مولفه‏ شهر خلاق، فرهنگ و هنر است

به گزارش خبرگزای مهر، به نقل از ستاد اطلاع رسانی شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر، مراسم پایانی رویداد انتخاب شبکه شهرهای خلاق یکشنبه (پنجم اردیبهشت ۱۴۰۰) در سالن همایش‌‎های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد و نخستین شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر معرفی شدند. این رویداد به صورت زنده از طریق شبکه ارتباطی اسکای روم نیز پخش شد و مدیران مختلف شهری در حوزه‎‌های فرهنگ و نهادی عمومی و شهرداری و نمایندگان انجمن‎‌های هنری و فرهنگی شهرهای خلاق در این مراسم از طریق مجازی حضور داشتند.

سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در سخنانی گفت: موضوع شهر و شهرنشینی سابقه کهنی دارد و در دهه‎‌های اخیر مورد توجه مضاعفی قرار گرفته است. مساله شهرنشینی مساله گسترده‎‌ای است. چندیست موضوع شهر خلاق طرح شده است. شهر مفهوم مکانیکی پیدا کرده است و هر روز بیشتر از معنا تهی می‎‌شود. با این نگاه انتقادی بحث شهر خلاق زاده شده است تا بتواند مضرات شهرهای مدرن را کاهش دهد. شرط رسیدن به شهر خلاق توجه و اهتمام ویژه به فرهنگ و هنر است.

او در ادامه از هویت به عنوان یکی از ویژگی‌‎ها مهم شهر خلاق یاد کرد و گفت: شهر با هویت یکی از مولفه‌‎های شهر خلاق است و طبیعتاً فرهنگ و هنر از مقومات هویت‌یابی هستند. شهر خلاق دارای شهرت و اعتبار است و فرهنگ و هنر در فضای یک شهر نقش مهمی دارند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با برشمردن دیگر ویژگی‌های شهر خلاق درباره شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر گفت: قبلاً در بحث پایتخت کتاب ایران تجربه موفقی را داشتیم و آن تجربه قالب جدیدی را پیدا کرد و به عنوان شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر تبلور یافت. از سال ۱۳۹۸ کار آغاز شد اما به دلیل شرایط کرونا برگزاری مراسم پایانی به تعویق افتاد. هدف‎ گذاری‌ها بر چند نقطه اصلی متمرکز بود. یکی از مهمترین اهداف این بود که انگیزه‎‌های تداوم فعالیت فرهنگی و هنری در حوزه‌‎های مختلف محقق شود. شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر می‌‎خواست اگر شهرهای در شاخه‎‌های مختلف هنر سابقه طولانی داشته است سعی بر آن بود انرژی تازه‌ای برای تداوم فعالیت‌‎ها را محقق کند. از طرفی سعی شد با ایجاد یک بستر رقابتی فرایند مشارکت‎‌های مردمی و گروه‌های مختلف هنری در شهرهای مختلف رو به افزایش بگذارد. سعی کردیم مزیت‌های رقابتی شهر را بسط و گسترش بدهیم و با افزایش مزیت‌های رقابتی میدان‎‌های جدیدی برای فعالیت‎‌های فرهنگی و اقتصادی ایجاد خواهد شد.

وی ادامه داد: هدف گذاری سوم تلاش برای دامن زدن به احساس تعلق مردم به شهر بود. با تعلق شهروندان به شهر از مهاجرت می‎‌تواند پیشگیری کند. شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر می‎‌تواند فرصت احساس تعلق را عمق ببخشد. مساله دیگر تلاش برای ارتقاء سطح جایگاه فرهنگ و هنر در نگاه مدیریت شهری بود. اهداف دیگر هم بود و خلاصه کنم تلاش دیگر ما این بود بتوانیم از طریق شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر یک نشاط و شادابی در سطح شهرهای ایجاد کنیم. وقتی شهرهای مختلف به عنوان شهرهای خلاق در حوزه‌های گوناگون معرفی می‌شوند به افزایش نشاط و بهبود اقتصاد هنر کمک موثر می‎‌کند.

سید عباس صالحی در بخش پایانی سخنانش به تبیین تلاش‌های علمی و اجرایی صورت گرفته در این حوزه پرداخت. پیشنهادهای برای ادامه مسیر مطرح کرد.

