توافق بر سر هدف اقلیمی اتحادیه اروپا: منهای ۵۵ درصد

اتحادیه اروپا متعهد شده است که انتشار گازهای گلخانه‌ای در جو را دست کم ۵۵ درصد تا ده سال دیگر کاهش دهد و در پی اقتصادی همخوان با اقلیم تا سال ۲۰۵۰ باشد. در ساعات آغازین چهارشنبه (۲۱ آوریل) پس از ۱۵ ساعت مذاکره‌‌، نمایندگان کشورهای اتحادیه اروپا و پارلمان این اتحادیه بر سر مسیری مشترک برای رسیدن به هدفی مشترک به توافق رسیدند.

توافق بر سر قانون اقلیمی اتحادیه اروپا یک روز پس از فراخوان جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا برای برپایی یک نشست اقلیمی مجازی به دست آمد. انتظار می‌رود که بایدن هم هدف میانی اقلیمی تازه‌ای برای سال ۲۰۳۰ برای ایالات متحده آمریکا پیشنهاد کند. پایبندی اتحادیه اروپا برای دستیابی به اهداف تعریف شده در توافق، مستلزم انجام تغییرات اساسی در اقتصاد این اتحادیه در سال‌های پیش‌ روست.

امید به عزمی جهانی است و کمک آمریکا، چین و دیگر آلوده‌کنندگان بزرگ اقلیم در راه جلوگیری از گرمایش بیشتر زمین. فرانس تیمرمانز، معاون کمیسیون اتحادیه اروپا در توییتر از توافق امروز به عنوان لحظه‌ای مهم برای اتحادیه اروپا و "سیگنالی قوی به جهان" یاد کرد.

مسئله اصلی در مذاکرات اتحادیه اروپا بیش از همه بر سر اهداف میانی اقلیمی ۲۰۳۰ بود. اهدافی که تنها ۹ سال برای رسیدن به آنها زمان هست. تاکنون اتحادیه اروپا خود را برای کاهش آلاینده‌ها تا ۴۰ درصد پایین‌تر از حجم آن در سال ۱۹۹۰ متعهد می‌دانست. اکنون مذاکره‌کنندگان این اتحادیه بر سر کاهش دست کم ۵۵ درصدی این گازها تا ۹ سال دیگر که از سوی سران کشورهای عضو این اتحادیه در پایان سال ۲۰۲۰ تعیین شده بود به توافق رسیده‌اند.

پارلمان اتحادیه اروپا اما هدفی فراتر از این داشت: کاهش این گازها تا ۶۰ درصد و تعیین روش محاسبه‌ای سخت‌گیرانه‌تر در مورد انتشار گازهای گلخانه‌ای.

تعیین مقادیر گازهای گلخانه‌ای که به صورت طبیعی ذخیره می‌شوند

از دیگر موضوعات مورد مناقشه در مذاکرات ۱۵ ساعته، مسئله چگونگی و اصلا ضرورت محاسبه مقدار دی‌اکسید کربن ذخیره شونده در گیاهان، جنگل‌ها و زمین بود. نمایندگان اتحادیه معتقد بودند، وارد کردن این حجم به محاسبات باعث تضعیف هدف ذخیره‌ این گازها و کاهش حجم ذخیره‌شده می‌شود. 

نمایندگان شرکت‌کننده سرانجام بر سر تعیین مرز محاسبه حجم ذخیره شده از سوی جنگل‌ها و زمین تا ۲۲۵ میلیون تن دی‌اکسید کربن توافق کردند. قرار شد کمیسیون اتحادیه اروپا با جنگل‌کاری ظرفیت ذخیره را تا ۳۰۰ میلیون تن دی‌اکسید کربن به منظور ذخیره بیش از ۵۵ درصد گازهای گلخانه‌ای افزایش دهد.

