یکه تازی خشکسالی در بام ایران/ رنج بی آبی در سرزمین آب های خروشان

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد، مردم ساده و نجیب این دیار همیشه شکرگزار نعمت‌های الهی بوده و هستند اما چه شد که به یکباره این سرزمین چهارفصل به دومین استان خشک کشور تبدیل شد! امروز از قطب تولید آب شیرین کشور به دومین استان خشک یاد می‌کنند.

زنگ خطر اتمام آب شرب در بسیاری از شهرهای چهارمحال و بختیاری؛ بحران آب در قطب تولید آب کشور؛ آب شرب نداریم؛ کم آبی صنایع استان را به تعطیلی کشاند، بیش از صدها قنات بزرگ و حیاتی خشک شدند و...

مدیران هواشناسی استان چهارمحال و بختیاری می‌گویند: به دلیل تغییرات اقلیمی بارش برف و باران کاهش یافته و اغلب ‌بارش‌ها به صورت باران است که کفاف خشکسالی‌های اخیر را نمی‌دهد.

کارشناسان می‌گویند: گرم‌شدن کره زمین سبب ناهنجاری و یا بی‌هنجاری در بارش‌ها شده است به طوری که یا بارش نداریم و اگر هم داریم به صورت رگباری و سیل‌آسا است.

مسئولان هواشناسی استان چهارمحال و بختیاری تأکید می‌کنند: این شرایط همچنان ادامه دارد و در سال‌های آینده نیز خشکسالی و کمبود بارش‌ها بیشتر خواهد شد.

چهارمحال و بختیاری دارای ۱۰ شهرستان با جمعیتی افزون بر ۹۷۹ هزار نفر است و رودخانه های کارون و زاینده‌رود و بخشی از دز از این استان سرچشمه می‌گیرد که خشکسالی چهارمحال و بختیاری تاثیراتی نیز بر استانهای خوزستان و اصفهان داشته است.

بارش خشکسالی بر سر چهارمحال و بختیاری

مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری با اشاره به کاهش میزان بارندگی در سطح استان بیان کرد: میانگین بارش‌های سال آبی جاری نسبت به سال گذشته، ۲۷ درصد و نسبت به دوره آماری بلندمدت ۳۳ درصد کاهش یافته است و این روند کم بارشی در اردیبهشت‌ماه نرمال پیش‌بینی شده است که ممکن است حدود ۳ درصد از کمبود بارش را جبران کند.

مهران چراغپور با اشاره به پیش‌بینی افزایش یک تا ۲ درجه دمای استان نسبت به میانگین بلندمدت در ماه‌های پیش‌رو، گفت: انتظار می‌رود چهارمحال و بختیاری تا پایان سال آبی، همچنان دچار خشکسالی کم سابقه هواشناسی باشد.

او عنوان کرد: بر اساس شاخص‌های مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران (SPEI)در طول ۱۰ سال گذشته، هفت درصد از مساحت چهارمحال و بختیاری در محدوده عادی(نرمال)، ۲۳ درصد آن دچار خشکسالی خفیف، ۲۵ درصد دچار خشکسالی متوسط، ۳۰ درصد دچار خشکسالی شدید و ۱۵درصد دچار خشکسالی بسیار شدید است.

به گفته چراغپور، چهارمحال و بختیاری بعد از کرمانشاه دومین استانی است که با کاهش بارندگی مواجه بوده است و تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی در منطقه زاگرس کاملا شدید و مشهود است.

افت سطحی آب، شش دشت استان را ممنوعه کرد

فاطمی کارشناس آب منطقه ای استان چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه کماکان آب‌های زیرزمینی افت دارد و با کسری مخزن مواجه هستند، اضافه کرد: افت سطحی آب در سال‌های متمادی سبب شده است تا چهار دشت استان در شرایط ممنوعه بحرانی و شش دشت به‌عنوان ممنوعه اعلام شوند.

هم‌اکنون بیش از ۸۰ درصـد آب آشامیدنـی و کشـاورزی استان از منابع آب زیرزمینـی تامین می‌شود، این درحالیست که بیش از ۳۵۰ روستای استان با بی آبی و کم آبی شدید مواجهند.

