کووید-۱۹؛ سیاست زدگی، فساد، و سرکوب علم

دکتر مینا پایور (مترجم): دکتر کامران عباسی (متولد پاکستان)، پزشک در کالج امپریال لندن، استاد میهمان در بخش مراقبت‌های اولیه و بهداشت عمومی، سردبیر اجرایی مجله پزشکی بریتانیا (British Medical Journal) است. نوشته زیر سر مقاله همین مجله در تاریخ ۱۳ نوامبر ۲۰۲۰ است.

سیاستمداران و دولت‌ها علم را سرکوب می‌کنند. آنان می‌گویند این کار را در جهت منافع عمومی انجام می‌دهند تا دسترسی به تشخیص و درمان را تسریع کنند. ادعا می‌کنند این کار را برای حمایت از نوآوری انجام می‌دهند تا محصولات را با سرعتی بی سابقه به بازار عرضه کنند. هر دوی این دلایل تا حدی قابل قبول است. با این همه، بزرگترین فریب‌ها در هسته‌ای از حقیقت جا داده شده‌اند. رفتارهای نهانی است که نگران کننده است. 

دکتر کامران عباسی

علم برای منافع سیاسی و مالی سرکوب می‌شود. کووید-۱۹ در سطح گسترده‌ای موجب فساد دولتی شده است که این به زیان بهداشت و سلامت عمومی است. (۱) سیاستمداران و مدیران صنایع مسئول این اختلاس فرصت طلبانه هستند. دانشمندان و متخصصان بهداشت نیز با آنان همدست می‌شوند. همه گیری نشان داده است که چگونه می‌توان مجموعه‌ی سیستم پزشکی – سیاسی را در مواقع اضطراری دستکاری کرد — آنهم در زمانی که حفاظت از علم از اهمیت بیشتری برخوردار است.

سرکوب علم، چه با تأخیر در انتشار، چه با دستچین کردن برخی تحقیقات مورد نظر، و یا بستن دهان دانشمندان، خطری برای سلامت جامعه است، و باعث می‌شود مردم در معرض مداخلات ناامن یا غیرموثر قرار گیرند و محروم از اقدامات بهتر شوند.

واکنش انگلستان به پاندمی حداقل چهار نمونه از سرکوب علم یا دانشمندان را ارائه می‌دهد. در ابتدا عضویت، تحقیق و مشورت در گروه «مشاوران علمی برای موارد اضطراری» (SAGE) امری سرّی بود، تا زمانی که یک درز مطبوعاتی مجبور به شفافیت‌شان کرد. درز کردن این موضوع، ورود غیرمنتظره و نامناسب مشاوران دولتی در SAGE را برملا کرد، و این در حالی بود که معلوم شد نمایندگی کمتری برای متخصصان بهداشت عمومی، مراقبت‌های بالینی، زنان و اقلیت‌های قومی منظور شده است. در حقیقت، اخیراً به دولت نیز دستور داده شد كه گزارش سال ۲۰۱۶ در مورد كمبودها در آمادگی برای پاندمی را پس از صدور حكم از دفتر كمیساری اطلاعات منتشر كند. (۳، ۴) 

بعد، با جنجال یک گزارش بهداشت عمومی انگلیس در مورد کووید-۱۹ و نابرابری‌ها روبه رو شدیم. انتشار گزارش توسط وزارت بهداشت انگلیس به تأخیر افتاد. بخشی از گزارش درباره اقلیت‌های قومی در ابتدا حذف شد و سپس، به دنبال اعتراض عمومی، به عنوان بخشی از گزارش پیگیری منتشر شد. (۵، ۶) به نویسندگان بهداشت عمومی انگلیس دستور داده شد که با رسانه‌ها صحبت نکنند. در مرحله سوم، در ۱۵ اکتبر، سردبیر مجله لنست (Lancet ) شکایت کرد که نویسنده‌ی یک مقاله تحقیقاتی، یک دانشمند دولت انگلستان، به دلیل “فضای سیاسی دشوار” از صحبت با رسانه‌ها توسط دولت منع شده است. (۷)