ابراهیم حیدری دبیر اجرایی شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر نیز با ارائه گزارشی درباره این رویداد گفت: شبکه شهرهای خلاق عنوان طرحی است که در حوزه اقتصاد فرهنگ و هنر و با هدف شناسایی ظرفیت‏‌های هنری و فرهنگی کشور و فعال کردن هسته‌ها و خوشه‌های هنری در شهرهای مختلف ایران و با تأکید بر تقویت ظرفیت مردمی فرهنگ و هنر در سطح ملی با استفاده از ظرفیت‌های بومی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طراحی و اجرا شد. در اجرای این طرح محوریت با معاونت امور هنری و توام با مشارکت معاونت های مختلف وزارتخانه و نهادهای مانند سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی و یونسکو و ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده است.

او در تشریح روند اجرایی فعالیت‌های این رویداد توضیح داد: گام نخست این مسیر شناسایی داشته‌ها، ظرفیت‌های انسانی، فرهنگی، هنری و طبیعی در مناطق مختلف کشور بود. هر شهر بر مبنای گزارش‌هایی و برنامه‌های ارائه شده داوری شد. پرونده هر شهر در چارچوب فراخوان ابلاغی با همکاری دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی تدوین، با امضای شهردار، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، نمایندگان انجمن‌های فرهنگی و هنری شهر به دبیرخانه شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ارائه شد. با توجه به مجموعه اقدام‌های تبلیغی - رسانه‌ای و برگزاری کارگاه‌ها و همایش‌های متعدد در تهران و مراکز استان‌ها برای توجیه و تشریح طرح و مداومت دبیرخانه، ۳۶۷ شهر از سی و یک استان، برنامه‌‎هایشان را در قالب طرح اولیه به دبیرخانه مرکزی ارسال کردند. در مرحله دوم ۹۶۰۰ نفر ساعت کارگاه آموزشی در مراکز استان‌ها برای تشریح موضوع شهر خلاق فرهنگ و هنر و آموزش شیوه و نحوه تدوین برنامه‌‎ها به ویژه برنامه ‎ریزی مشارکتی نحوه تکمیل پروپزال برگزار شد.

وی ادامه داد: در مرحله سوم طرح‌های تفصیلی را هیات ارزیابی در نه رشته هنرهای تجسمی، هنرهای نمایشی، موسیقی، مدو لباس، سینما، هنرهای صناعی و سنتی، ادبیات، رسانه و مطبوعات، چاپ و بسته بندی مورد ارزیابی قرار داد. مجموعاً ۱۴۳ طرح به مرحله نیمه نهایی راه یافت و نهایتاً پس از ارزیابی هیات‌های ارزیابی نهایی در ۹ رشته ۶۰ شهر به عضویت شبکه‌های مختلف شهرهای خلاق فرهنگ و هنر در آمدند. اعضای شبکه شهرهای خلاق، در اولویت دریافت مجموعه‌ای از خدمات، تسهیلات، اعتبارات و منابع قرار می‌گیرند تا زیرساخت‌های لازم را توسعه داده و برنامه‌های معرفی شده را اجرا کنند.

مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‏‬ ریزی فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش پایانی سخنانش گفت: در حوزه اجرایی برای برگزاری هرچه موثر و شایسته این رویداد فعالیت‌‎های اجرایی متعددی انجام شده است از آن جمله می‌‎توان اشاره کرد به اینکه دبیرخانه اجرایی راه ‎اندازی شد و هفت کارشناس در حوزه‎‌های مختلف فعالیت شهرهای مختلف کشور در حوزه‌‎های گوناگون هنری رصد و بررسی می‎‌کردند. همچنین ایجاد هماهنگی‌های لازم با نهادهای همکار از جمله یونسکو و سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های وزارت کشور برای هم‌‎افزایی بیشتر نیز از دیگر اقدام‌‎های صورت گرفته است. تهیه و تدوین فراخوان و دستورالعمل اجرایی، ارسال فراخوان به ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها و نهادها و سازمان‌های همکار، برگزاری ویدئو کنفرانس معاون امور هنری و دبیر اجرایی با مدیران کل فرهنگ و ارشاد استان‌ها از دیگر فعالیت‌های اجرایی صورت گرفته است. تشکیل ستاد اطلاع رسانی برای پوشش رسانه‌ای موثر و گسترده رویداد و نیز راه اندازی سایت شبکه شهرهای خلاق (www.creative-cities.ir) و تهیه محتوا برای سایت از دیگر اقدام‎‌های انجام شده است.