راه حل چیست؟ سازگاری با خشکسالی یا...

فاطمی کارشناس آب منطقه ای استان چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه کیفیت آب‌های زیرزمینی هر روز افت می‌کند، ادامه داد: چاره تمام این مشکلات به اتمام رساندن پروژه بن-بروجن است .

بیشتر بخوانید

• بام ایران خشک شد

طرح انتقال آب بن به بروجن یکی از مهم‌ترین طرح‌ها برای تامین آب شرب نیمی از جمعیت این استان است که قرار است با اجرای آن مشکل کمبود آب بیش از نیمی از مردم استان چهارمحال و بختیاری حل شود، خط لوله‌ای که از بن آغاز می‌شود و بیش از نیم میلیون نفر در شهر‌های سامان، فرخشهر، سفیددشت، شهرکرد، فرادنبه و بروجن را سیراب می‌کند.

این طرح نخستین بار در سفر رئیس دولت نهم به چهارمحال و بختیاری و در نشست هیأت دولت در استان به عنوان طرحی ملی تصویب شد و کار لوله گذاری در دولت دهم به طور رسمی آغاز شد.

با آغاز بکار دولت یازدهم، طرح انتقال آب بن به بروجن برای دومین بار در هیأت دولت تصویب شد و معاون اول رئیس‌جمهور دستور آغاز عملیات اجرایی بخش دوم این طرح را به صورت ویدئوکنفرانس صادر و تأکید کرد این طرح باید طبق برنامه زمان بندی تا پایان سال ۹۶ به بهره‌برداری برسد؛ البته وعده بهره‌برداری از این طرح را وزیر وقت نیرو در سال ۹۵ هم داده بود که محقق نشد.

خط انتقال آب بن به بروجن حدود ۱۱۰ کیلومتر مسافت دارد، البته اجرای آبگیر و حدود چندصد متری از این شبکه در خاک استان همجوار است.

چرا محل آبگیر در استان اصفهان است؟

سد زاینده‌رود در شهرستان چادگان استان اصفهان و بر روی رود زاینده رود ساخته شده‌است. این سد که در سال ۱۳۴۹ مورد بهره‌برداری قرار گرفت، در فاصله ۱۱۰ کیلومتری غرب اصفهان احداث شده‌است.

سد تنظیمی زاینده‌رود در ۴ کیلومتری پایین دست سد زانیده‌رود، به منظور ذخیره و تنظیم آب خروجی از سد برای مصارف مختلف حاشیه زاینده‌رود در سال ۱۳۵۰ طراحی و اجرا شده‌است.

کارشناسان مطلع می گویند: مطالعات ایجاد آبگیر طرح انتقال آب بن به بروجن در سال 86 انجام شده است و برای انتخاب مکان ایجاد آبگیر چندین گزینه در نظر گرفته می شود از جمله توجیه فنی، اقتصادی، مالی و ....

چون میزان آب خروجی از توربین ها در شبانه روز متغیر می باشد لذا سد تنظیم کننده در فاصله چهار کیلومتری پایاب سد اصلی بنا شده است تا بتوان بطور یکنواخت آب مورد نیار پایین دست سد را تأمین کرد. از آنجا که آب پشت سد تنظیمی فاقد هرگونه کدورت، املاح ریز و نانو است بهترین کیفیت را دارد.

بر اساس مطالعات از لحاظ فنی و پدافندی بهترین محل برای ایجاد آبگیر بن به بروجن در جوار سد تنظیمی زاینده رود و مقابل طرح "گلاب" مکان یابی شده است.

مسئولان شورای تامین اصفهان موظف به تامین امنیت آبگیر پروژه بن به بروجن

اقبال عباسی استاندار چهارمحال و بختیاری گفت: مسئولان شورای تامین اصفهان برابر با مصوبه شورای امنیت کشور موظف به تامین امنیت پروژه آبرسانی بن به بروجن هستند.

او اظهار کرد: این پروژه مصوبات لازم برای اجرا را از سه دولت اخذ کرده است، همچنین برای اجرای این پروژه اعتبار ملی نیز در نظر گرفته شده است.

