وزیر راه: ترانزیت ریلی نسبت به سال ۹۸ رشد ۳۰ درصدی داشت / سازمان برنامه: ۹۸ بدترین سال ترانزیتی بود!

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- سینا احدیان؛ محمد اسلامی؛ وزیر راه و شهرسازی دولت دوازدهم، یکشنبه شب هفته جاری با حضور در برنامه تلوزیونی «عیار» در زمینه مسائل مربوط به ترانزیت اعلام کرد: باید در بحث ترانزیت با همسایگان خود ارتباط برقرار کنیم و ما سعی کرده ایم در این دوره دو ساله فعال‌ترین دیپلماسی حمل ونقل را تجربه کنیم. وی افزود: بسیاری از کشور‌ها مزیت اقتصادی در بخش ترانزیت ندارند و باید با ریسک بالاتر مسیر‌های موازی ایجاد کنند تا ترانزیت با کیفیتی داشته باشند. ترانزیت یک رقابت و فراتر از رقابت است و به نوعی جنگ بین کشور‌ها محسوب می‌شود، بنابراین با تسهیلگری و کاهش مقررات و تعاملات اثرگذار می‌توان باعث توسعه آن شد.

اسلامی تاکید کرد: با توجه به رشد تکنولوژی و بزرگ شدن منطقه باید سهم خودمان را در ترانزیت افزایش دهیم که البته در سال‌های اخیر معادلات بیرونی در این بخش تاثیر داشته به طوری که بسیاری از کشور‌ها اجازه ندارند با ما معامله کنند. فشار‌ها به گونه‌ای شده است که یک مقام بزرگ خارجی با ناوگان هوایی از آسمان ایران عبور کرده، اما به هیچ عنوان اجازه سوخت گیری نمی‌دهند که این امر نشان دهنده اوج مزاحمت و تهاجم به منافع ملی یک کشور است. قبل از تحریم و ایجاد این مزاحمت ها، حدود ۱۲۰۰ ناوگان هوایی از آسمان ایران عبور می‌کرد، اما هم اکنون به ۴۰۰ ناوگان رسیده است، در این زمینه متغیر‌های بیرونی در ترانزیت بالفعل و بالقوه شده بسیار موثر هستند.

رشد ۳۱ درصدی ترانزیت ریلی با گسترش دیپلماسی حمل و نقل

وزیر راه و شهرسازی افزود: با اجرای معاهده دو جانبه و چند جانبه ترانزیت ریلی را ۳۱ درصد افزایش دادیم و با امضای رویه و تعرفه‌ها بین چند کشور شاهد ایجاد یک رویه ثابت هستیم که در این زمینه سهم ترانزیت در این بخش افزایش پیدا کرد. دیپلماسی و رایزنی در روند امور موثر است به طوری که واگن‌های ریلی پیش از این ۶۰ روز در مرز می‌ماندند، اما با تسهیل گری و روان سازی به حداکثر ۷ روز رسیده است. وی با بیان اینکه باید در بحث ترانزیت برخورد تعامل آفرین و فعال داشته باشیم گفت: باید در بحث ترانزیت با همسایگان خود ارتباط برقرار کنیم و ما سعی کرده ایم در این دوره دو ساله فعال‌ترین دیپلماسی حمل ونقل تجربه کنیم.

چندی پیش سعید رسولی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی نیز در گفتگویی اعلام کرده بود که در سال گذشته شرکت راه آهن با تلاش‌های بی وقفه و به رغم شیوع ویروس کرونا تشدید تحریم‌ها، توانست با توسعه همکاری‌ها با سایر کشور‌ها و به خصوص راه آهن کشور‌های همجوار و منطقه‌ای و استمرار همکاری با سازمان‌های بین المللی ریلی، گام‌های مثبت و قابل توجهی در توسعه ترانزیت کالا از طریق ریل بردارد.

رسولی اضافه کرد: حمل و نقل ترانزیتی راه آهن ایران در سال گذشته نسبت به قبل ۲۹ درصد رشد داشت و صادرات از طریق راه آهن ایران نیز در این مدت ۵ درصد افزایش یافت.

