کار زیر سایه کرونا

روزنامه ایران شنبه ۱۱ اردیبهشت حال‌ و روز کارگران در روزهای کرونایی را بررسی کرد و نوشت: خیابانی که پیش از این نامش امیر آباد بود؛ اما بعدها به نام میلیون‌ها کارگری نامگذاری شد که سهمشان در طی این سال‌ها شاید به طول این خیابان نبود. همان خیابان نام‌آشنای این روزهای ما که پیش از آنکه یادآور زندگی چالش‌برانگیز حدوداً ۱۴ میلیون کارگر بیمه شده تأمین اجتماعی باشد نشان‌دهنده زندگی کارگرانی است که به‌رغم تحریم‌ها و مشکلات خسارت‌بار کرونا بر اقتصاد و بنگاه‌های تولیدی بازهم با پشتکار و جدیت تمام در کنار کارفرمایان چرخ صنعت را می‌چرخانند!

امسال البته موج چهارم کرونا اثراتی منفی بر زندگی کارگران گذاشته است که مهم‌ترین آن بیکاری و کاهش سطح درآمدی کارگران بوده است و علی‌رغم حمایت‌هایی که از سوی دولت شده است همچنان مشکلات روحی و روانی کارگران پابرجاست.
 از طرفی با افزایش ایمنی کارگاه‌ها و محیط‌های کار که در گذشته بیشترین تلفات کارگری را داشته است حالا میزان مرگ‌ومیرها رو به کاهش است. رضا حسینی با سابقه ۵ ساله که در یکی از نهادهای دولتی مشغول کار است می‌گوید:
«خدا خیرشان بدهد. امسال ما جلوی زن و بچه مان سربلند شدیم. حقوقم با اضافه کاری و مزایا به ۵ میلیون هم می‌رسد. خیلی از حقوق بگیرانی که می‌شناختم حالا بیکار گوشه خانه نشسته‌اند. چندین ماه هم که بیکار شده بودم حقوق بیکاری گرفتم. حالا هم با یارانه و کمک معیشتی که دولت داده می‌توانم از پس زندگی‌ام بربیایم. نمی‌گویم همه مشکلاتم حل شده اما خدارا شکر راضی‌ام...» او از روزهای سختی که کرونا برایشان ساخته می‌گوید امسال برای اولین‌بار طعم همان عدالت مزدی را که می‌گفتند چشیده و این به خاطر توافقی است که نماینده کارگری و دولت پیش از عید برسرش چانه‌زنی‌های زیادی کردند.
«سال‌هاست که در خانه‌های مردم کار می‌کنم. شوهرم یک کارگر فصلی است که کرونا خانه‌نشینش کرده نه اینکه کارگاه‌های ساختمانی خوابیده باشد نه! اما کسی زور پرداخت حقوق به کارگرجماعت را ندارد! کارفرمایشان همین چند ماه پیش سفر خارج‌اش به‌راه بود؛ اما برای اینکه ۵۰۰ هزار تومن روی حقوق شوهرم بگذارد زمین و زمان را به‌هم دوخت.

خوشبختانه زور دولت به کارفرماهای خصوصی هم رسید و همین افزایش حقوق که شاید برای خیلی‌ها مبلغی نباشد در زندگی ما تأثیرش را گذاشت. اما کاش کسی زندگی زنان کارگر را هم می‌نوشت. خیلی‌ها مثل من کارگر خانه‌های مردم هستند .خیلی‌ها هم دستفروشی می‌کنند. اما نام‌مان هیچ کجا ثبت نشده!» اینها حرف‌های نازنین زنی ۴۷ ساله است که شوهرش کارگر ساختمانی بوده...
محسن کارگر یک کارخانه دولتی است...: « اما مشکل اصلی کارگرها بحث مسکن است. تمام نگاه هایمان به مسکن کارگری دوخته شده همین حرکت امسالشان نشان داد می‌شود امیدوار بود. اگرچه کمک هزینه مسکن بالا رفته اما صاحبخانه‌ها انصافشان برعکس ته می‌کشد. حتی حاشیه‌های شهر هم که مثل ما زندگی کنی قیمت‌ها سرسام‌آور شده. امیدواریم زودتر این مسکن کارگری به سرانجام برسد.»