عباسی با بیان اینکه برای جذب پیمانکار جهت ساخت آبگیر پروژه آبرسانی بن به بروجن وزارت نیرو مجوزات لازم را صادر کرده است، گفت: پیمانکار برای انجام عملیات احداث آبگیر کارگاه موردنیاز را تجهیز کرده است، اما متاسفانه افراد خودسر برای دومین بار اقدام به تخریب محل آبگیر کرده‌اند.

او با تاکید بر اینکه مسئولان استان مجاور اجازه ندهند این حرکت‌های خودسرانه موجب تشدید اختلاف بین مردم و مسئولان دو استان شود، گفت: این‌گونه حرکت‌ها هیچ کمکی برای تامین آب اصفهان نمی‌کند و ممکن است پروژه‌های تامین آب در کوهرنگ را نیز تحت تاثیر قرار دهد و نتوانیم امنیت پروژه‌هایی مانند کوهرنگ سه را تامین کنیم.

نباید مردم دو استان رو به روی یکدیگر قرار گیرند

رئیس کمیته آب مجلس شورای اسلامی گفت: نباید مردم دو استان رو به روی یکدیگر قرار گیرند چرا که این یک خطای استراتژیک بزرگ است.

حجت الاسلام والمسلمین جعفری افزود: در بین دشت‌های ممنوعه و ممنوعه بحرانی، دشت فرادنبه-سفید دشت-بروجن بیش از ۲۰ سال ممنوعه شده است بدین معنا که آبخوان تخلیه شده و آبی وجود ندارد که کسی بخواهد از طریق چاه برداشت کند و آبخوان به دلیل عدم اجازه به مردم در استفاده از روان آب‌ها و استفاده از منابع زیرزمینی در یک سیر تاریخی تخلیه شده است و امروز دشت‌ها فرونشست دارند و منشا ریزگرد‌ها شدند.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی گفت: بیش از نیمی از مردم استان چهارمحال و بختیاری مشکل آب شرب دارند و روستا‌هایی هستند که با تانکر آب رسانی می‌شوند، شهر‌هایی همچون فرادنبه و سفیددشت مشکل آب شرب دارند و در اردیبهشت‌ماه با قطعی آب مواجه می‌شوند، کیفیت آب که بماند.

او افزود: شهرستان بروجن این روز‌ها به شدت مورد هجمه قرار گرفته، طرح انتقال آب بن-بروجن در سال ۹۰ مجوز تخصیص آن توسط وزارت نیرو داده شد، آبگیر این طرح در رودخانه زاینده رود بوده و بنا است شهرستان بن و روستا‌های کنار زاینده رود را آب شرب دهد، وردنجان، نافچ، پیربلوط، یان چشمه، کیار، شهرکرد، فرخشهر، سفید دشت، فرادنبه، نقنه و بروجن شامل این طرح می‌شود که انتهای آن به بروجن ختم می‌شود.

حجت الاسلام والمسلمین جعفری اظهار داشت: این طرح ۴۱ میلیون متر مکعب آب در سال را برداشت می‌کند که کمتر از دو درصد آورد زاینده رود است، وظیفه حاکمیت است که آب شرب را برای مردم تامین کند.

او اظهارکرد: آورد سد زاینده رود از دو منبع است، ۹۵ درصد آورد سد از استان چهارمحال و بختیاری است و یک مسیر دیگر از استان اصفهان است که معمولا آبی وارد سد نمی‌کند، اما در زمان‌های دیگر گفته شد حدود پنج درصد آن از اصفهان وارد این سد می‌شود، استان چهارمحال و بختیاری که آب زاینده رود را تامین می‌کند کمتر از ۸ درصد برداشت دارد.

حجت الاسلام والمسلمین جعفری با بیان اینکه کشاورزی لجام گسیخته در کویر صحیح نیست، در سرزمینی که معضل آب دارد نمی‌توانیم چندین بار کشت داشته باشیم، باید این‌ها اصلاح شود به علت خشکی زاینده رود در استان اصفهان اشاره کرد و گفت: مصرف بی‌رویه آب آن هم صنعت آب‌بر همچون فولاد یکی از علت‌ها است، بزرگترین تولیدکننده فولاد در کشور اکنون استان اصفهان است، هیچگاه آمار مصرف آب در فولاد به درستی بیان نشد به جای اینکه منابع آب‌بر در کنار دریا باشد این‌ها در فلات مرکزی یک منطقه خشک گسترده شده‌اند.

