«گلگشتِ سعدی» و «هانامی ژاپنی»

هم آنسان که جناب سعدی گلستانش را در حوالیِ این احوالِ شوریده آغاز نمود ... آنچنان طبیعت به رنگ های لطیف و دلکش می نشیند که دل به حیرت می پرسد : اینهمه اطوارِ رنگ ها همه از یک خاک برخاسته ؟!
جناب سعدی علیه الرحمه در گلستانش واژه «گلگشت » را بکار برده و چه زیبنده است این واژه . "گشت و گذار در میان گلها" . چنان که این واژه حدود یکصد سال بعد به حضرت حافظ هم رسیده و ایشان نیز در شرح احوالش در قدم زدنهایش در "منطقه مصلای شیراز" را چنین سرود که :

 . . .که در جنت نخواهی یافت ، کنارِ آب رکناباد و گلگشتِ مُصلا را !

در ژاپن در اواخر ماه مارس و اوایل ماه آوریل هر سال (مقارن با اواخر فروردین ) طبیعت کشور ژاپن دست به کاری حیرت آو می زند و انقلابی از لطافت شکوفه های سپید و صورتی ساکورا (桜) گوشه گوشه های خیابانها و شهرها و جاده ها را در بر می گیرد .

در دیدار یک درخت خشکیده که تا هفتۀ پیش چوبی بود و امروز لباسی تمام قد سپید و صورتی پوشیده ، نگاه حیرت زده می شود . گویی برفی از گل بر سرِ درخت باریدن گرفته است. « چترِ گل » - تعبیر دیگری از جناب حافظ – گویی مصداقِ این درختان است که با شکوفه های ساکورا آذین می شوند .

« گر  بهارِعمر  باشد باز  بر  تختِ چمن           "چترِ گل" بر سر کشی ای مرغ خوشخوان غم مخور »

« هانامی » (花見 ) واژه ای است که مردم کشور ژاپن در این ایام برای حضور در طبیعت به کار می برند . « هانا » (花) به معنی "گل " و « می » (見) بخشی از مصدر « می ماس » به معنی دیدن است . لذا هانامی به ترجمه تحت اللفظی می شود : « دیدارِ گل » ، یا « گل دیدن » !  ساکورا از بخش جنوبی کشور ( منطقه کیوشو) که گرم تر است شروع می شود و آرام آرام به منطقه مرکزی و نهایتا شمال کشور ( هوکایدو) که سرد تر است ، می رسد.

ایامِ کوتاهِ حضورِ ساکورا در طبیعت کشور ژاپن ( حدود ده روز ) مردم می کوشند تا به هر بهانه  در زیر "چترِ درختِ گل" ، سفره های خانوادگی را پهن کرده و در «سکوت » به ادراکِ احساسِ طبیعت ، کوشش ورزند.  « سکوت » بخشی از روح ژاپن است و سکوت و نگاه به طبیعت ، مولفه ای قدیمی و باستانی است که ریشه در ادبیات و شعر ژاپنی ( هایکو ) و حتی معماری ژاپنی ( مثلا طراحی باغ کاتسورا در کیوتو ) دارد .

این روزها شاهد غزل خوانی شکوفه های سپید ساکورا در سراسر شهر ها و جاده هائیم . وقتی که باران می بارد و صورت ساکورا به قطرۀ باران آذین می شود چقدر این بیت حافظ دلنشین است . بی اختیار انگار این شاه بیت حافظ شیراز به ذهن می نشیند که

گل بر رخِ رنگینِ تو تا لطفِ عرق دید
در آتشِ شوق، از غمِ دل غرقِ گلاب است !

سال هایی پیشتر که به قصد دیدار گلها به منطقه آشیاگاوا (رودخانه آشیا ) واقع در منطقه ای بین دو شهر اوساکا و کوبه ، رفته بودم حضور آرام مردم و خانواده ها ، جلوه ای بود از سکوتِ آرام و عمیق انسان در برابر جلوه گری های طبیعت . طبیعتی که گاه در عظمت قدرت و خشم ، چنان امواجِ مهیبِ سونامی می آفریند و گاه چنین گلبرگهای لطیف ساکورا .