسأله ۱۵۸۳. اگر روزه دار سهواً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه‌اش باطل نمی‌شود.
مسأله ۱۵۸۴- تزریق آمپولی که به جای دوا به کار می‌رود یا عضو را بی حس می‌کند، اشکال ندارد، و احتیاط مستحب آن است که روزه دار از استعمال آمپولی که به جای آب و غذا به کار می‌رود خودداری کند.
مسأله ۱۵۸۵- اگر روزہ دار چیزی را که لای دندان مانده است با التفات به اینکه روزه دارد عمداً فرو ببرد، روزه‌اش باطل می‌شود.
مسأله ۱۵۸۶. کسی که می‌خواهد. روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان دندان‌هایش را خلال کند، ولی اگر بداند. یا اطمینان داشته باشد غذایی که لای دندان مانده در روز فرو می‌رود، چنانچه خلال نکند و چیزی از آن فرو رود، روزه‌اش باطل می‌شود
مساله ۱۵۸۷- فرو بردن آب دهان، اگر چه به واسطه خیال کردن ترشی و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمی‌کند.
مسأله ۱۵۸۸ فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضای دهان نرسیده اشکال ندارد، ولی اگر داخل فضای دهان شود، احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرند.
مسأله ۱۵۸۹- اگر روزه دار به قدری تشنه شود که بترسد از تشنگی بمیرد، واجب است به اندازه‌ای که از مردن نجات پیدا کند آب بیاشامد، ولی روزه او باطل می‌شود، و اگر ماه رمضان باشد باید در بقیه روز از به جا آوردن کاری که روزه را باطل می‌کند خودداری نماید، و همچنین اگر بترسد که از نخوردن آب به او ضرر معتنابهی برسد، یا آب نخوردن برای او موجب حرجی باشد که عرفا قابل تحمل نباشد، که در این دو صورت می‌تواند به اندازه رفع ضرر و حرج آب بیاشامد.
مساله ۱۵۹۰- جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذا مانند اینها که معمولاً به حلق نمی‌رسد اگر چه اتقاقا به حلق برسد روزه را باطل نمی‌کند ولی اگر انسان از اول بداند یا اطمینان داشته باشد که به حلق می‌رسد روزه‌اش باطل می‌شود و باید قضای آن را بگیرد و در صورت رسیدن به حلق کفاره بر او واجب می‌شود.
مسأله ۱۵۹۱ - انسان نمی‌تواند برای ضعف روزه را بخورد، ولی اگر ضعف به قدری باشد که برای روزه دار عرفا قابل تحمل نباشد، خوردن روزه اشکال ندارد.
حضرت آیت الله ناصر مکارم شیرازی:
مسأله ۱۳۳۶ - خوردن و آشامیدن از روی عمد روزه را باطل می‌کند، خواه از چیزهای معمولی باشد مانند نان و آب و یا غیر معمولی مانند برگ درختان، کم باشد یا زیاد، حتّی اگر مسواک را از دهان بیرون آورده، دوباره داخل دهان کند و رطوبت آن را فرو برد روزه‌اش باطل می‌شود، مگر آنکه رطوبت مسواک کم باشد و در آب دهان از بین برود.
مسأله ۱۳۳۷ - اگر هنگامی که مشغول خوردن غذا یا نوشیدن آب است بفهمد صبح شده، باید آنچه را در دهان است بیرون آورد و اگر عمداً فرو برد روزه‌اش باطل است و کفّاره نیز دارد.
مسأله ۱۳۳۸ - خوردن و آشامیدن از روی سهو و فراموشی روزه را باطل نمی‌کند.
مسأله ۱۳۳۹ - تمام انواع آمپول‌های دارویی یا تقویتی که به صورت عضلانی تزریق می‌شوند و همچنین تزریق عضلانی واکسن برای افراد روزه دار اشکالی ندارد ولی تزریق آمپول‌ها و سرم‌های وریدی (که در رگ تزریق می‌شوند) جایز نیست. همچنین، تزریق خون بنابر احتیاط واجب، روزه را باطل می‌کند؛ امّا باید تا آخر روز از کارهایی که روزه را باطل می‌کند خود داری نماید و بنابر احتیاط واجب قضای آن روز را نیز بجا آورد.