او می‌گوید من صبح‌ها داخل یک شرکت نظافتچی‌ام. بیمه شده‌ام اما حقوقم تا نصف برج هم نمی‌کشد.  عصرها خانه‌های مردم هم کار نظافت می‌کنم. روی هم رفته می‌شود ماهی ۵-۶ میلیون! اما خدا شاهد است همین کرایه‌ها و خرج خانه نمی‌گذارد ۵۰۰ هزار تومان ته جیبمان بماند که لااقل دست زن و بچه را بگیریم و سفر برویم. شما می‌گویید کارگر اما همه ما وضعمان شبیه هم نیست.
کمک‌های معیشتی به ۲۰ درصد از کارگران فصلی
اکبر شوکت، نماینده کارگران در هیأت امنای سازمان تأمین اجتماعی با بیان اینکه کارگران ساختمانی و کارگران فصلی همیشه ضعیف‌ترین قشر طبقه کارگری به شمار می‌آیند به «ایران» می‌گوید: این گروه از جامعه با شیوع کرونا به مظلوم‌ترین اقشار جامعه تبدیل شده‌اند که باید مورد حمایت قرار بگیرند. یکی از اقدامات شاخص و قابل ملاحظه ایجاد مکان‌های مسقف با امکانات مناسب گرمایش و سرمایشی است که در برخی نقاط با عنوان ایست‌کار برای کارگران فصلی ایجاد شده ومانع حضور آنها در خیابان‌ها می‌شود.
استفاده برخی از شهرداری‌ها از ظرفیت این افراد در فعالیت‌های مربوط به فضای سبز هم امکان دیگری است که می‌تواند از حضور آنها در خیابان‌ها و انتقال بیماری پیشگیری کند. اگر این قبیل اقدامات فراگیر شود بسیاری از مشکلات کارگران فصلی رفع خواهد شد. انجمن صنفی کارگران ساختمانی نیز طی رایزنی با نهادهای مختلف و خیرین توانست در یک مرحله به حدود ۲۰ درصد اعضا که مشکلات معیشتی بیشتری داشتند مبلغی هرچند ناچیزکمک کند.البته آن بخش از کارگران ساختمانی که در خیابان‌ها و میادین به انتظار کار می‌ایستند حدود ۷ درصد از کل کارگران را تشکیل می‌دهند.

حفاظت از جان کارگران در برابر کرونا
علی خدایی نماینده کارگران در شورای عالی کار با بیان این موضوع به «ایران» می‌گوید: وضعیت کارگران به‌صورت کلی و حتی کارگرانی که در واحدهای اصطلاحاً زیرسقفی مشغول به کار هستند چندان ایده‌آل نیست و متأسفانه در برخی از کارگاه‌ها رعایت پروتکل‌های بهداشتی در ضعیف‌ترین سطح ممکن صورت می‌گیرد.

در واقع درحالی که کارفرما می‌تواند با کمترین هزینه امکان حفاظت از جان کارگران در مقابل ابتلا به ویروس کرونا را فراهم کند این اتفاق توسط برخی از کارفرمایان نمی‌افتد تا جایی که مشاهده می‌شود، بسیاری از کارگران با وجود اینکه می‌دانند یک ماسک یک‌بار مصرف بیش از ۴ ساعت کارآیی ندارد اما به دلیل ناتوانی در تأمین هزینه‌ها بیش از دو هفته از آن استفاده می‌کنند.

او ادامه می‌دهد: بخشی از کارگران در مراکز تولیدی و امور خدماتی مانند مراکز درمانی فعالیت می‌کنند. در حالی که نمی‌توان تعداد این افراد را برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی به یک‌سوم کاهش داد اما کارفرما می‌تواند با تمهیداتی مانند توزیع اقلام بهداشتی و حتی کاهش تعداد افراد حاضر در سرویس ایاب و ذهاب امکان بیماری آنها را کاهش دهد. همه ما می‌دانیم هزینه درمان سرپایی و بستری در مراکز درمانی چقدر است. در این شرایط طبیعی است که قسمتی از مرگ‌ومیرها مربوط به افرادی است که توانایی مالی رعایت پروتکل‌ها و همچنین امکان تأمین هزینه‌های درمان را ندارند از این‌رو باید بحث درمان مبتلایان جدی گرفته شود و آنها در شرایط بیماری حمایت شوند.
نماینده کارگران در ادامه تهیه بانک اطلاعاتی کارگران را در رأس اقدامات حمایتی می‌داند و می‌گوید: تهیه یک بانک اطلاعاتی از ابتدای شیوع کرونا به ما کمک می‌کرد که امروز بدانیم چند درصد افراد جامعه بخصوص کارگران درآمد کافی برای امرار معاش خود ندارند تا بتوانیم به‌صورت هدفمند از این افراد حمایت کنیم.

ما سبد حمایتی ۲۳۰ هزار تومانی را به همه کارگران می‌دهیم درحالی که همه کارگران به آن نیاز ندارند اما این مبلغ می‌تواند گرهی از زندگی برخی از کارگران تحت فشار مشکلات معیشتی  را باز کند. با پرداخت هدفمند همین مبالغی که امروز به صورت نادرست پرداخت می‌شود می‌توان بسیاری از مشکلات  آنها را رفع کرد.