سازمان برنامه و بودجه: سال ۱۳۹۸ بدترین سال ترانزیت ریلی ایران

این در حالی است که مطابق با گزارش سازمان برنامه و بودجه از میزان عملکرد دولت در حوزه حمل و نقل و به طور خاص موضوع ترانزیت بین المللی، میزان ترانزیت ریلی در سال ۹۸ که مبنای محاسبه وزیر راه و معاون ایشان برای عدد ۳۰ درصد رشد در سال ۹۹ بوده است، نسبت به سال‌های ۹۵، ۹۶ و ۹۷ به ترتیب ۴۴%، ۶۲.۵% و ۶۲.۵% کاهش را ثبت نموده است. در جدول زیر خلاصه وضعیت شاخص‌های عملیاتی ترانزیت کشور که توسط سازمان برنامه و بودجه منتشر شده است در بازه زمانی ۹۵ تا ۹۸ قابل مشاهده است.

 

عنوان شاخص

واحد

1395

1396

1397

1398

جابجایی بار جاده ای ترانزیت

میلیون تن

7.8

9.5

9.0

6.8

جابجایی بار ریلی ترانزیت

میلیون تن

1.1

1.6

1.6

0.6

تعداد پرواز های ترانزیت

هزار پرواز

382

426

370

298

*ماخذ: بررسی فصل حمل و نقل در لایحه بودجه 1400، سازمان برنامه و بودجه کشور

در همین رابطه محمدجواد شاهجویی؛ کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو گفت: بدون شک پاندمی کرونا و بسته شدن مرز‌ها می‌توانسته است مقداری در کاهش نرخ ترانزیت ریلی تاثیر گذار باشد. اما باید پرسید در سال ۹۸ که درگیری با مساله ویروس کرونا وجود نداشت چرا میزان ترانزیت ریلی در کشور تا این اندازه کاهش یافته است. مدیرعامل محترم شرکت راه آهن ضمن چندین مضاحبه اعلام کرده بودند که مساله سیل در استان‌های شمالی که در ماه‌های اولیه سال ۱۳۹۸ اتفاق افتاد باعث کاهش میزان ترانزیت ریلی در این سال شده است.

وی افزود: در شرایطی که پاندمی کرونا، میزان مسافرت‌های ریلی در کشور را به طور جدی کاهش داد، راه آهن می‌توانست با توجه به آزاد شدن ظرفیت‌های شبکه ریلی، رکوردی جدید در زمینه آمار حمل بار‌های ترانزیتی از خود به جای بگذارد و از سوی دیگر با توجه به مزیت‌های حمل بار ترانزیتی برای راه آهن و همچنین ایجاد درآمد ارزی برای کشور، این مهم می‌توانست اثرات بسیار مثبتی ایجاد کند که متاسفانه آن گونه که شایسته بود پیگیری نشد.

 ترانزیت ریلی ۶۰۰ هزار تنی برای ایران شوخی تلخی است!

شاهجویی در ادامه، اعلام رشد ۳۰ درصدی بار جابجا شده ترانزیتی توسط راه آهن را بازی با اعداد عنوان و تاکید کرد: وقتی در مورد یکی از مهمترین مد‌های حمل و نقل بین المللی آن هم در مورد کشوری با استعداد جغرافیایی بی نظیر ترانزیتی همچون ایران صحبت می‌کنیم، اعلام افزایش ۳۰ درصدی برای جابجایی بار ۶۰۰ هزار تنی در سال غیر قابل قبول است. ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی خود می‌تواند افق و چشم انداز انتقال بار ۱۰۰ میلیون تنی توسط ریل را برای خود متصور باشد و بنابراین ۳۰ درصد افزایش میزان ترانزیت بار ریلی از ۶۰۰ هزار تن در سال ۹۸ کاملا نامطلوب است. فارغ از آنکه پیشتر این آمار کاهش ۶۲ درصدی را تجربه کرده است.