محمدحسن خوشنویس؛ دبیر علمی شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر نیز در سخنانی گزارشی از اقدامات علمی انجام شده به دست داد و گفت: فعالیت‎‌های متعددی در حوزه علمی شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر انجام شده است از آن جمله می‎‌توان به تشکیل کمیته علمی طرح در دفتر پژوهش‌‎های فرهنگی، دعوت به همکاری از صاحب‌نظران در زمینه‌های مختلف مرتبط با بحث شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ایران و تشکیل حلقه مشاوران علمی طرح، برگزاری نشست حلقه مشاوران علمی و رایزنی اولیه در زمینه‌های مختلف فرهنگی و هنری، مطالعه در اسناد بالادستی کشور و تألیف مستندات قانونی مؤید ضرورت اهمیت و اجرای طرح شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ایران اشاره کرد.

وی ادامه داد: همچنین تدوین اسناد بنیادین طرح شامل اهداف، مأموریت، چشم‌انداز و ارزش‌های بنیادین طرح شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ایران و نیز نمونه کاوی طرح‌های همسو با طرح شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ایران در سطح ملی و بین المللی و مطالعه منابع بومی و جهانی و گردآوری دیدگاه‌های موجود در زمینه‌های شهر خلاق، اقتصاد خلاقیت، توسعه فرهنگ مبنا و مباحث مرتبط از دیگر فعالیت‌های علمی صورت گرفته برای بهبود سطح پژوهشی این رویداد بوده است.

خوشنویس از اقدام‎‌های انجام شده تا کنون به عنوان تلاش‌های مقدماتی در زمینه شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر یاد کرد و گفت امید با تغییر دولت هم ادامه پیدا کند و متوقف نشود و متذکر شد: هدف نهایی این طرح توانمندی اقتصادی حوزه‎‌های فرهنگ و هنر در سراسر کشور بوده است. تلاش شد اگر بخواهیم توسعه پایدار در کشور داشته باشیم مستلزم هم‌افزایی و مشارکت گروه‌های مختلف مردمی و نهادهای دولتی و عمومی است. این رویداد می‌تواند هم‌افزایی نهادها و مشارکت حداکثری گروه‌‎های مختلف هنرمندان را محقق کند تا به یک توسعه پایدار دست پیدا کنیم.

مهدی جمالی‎‬ نژاد رییس سازمان شهرداری‌‏ها و دهیاری‎‌های وزارت کشور نیز در سخنانی با توضیحی درباره سابقه شهرنشینی در ایران گفت: با توجه به گستردگی به شهر در ایران نیاز به نگاه ویژه به شهر هست. باید نگاه به مدیریت شهری متفاوت باشد. برای تحقق این تفاوت ضرورت دارد از ظرفیت‎‌های فرهنگی کمک گرفت و به تحقق شهرهای خلاق کمک کرد. مبتنی بر تحقق حداکثری شهرهای خلاق هست که می‌توان به نگاه متفاوت در مدیریت شهری دست یافت و رضایت‬ مندی عمومی را ارتقاء داد. ما شهرهای اصفهان و رشت و بندرعباس و سنندج در سطح جهانی نیز به عنوان شهرهای خلاق معرفی شدند و باید از این ظرفیت‌های استفاده حداکثری کرد تا هم اقتصاد هنر تقویت شود هم اینکه مدیریت شهری مبتنی بر نگاه متفاوت و توام با خلاقیت باشد.

سید محمدمجتبی حسینی؛ معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنانی با استناد به بیانیه گام دوم انقلاب برای تحقق تمدن نوین ایران اسلامی، از فرهنگ به عنوان حلقه وصله همه حوزه‎‌های برای تحقق منویات بیانیه گام دوم انقلاب یاد کرد و گفت: مزایای تاریخی و فرهنگی و شهرهای مختلف ایران در کنار نیروی جوان خلاق را از ظرفیت‌های مهم برای تحقق تمدن نوین ایران و اسلامی است. توجه به فرهنگ و هنر و تشویق به خلاقیت همگان به این عرصه با شکوه ضرورت دارد و شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر مستند بر این نگاه و رویکرد شکل گرفت.

او در بخشی دیگر از سخنانش به نهادهای همکاری در اجرای شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر پرداخت و گفت: طرح شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر می‌گوید ایران فقط تهران نیست و جای جای ایران ظرفیت‌های متنوع و گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف هنر و فرهنگ دارد. این طرح در توسعه گردشگری، تقویت اقتصاد مقاومتی موثر خواهد بود و ارزش آفرین است.

گزارش تصویری از روند اجرایی شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر، رونمایی از کتاب شبکه شهرهای خلاق فرهنگ و هنر و نیز معرفی اجمالی شهرهای خلاق در حوزه‌های مختلف فرهنگ و هنر از دیگر بخش‌های این مراسم بود.