مسأله ۱۳۴۰ - کسی که می‌خواهد روزه بگیرد بهتر است پیش از اذان صبح دندان‌هایش را بشوید و خلال کند و اگر بداند غذایی که لای دندان مانده در روز فرو می‌رود احتیاط واجب آن است که قبلاً آن را بشوید و خلال کند و اگر نکند و غذا فرو رود روزه را تمام کند و بعد قضا نماید.
مسأله ۱۳۴۱ - فرو بردن آب دهان، هر چند به واسطه خیال کردن ترشی و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمی‌کند، و فرو بردن اخلاط سر و سینه تا به فضای دهان نرسیده اشکال ندارد، امّا اگر داخل فضای دهان شود احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرد.
مسأله ۱۳۴۲ - جویدن غذا برای بچّه و همچنین چشیدن غذا و مانند آن و شست و شوی دهان با آب یا داروها اگر چیزی از آن فرو نرود روزه را باطل نمی‌کند و اگر بدون اراده به حلق برسد اشکالی ندارد، ولی اگر از اوّل بداند بی اختیار به حلق می‌رسد روزه‌اش باطل است و قضا و کفّاره دارد.
مسأله ۱۳۴۳ - اگر روزه دار به اندازه‌ای تشنه شود که طاقت تحمّل آن را ندارد و یا ترس بیماری و تلف داشته باشد، می‌تواند به اندازه ضرورت آب بنوشد، ولی روزه او باطل می‌شود و اگر ماه رمضان باشد باید بقیّه روز را بنابر احتیاط واجب امساک کند.
مسأله ۱۳۴۴ - انسان نمی‌تواند به خاطر ضعف، روزه را بخورد، ولی اگر بقدری ضعف پیدا کند که تحمّل آن بسیار مشکل شود، می‌تواند روزه را بخورد و همچنین اگر خوف بیماری داشته باشد.
حضرت آیت الله صافی گلپایگانی:
مسأله ۱۵۸۲ - اگر روزه دار عمداً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه او باطل می شود، چه خوردن و آشامیدن آن چیز معمول باشد مثل نان و آب، چه معمول نباشد. مثل خاک و شیره درخت و چه کم باشد یا زیاد حتی اگر مسواک را از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو برد، روزه او باطل می شود بلکه اگر رطوبت مسواک در آب دهان به طوری از بین برود که رطوبت خارج به آن گفته نشود ولی بداند که در دهان باقی است بنابر احتیاط لازم نباید آن را فرو برد.
مسأله ۱۵۸۳ - اگر موقعی که مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده، باید لقمه را از دهان بیرون آورد و چنان چه عمداً فرو برد روزه اش باطل است و به دستوری که بعداً گفته خواهد شد کفاره هم بر او واجب می شود.
مسأله ۱۵۸۴ - اگر روزه دار سهواً چیزی بخورد یا بیاشامد روزه اش باطل نمی شود.
مسأله ۱۵۸۵ - احتیاط مستحب آن است که روزه دار از استعمال آمپول خودداری کند، و فرقی بین آمپول ها نیست. و اگر لازم شد و تزریق کرد روزه او باطل نمی شود.
مسأله ۱۵۸۶ - اگر روزه دار چیزی را که لای دندان مانده است عمداً فرو ببرد، روزه اش باطل می شود.
مسأله ۱۵۸۷ - کسی که می خواهد روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان دندان های خود را خلال کند. ولی اگر بداند غذایی که لای دندان مانده در روز فرو می رود، چنان چه خلال نکند، روزه اش باطل می شود خواه چیزی از آن فرو رود یا فرو نرود.
مسأله ۱۵۸۸ - فرو بردن آب دهان، اگر چه به واسطه خیال کردن ترشی و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمی کند.
مسأله ۱۵۸۹ - فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضای دهان نرسیده اشکال ندارد ولی اگر داخل فضای دهان شود، احتیاط واجب آن است که آن را فرو نبرد.