وجود بیش از ۱۰ هزار هکتار کشت برنج در استان اصفهان

رئیس کمیته آب مجلس شورای اسلامی با اشاره به علت دوم خشکی زاینده رود یعنی توسعه بی‌رویه کشاورزی در فلات مرکزی، ادامه داد: الگوی کشت مناسبی در استان اصفهان وجود ندارد، بیش از ۱۰ هزار هکتار کشت برنج در این استان وجود دارد! که این مورد باید اصلاح شود .

رئیس کمیته آب مجلس شورای اسلامی مطرح کرد: دعوا در اصفهان بر سر آب کشاورزی است، اما در استان چهارمحال و بختیاری آب شرب مطرح است، پایتخت آب کشور مشکل آب شرب دارد، بن-بروجن قرار است آب شرب نیمی از جمعیت استان را تامین کند و این قضیه را نباید به کشاورزی گره زد.

اما از سوی دیگر / بهشت‌آبادی که دیگر بهشت نخواهد بود...

طرح بهشت‌آباد ؛ عنوانی است که برای انتقال آب از چهارمحال و بختیاری به فلات مرکزی ایران به کار برده می‌شود.طبق این طرح قرار است نسبت به انتقال سالانه حدود یک میلیارد و صد میلیون مترمکعب، آب به فلات مرکزی ایران شامل استان های اصفهان ، یزد و کرمان اقدام شود در حالیکه استان چهارمحال و بختیاری با کمبود شدید آب آشامیدنی مواجه می باشد.

احداث تونلی به طول حدوداً ۶۵ کیلومتر با قطر شش متر و نیز احداث یک سد مخزنی با حجم یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب با ارتفاع ۱۸۴ متر از جمله مشخصات اصلی این طرح است. قرار است که این تونل در اعماق بیش از ۳۰۰ متری اراضی شرق استان چهارمحال و بختیاری احداث شود.

ظرفیت انتقال سالانه این تونل حدود یک میلیارد مترمکعب تخمین زده شده‌است

مهدی پژوهش عضو هیات علمی گروه منابع طبیعی دانشگاه شهرکرد با اشاره به اینکه تونل بهشت آباد در محلی احداث می‌شود که حساس‌ترین گسل‌های زاگرس در آن منطقه قرار گرفته؛ به گونه‌ای که ۴۵ گسل در مسیر بهشت‌آباد قرار دارد که ۵ مورد از آن‌ها فوق‌العاده حساس است، تاکید کرد: حفاری در این مناطق به دلیل تخلیه شدن آب درون گسل‌ها و خشک شدن چشمه‌ها مشکلات زیادی را برای منطقه ایجاد خواهد کرد.

پژوهش ادامه داد: بهشت آباد درست بر روی ابر گسل زاگرس میانی در منطقه زلزله خیز اردل احداث می‌شود که در صورت تکمیل و بهره‌برداری ، با توجه به زلزله‌خیز بودن منطقه و خاک سست و آبرفتی و رانش‌های پی‌درپی خاک، مردم منطقه با فاجعه هولناکی مواجه می‌شوند.

اجرای این طرح که حدود 60 درصد کل جمعیت استان در آن قرار دارد یکی از طرح های بزرگ آبرسانـی از چهارمحال و بختیاری به فلات مرکزی است که براساس نظر کارشناسان ، چهارمحال و بختیـاری را دچار کاهش شدید منابع آب زیرزمینی بویژه در منطقه شلمزار و شهرکرد خواهد کرد.

کارشناسان می گویند: روش انتقال آب در این طرح کاملاً اشتباه است . با ایجاد آن و زلزله خیز بودن اردل و ناغان امکان وقوع زلزله های القایی در این منطقه وجود دارد.

انتهای پیام/ش