اکنون، یک نمونه جدید مربوط است به بحث و جدل در مورد آزمایش آنتی بادی در مراقبت از کووید-۱۹. عملیات مونشاتِ نخست وزیر [عملیات Moonshot برنامه‌ای توسط دولت انگلیس است که در آن روی عده بسیاری ازمردم در انگلیس آزمایش کووید-۱۹ انجام می‌گیرد تا راهی برای کنترل ویروس پدید آید.م] بستگی دارد به دسترسی فوری و گسترده آزمایش‌های تشخیص سریع. (۹) و همچنین بستگی دارد به منطق مشکوک غربالگری انبوه – در حال حاضر در لیورپول، آزمایش PCR کمتر از حد مطلوب انجام می‌شود. (۱۰، ۱۱)

سیاستمداران اغلب ادعا می‌کنند که از مسیر علم پیروی می‌کنند، اما این ساده سازی بیش از حد عوام فریبانه است. علم به ندرت مطلق است. به ندرت برای هر محیط یا هر جمعیتی صدق می‌کند.

این حادثه مربوط به تحقیقاتی است که این هفته توسط BMJ [مجله پزشکی بریتانیا] منتشر شد، و نشان می‌دهد که دولت یک آزمایش آنتی بادی تهیه کرده است که در آزمایش‌های موجود در دنیای واقعی از ادعاهای تولیدکنندگان آن بسیار کم‌تر مؤثر است. (۱۲، ۲۳) محققان بهداشت عمومی انگلستان و موسسه‌های همدست شان پیش از این که دولت متعهد به خرید یک میلیون از این آزمایش‌ها شود، مجبور به انتشار یافته‌های مطالعه خود شدند، اما این مطالعه توسط بخش بهداشت و نخست وزیری مسدود شد. (۱۴) چرا تهیه این محصول بدون بررسی دقیق مهم بود؟ انتشار قبلی تحقیقات در مورد سِروِر پیش-چاپ یا وب سایت دولتی با سیاست انتشار BMJ سازگار است. انگار برای اثبات یک نکته، بهداشت عمومی انگلستان بدون موفقیت سعی در جلوگیری از BMJ در انتشار آن مقاله تحقیقاتی داشت.

سیاستمداران اغلب ادعا می‌کنند که از مسیر علم پیروی می‌کنند، اما این ساده سازی بیش از حد عوام فریبانه است. علم به ندرت مطلق است. به ندرت برای هر محیط یا هر جمعیتی صدق می‌کند. منطقی نیست که برده وار از علم یا شواهد پیروی کنید. رویکرد بهتر این است که سیاستمداران، تصمیم گیرندگان منتصب دولتی، هنگام تصمیم گیری در مورد سیاست برای عموم، از یافته‌های علمی مطلع و آگاه شوند. اما حتی این رویکرد اعتماد عمومی و حرفه‌ای را فقط درصورتی حفظ می‌کند که علم، به منظور بررسی و عاری از هرگونه دخالت سیاسی در دسترس باشد و نیز در صورتیکه سیستم شفاف باشد و به دلیل تضاد منافع تاوان ندهد. 

سرکوب علم و دانشمندان یک پدیده جدید یا عجیبِ فقط انگلیسی نیست. در ایالات متحده، دولت پرزیدنت ترامپ سازمان غذا و دارو را مجبور کرد تا با عجله داروهای تأیید نشده مانند هیدروکسی کلروکوین و رمیدسیویر را تأیید کند. (۱۵) در سطح جهان، مردم، سیاست‌ها و پروسه تهیه و خرید دارو توسط دستور کارهای سیاسی و تجاری به فساد سوق داده می‌شوند. (۱۶)