مسأله ۱۵۹۰ - اگر روزه دار به قدری تشنه شود که بترسد از تشنگی بمیرد واجب است به اندازه ای که از مردن نجات پیدا کند آب بیاشامد ولی روزه او باطل می شود و اگر ماه رمضان باشد، باید در بقیه روز از به جا آوردن کاری که روزه را باطل می کند خودداری نماید.
مسأله ۱۵۹۱ - جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها که معمولاً به حلق نمی رسد، اگر چه اتفاقاً به حلق برسد، روزه را باطل نمی کند. ولی اگر انسان از اول بداند که به حلق می رسد، روزه اش باطل می شود هر چند به حلق نرسد و باید قضای آن را بگیرد و اگر به حلق رسیده کفاره هم بر او واجب است.
مسأله ۱۵۹۲ - انسان نمی تواند برای ضعف، روزه را بخورد ولی اگر ضعف او به قدری است که معمولاً نمی شود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.
حضرت آیت الله سید موسی شبیری زنجانی:
مساله ۱۵۸۲- اگر روزه‌دار، عمداً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه او باطل می‌شود؛ چه خوردن و آشامیدن آن چیز معمول باشد، مثل نان و آب، چه معمول نباشد، مثل خاک و شیره درخت، و چه کم باشد یا زیاد، حتی اگر مسواک را از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آن را فرو ببرد، روزه‌اش باطل می‌شود، مگر آنکه رطوبت مسواک در دهان بسیار کم باشد. و منظور از کلمه «عمداً» در این مسأله و مسائل بعدی آن است که انسان با توجّه به روزه‌دار بودن خود، کاری انجام دهد.
مساله ۱۵۸۳ - اگر موقعی که مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده، باید لقمه را از دهان بیرون آورد و چنانچه عمداً فرو برد، روزه‌اش باطل می‌شود و به دستوری که در مسأله ۱۶۷۰ گفته می‌شود، کفاره نیز بر او واجب می‌گردد.
مساله ۱۵۸۴ - ا گر روزه‌دار سهواً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه‌اش باطل نمی‌شود.
مساله ۱۵۸۵ - روزه‌دار باید از استعمال سرم و آمپولی که به جای غذا بکار می‌رود خودداری کند، ولی تزریق آمپول دوایی و آمپولی که عضو را بی‌حس می‌کند، اشکال ندارد.
مساله ۱۵۸۶ - ا گر روزه‌دار چیزی را که لای دندان مانده عمداً فرو ببرد، روزه‌اش باطل می‌شود مگر آنکه به قدری اندک باشد که به فرو بردن آن عرفاً، خوردن گفته نشود.
مساله ۱۵۸۷ - کسی که می‌خواهد روزه بگیرد لازم نیست پیش از اذان صبح خلال کند، ولی اگر بداند غذایی که لای دندان مانده در روز فرو می‌رود چنانچه عمداً خورده‌های غذا را بیرون نیاورد روزه‌اش باطل می‌باشد؛ هر چند در روز فرو نرود، امّا چنانچه توجه نداشته باشد که این کار روزه را باطل می‌کند با خلال نکردن روزه‌اش باطل نمی‌شود مگر در روز خورده‌های غذا فرو رود.
مساله ۱۵۸۸- فرو بردن آب دهان؛ اگر چه به واسطه خیال کردن ترشی و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمی‌کند.
مساله ۱۵۸۹- فرو بردن اخلاط سر و سینه، تا به فضای دهان نرسیده هیچ اشکالی ندارد، ولی اگر داخل فضای دهان شود، احتیاط مستحب آن است که آن را فرو نبرد.
مساله ۱۵۹۰- اگر روزه‌دار اتفاقاً به قدری تشنه شود که از ادامه روزه بر جان خود بترسد یا روزه بر او حرجی یا ضرری باشد، بنابر احوط به مقدار ضرورت، آب بیاشامد و اگر روزه واجب باشد در بقیه روز از بجا آوردن کاری که روزه را باطل می‌کند، خودداری کند؛ و چنانچه قضای آن در صورت بطلان لازم است مانند روزه ماه رمضان بنابر احتیاط آن را قضا هم بنماید.