پارلمان اتحادیه اروپا برای پیاده کردن توافقات به منظور رسیدن به هدف تعیین‌شده، شورای اقلیمی متشکل از ۱۵ کارشناس را تشکیل داد. اقدام بعدی، تعیین بودجه / سهم گازهای گلخانه‌ای برای دهه‌های بعدی است که از آن هدف مرحله بعدی یعنی هدف ۲۰۴۰ تعریف و منتج شود.

استقبال آلمان و انتقاد سبزها از "ترفند محاسباتی"

دولت آلمان از دست‌یابی به این توافق استقبال کرده است اما حزب سبزهای این کشور و فعالان محیط زیست در آلمان این توافق را آن چنان بلندپروازانه نمی‌بینند و هشدار می‌دهند که به این ترتیب پایبندی به اهداف تعیین‌شده در معاهده اقلیمی پاریس به خطر می‌افتد.

دیگر نماینده این حزب در اتحادیه با تأکید بر اینکه نتیجه این مذاکرات "اشتباهی سنگین است" می‌گوید با یک "ترفند محاسباتی" اهداف اقلیمی را تنزل داده‌اند.

نهادهای محافظ محیط زیست، گرین پیس و صندوق جهانی طبیعت نیز انتقادهایی مشابه مطرح کرده‌اند.

در مقابل نمایندگانی از حزب سوسیال مسیحی به دفاع از این توافق پرداخته‌اند و با اشاره به اینکه کاهش گازهای گلخانه‌ای انتشار داده‌شده از سوی کشورهای اتحادیه اروپا بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ تنها سی درصد کاهش یافت توافق بر سر کاهش ۳۰ درصد دیگر در ۱۰ سال تا سال ۲۰۳۰ را بلندپروازانه دانسته و آن را ستوده‌اند.

وزیر محیط زیست آلمان هم از توافق بر سر قانون اقلیمی اتحادیه اروپا استقبال کرده و آن را چیزی فراتر از راهنما نامیده و گفته است: «این قانون حفاظت از اقلیم را در اتحادیه اروپا الزام‌آور و غیرقابل ‌برگشت می‌کند.»

وزیر اقتصاد آلمان می‌گوید، می‌توان با نوآوری و سرمایه‌گذاری در فناوری پاک اشتغال‌زایی کرد و مشاغل جدید پدید آورد.

هدفی تا ۲۰۳۰ برای رسیدن به هدف بلندمدت‌تر اقلیم خنثی در ۲۰۵۰

نتایج مذاکرات باید اکنون به طور رسمی به تأیید پارلمان و شورای اتحادیه اروپا برسد. به نظر می‌رسد که در پارلمان اکثریتی متشکل از دموکرات مسیحی‌ها و سوسیال مسیحی‌ها و همچنین لیبرال‌ها موافق این توافق است.

گام میانی تعیین شده تا سال ۲۰۳۰، در مسیر هدف رسیدن به اقلیم خنثی از سوی اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۵۰ است. جو خنثی به این معناست که تا آن سال باید از انتشار گازهای گلخانه‌ای جلوگیری یا آنها را ذخیره کرد. برای این منظور روی آوردن به انرژی‌های تجدیدپذیر و روش‌های تولیدی بدون انتشار آلاینده‌ها ضروری است.

نقشه راه دقیق رسیدن به این هدف را قرار است کمیسیون اتحادیه اروپا با بسته قانونی "فیت فور ۵۵" تا ژوئیه امسال تعریف کند.

ایالات متحده آمریکا به رهبری جو بایدن به توافق پاریس بازگشته است، توافقی که دونالد ترامپ از آن خارج شده بود. قرار است که در پایان امسال در چارچوب یک نشست اقلیمی جهانی در گلاسکو همه شرکای این توافق، اهداف اقلیمی خود را رسما بازبینی و تشدید کنند. در غیر این صورت هدف تعیین شده در این توافق دست‌نایافتنی است.

هدف توافق پاریس این است که با کاهش تدریجی مصرف سوخت‌های فسیلی میانگین گرمایش زمین از دو درجه سانتیگراد و در صورت امکان ۵/۱ درجه بالاتر نرود.