واکنش انگلستان به پاندمی بیش از حد به دانشمندان و سایر منتصبان دولتی وابسته است که همگی شان به طرزی نگران کننده مترصد منافع رقابتی شان هستند، از جمله سهام شرکت‌هایی که آزمایش‌های تشخیصی، درمان‌ها و واکسن‌های کووید-۱۹ را تولید می‌کنند. (۱۷) منصوبان دولت می‌توانند علم را نادیده بگیرند و یا بخش‌هایی از آن را دستچین کنند – نوعی دیگر از سوء استفاده – و به اقدامات ضد رقابتی بپردازند تا فقط محصولات خود و دوستان و همکارانشان را روانه بازار کنند. (۱۸) 

چگونه می‌توان در این مواقع استثنایی از علم محافظت کرد؟ اولین قدم افشای منافع رقابتی کامل از جانب دولت، سیاستمداران، مشاوران علمی و منصوبان، از جمله مسئولان آزمایش و ردیابی، خرید تست‌های تشخیصی و واکسن است. گام بعدی شفافیت کامل در مورد سیستم‌های تصمیم گیری، فرایندها و دانستن این است که چه کسی برای چه چیزی پاسخگو است.

افراد دارای منافع رقابتی نباید در تصمیم گیری درباره محصولات و سیاست‌هایی که منافع مالی شان در آن است، دخیل باشند. دولت‌ها و مدیران صنایع همچنین باید از انتشار بیانیه مطبوعاتی برای اعلام سیاست‌های علمی مهم دست بکشند.

هنگامی که شفافیت و پاسخگویی به عنوان یک هنجار تثبیت شد، افرادی که در دولت استخدام می‌شوند، ایده‌آل است که فقط در حوزه‌هایی کار کنند که با منافع رقابتی شان ارتباط ندارد. تخصص بدون منافع رقابتی امکان پذیر است. اگر چنین قاعده‌ی سختگیرانه‌ای غیر عملی شود، حداقل روش صحیح این است که افراد دارای منافع رقابتی نباید در تصمیم گیری درباره محصولات و سیاست‌هایی که منافع مالی شان در آن است، دخیل باشند. دولت‌ها و مدیران صنایع همچنین باید از انتشار بیانیه مطبوعاتی برای اعلام سیاست‌های علمی مهم دست بکشند. چنین اقداماتی با قضاوت ناخوشایند؛ علوم، رسانه‌ها و بازارهای سهام را در معرض دستکاری قرار می‌دهد. انتشار شفاف، آشکار و پیشرفته مبانی علمی برای خط مشی بهداشت، و تهیه و خرید داروهای مهم یک نیاز اساسی است. (۱۹)

ریسک برای سیاستمداران، مشاوران علمی و منصوبان دولت زیاد است. شغل و موجودی حساب بانکی آنان به تصمیماتی که می‌گیرند بستگی دارد. حال آنکه آنان مسئولیت و وظیفه بالاتری نسبت به مردم دارند. علم یک کالای عمومی است. نیازی به پیروی کورکورانه نیست، اما باید به طور عادلانه مورد توجه قرار گیرد. مهم این است که سرکوب علم، چه با تأخیر در انتشار، چه با دستچین کردن برخی تحقیقات مورد نظر، و یا بستن دهان دانشمندان، خطری برای سلامت جامعه است، و باعث می‌شود مردم در معرض مداخلات ناامن یا غیرموثر قرار گیرند و محروم از اقدامات بهتر شوند. وقتی مسئله با تصمیمات تجاری تداخل کند، این در ضمن به معنای سوءمدیریت پول مالیات دهندگان نیز هست.

برخی از بدترین خودکامگان و دیکتاتورهای تاریخ علم را با شور و شوق تبدیل به امری سیاسی کردند، و امروز متأسفانه ما شاهد همین امر در دموکراسی‌ها هستیم. (۲۰) مجموعه‌ی سیستم پزشکی-سیاسی تمایل به سرکوب علم برای بزرگ نمایی و غنی سازی صاحبان قدرت دارد. و هرچه قدرتمندان موفق تر، ثروتمندتر و مست تر از قدرت می‌شوند، حقایق درد سرآور علم بیشتر سرکوب می‌شود. و وقتی علمِ نیک سرکوب شود، مردم می‌میرند.