مساله ۱۵۹۱ - جویدن غذا برای بچّه یا پرنده یا چشیدن غذا و مانند اینها که معمولاً فرو نمی‌رود، اگر چه اتفاقاً فرو رود روزه را باطل نمی‌کند، ولی در روزه ماه رمضان اگر انسان از اوّل بداند که فرو می‌رود و روزه باطل می‌شود، اگر قصد کند که این کار را انجام دهد، روزه‌اش باطل است؛ هر چند آن را انجام ندهد و اگر در اثر انجام این کار غذا فرو رود، کفاره نیز دارد.
مساله ۱ ۵۹۲- انسان نمی‌تواند برای ضعف، روزه خود را بخورد ولی اگر ضعف او به حدی است که معمولاً نمی‌شود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد، بلی بعضی از اشخاص مانند پیرمردها و پیرزنان می‌توانند به جهت مشقت روزه را بخورند.
حضرت آیت الله جوادی آملی:
مساله ۱۶۶۰- اگر روزه دار عمداً چیزی بخورد یا بیاشامد، روزه او باطل می‌شود؛ چه آن چیز خوراکی باشد؛ یا غیرخوراکی - مثل خاک - و چه کم باشد یا بسیار؛ حتی اگر از راه غیر متعارف به حلق برسد - مثل شرب از راه بینی یا دیگر منافذ سر - روزه را باطل می‌کند. معیار، صدق اکل و شرب است، به گونه‌ای که به بخش پایانی حلق که وصل به جوف است، برسد.
مساله ۱۶۶۱- اگر روزه دار چیزی را که لای دندان مانده است، با علم و عمد فرو برد، روزه‌اش باطل می‌شود؛ ولی اگر بی اختیار یا از روی فراموشی به حلق فرو رود، روزه باطل نمی‌شود.
مساله ۱۶۶۲- کسی که می‌خواهد روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان صبح دندان‌هایش را خلال کند؛ ولی اگر بداند غذای لای دندان در روز بیرون می‌آید و به حلق فرو می‌رود، خلال کردن آن واجب است و اگر عمداً به این واجب عمل نکرد و در بین روز به حلق فرو رفت، روزه باطل می‌شود و قضا دارد؛ ولی کفاره ندارد؛ همچنین اگر به حلق فرو نرود، روزه او باطل است و قضا دارد، چون اخلال به نیت کرده است.
مساله ۱۶۶۳- فرو بردن آب دهانی که با اختیار یا بی اختیار در دهان جمع شده، گرچه بسیار و ترش مزه باشد، روزه را باطل نمی‌کند، اگرچه احتیاط در اجتناب از فرو بردن آن است.
مساله ۱۶۶۴- بلعیدن خلط سر و سینه برای روزه دار، تا وقتی که به فضای دهان نرسد، روزه را باطل نمی‌کند و احتیاط واجب، آن است زمانی که به فضای دهان رسید، از فرو بردن آن به حلق خودداری کند؛ ولی چون مبطل بودن آن قطعی نیست، اگر فرو رود، روزه او صحیح است.
مساله ۱۶۶۵- اگر روزه دار مسواک آغشته به آب دهان را بیرون بیاورد و دوباره در دهان بگذارد و رطوبتش در آب دهان مستهلک شود، روزه او صحیح است؛ ولی اگر در آب دهان مستهلک نشود و آن را فرو برد، روزه را باطل می‌کند.
مساله ۱۶۶۶- با جویدن آدامس، اگر ذرات آن در آب دهان متفرق و مخلوط شود و همراه با آب دهان به حلق فرو رود، روزه باطل می‌شود.
مساله ۱۶۶۷- اگر روزه دار فراموش کند که روزه است و چیزی بخورد، روزه او باطل نمی‌شود.
منبع خبر: خبرگزاری مهر 
اخبار مرتبط: فتاوای مراجع تقلید درباره خوردن و آشامیدن روزه‌دار
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