پانویس‌ها

1. Geoghegan P. Cronyism and clientelism. London Review of Books 2020 Nov 5. Link
2. Scally G, Jacobson B, Abbasi K. The UK’s public health response to covid-19. BMJ2020;369:m1932. doi:10.1136/bmj.m1932 pmid:32414712. FREE Full TextGoogle Scholar
3. Iacobucci G. Pandemic preparedness: Government must release 2016 report, says information commissioner. BMJ2020;371:m3953. doi:10.1136/bmj.m3953 pmid:33046458. FREE Full TextGoogle Scholar
4. Department of Health and Social Care. Policy paper. Annex B: Exercise Cygnus report. 5 Nov 2020. Link
5. Public Health England. Disparities in the risk and outcomes of COVID-19. 2020. Link
6. Khunti K, Platt L, Routen A, Abbasi K. Covid-19 and ethnic minorities: an urgent agenda for overdue action. BMJ2020;369:m2503. doi:10.1136/bmj.m2503 pmid:32576558. FREE Full TextGoogle Scholar
7. Horton R. Tweet, 15 Oct 2020. Link
8. Boseley S. Antibody tests bought by UK government “less accurate than maker claims.” Guardian 2020 Nov 12. Link
9. Iacobucci G, Coombes R. Covid-19: Government plans to spend £100bn on expanding testing to 10 million a day. BMJ2020;370:m3520. doi:10.1136/bmj.m3520 pmid:32907851. FREE Full TextGoogle Scholar
10. Iacobucci G. Covid-19: mass population testing is rolled out in Liverpool. BMJ2020;371:m4268. doi:10.1136/bmj.m4268 pmid:33144291. FREE Full TextGoogle Scholar
11. Iacobucci G. Covid-19: rapid test missed over 50% of positive cases in Manchester pilot. BMJ2020;371:m4323. doi:10.1136/bmj.m4323 pmid:33158908. FREE Full TextGoogle Scholar
12. Mulchandani R, Jones HE, Taylor-Phillips S, et al., EDSAB-HOME and COMPARE Investigators. Accuracy of UK Rapid Test Consortium (UK-RTC) “AbC-19 Rapid Test” for detection of previous SARS-CoV-2 infection in key workers: test accuracy study. BMJ2020;371:m4262.pmid:33177070. Abstract/FREE Full TextGoogle Scholar
13. Gill D, Ponsford MJ. Testing for antibodies to SARS-CoV-2. BMJ2020;371:m4288. doi:10.1136/bmj.m4288. FREE Full TextGoogle Scholar
14. Armstrong S. Covid-19: Government buried negative data on its favoured antibody test. BMJ2020;371:m4353. doi:10.1136/bmj.m4353. FREE Full TextGoogle Scholar
15. Cohen K, Kupferschmidt K. The “very, very bad look” of remdesivir, the first FDA-approved COVID-19 drug. Science 2020 Oct 28. Link
16. Transparency International. Corruption and covid-19—the story so far. 8 Jul 2020. Link
17. Ennals E. Government test tsar has £770,000 shares in drugs firm that sold us £13million of “pointless” antibody screening kits—after it emerged that Sir Patrick Vallance has a financial interest in company racing to find vaccine. Daily Mail 2020 Sep 26. Link
18. Armstrong S. Covid-19: Government faces legal action over £75m contract for antibody tests. BMJ2020;371:m4427. doi:10.1136/bmj.m4427. FREE Full TextGoogle Scholar
19. Mahase E. Covid-19: Vaccine candidate may be more than 90% effective, interim results indicate. BMJ2020;371:m4347. doi:10.1136/bmj.m4347 pmid:33168562. FREE Full TextGoogle Scholar
20. Bollyky TJ, Kickbusch I. Preparing democracies for pandemics. BMJ2020;371:m4088. doi:10.1136/bmj.m4088 pmid:33097482. FREE Full TextGoogle Scholar