جولانگاه شبه‌نظامیان نیابتی جمهوری اسلامی در شمال عراق مناطق آزاد شده از چنگال داعش

موسسه استراتژیک «نیولاینز» اخیرا گزارش مفصلی منتشر کرده مبنی بر اینکه چگونه گروه‌های شبه‌نظامی شیعه وابسته به جمهوری اسلامی از خلأ ناشی از فروپاشی گروه «داعش» استفاده کرده‌اند تا شمال عراق را زیر سیطره خود درآورده و بدین ترتیب مسیر ترانزیت نیروهای نظامی جمهوری اسلامی به غرب خاورمیانه را هموار کنند.

نفوذ این شبه‌نظامیان در پلیس و نیروهای امنیتی در شمال عراق به آنها این امکان را داده تا بر رفت و آمد، داد و ستد، مشاغل و سایر جنبه‌های زندگی خصوصی شهروندان عراقی نظارت کنند. برخی از این شبه‌نظامیان روزنامه‌نگاران را تهدید می‌کنند، جاده‌های مهم به‌سوی مناطق تجاری را مسدود می‌کنند، و حتی تعداد زیادی از ساکنان روستاها را به مکان‌های ناشناخته می‌برند.

طبق این گزارش، شبه‌نظامیان با استفاده از تهدید و اقدامات خشونت‌آمیز، افراد آکادمیک مورد نظر خود را در برخی از دانشگاه‌های مهم در استان‌هایی که در آنها نفوذ دارند به مسئولیت‌های مهم رسانده‌اند. آنها همچنین مدارسی تأسیس کرده‌اند که از هنجارها و قوانین محلی یا فدرال پیروی نمی‌کنند.

شبه‌نظامیان ماهانه از صاحبان رستوران‌های بزرگ بین ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ دلار پول زور می‌گیرند. مالکانی که حاضر به پرداخت این مبلغ نیستند، احتمال دارد رستوران‌های‌شان منفجر شود، و نیروهای امنیتی و ارتش عراق هم انفجار را به دروغ به «داعش» نسبت می‌دهند.

پس از آزادسازی موصل و بقیه استان نینوا از دست «داعش»، شبه‌نظامیان شیعه به‌منظور «تغییر ساختار جمعیتی» مالکیت زمین‌های کشاورزی دشت نینوا را دستکاری و آنها را در میان خود و افراد وفادارشان توزیع کردند. روستاهای حومه موصل عمدتا مسیحی‌نشین بودند. پس از سقوط داعش، شبه‌نظامیان شیعی مانع بازگشت بسیاری از مسیحیان به خانه و کاشانه‌شان شدند.

پس از بیرون راندن «داعش»، شبه‌نظامیان شیعه موقوفات ۱۷ مکان مذهبی و عبادتگاه شیعی در شهر قدیمی موصل را به انحصار خود درآورند. هنگامی که مقامات محلی چنین حرکاتی را مورد مناقشه قرار دادند، شبه‌نظامیان از طریق قدرت‌نمایی تهدید به تلاش برای مالکیت بر سایر مکان‌های مذهبی و موقوفات اهل تسنن کردند.

این شبه‌نظامیان کنترل بیش از ۷۲ میدان نفتی در منطقه قیاره در جنوب موصل که قبلا در اختیار «داعش» بود را به‌دست گرفته‌اند، و اینک روزانه حدود ۱۰۰ تانکر نفت خام از این میدان‌ها می‌دزدند. برخی سیاستمداران محلی و استانی هم به هوای منافع شخصی خود با شبه‌نظامیان همکاری کرده و از نیروهای حشد الشعبی خواستار حمایت سیاسی و مالی می‌شوند.

العربیه نوشت؛ گزارش «نیولاینز» نتیجه می‌گیرد که شبه‌نظامیان شیعه چالشی اساسی بر سر راه همکاری آمریکا و عراق و مقابله با نفوذ جمهوری اسلامی در این کشور هستند. با تحت کنترل درآوردن املاک و مستغلات، ساخت و ساز، زیرساخت‌های شهری و آموزش و پرورش، این گروه‌های شبه‌نظامی جای پای خود را در شمال عراق محکم کرده‌اند، و آنجا را به قدمگاهی برای توسعه‌طلبی جمهوری اسلامی از عراق تا شام و از خلیج تا مدیترانه تبدیل کرده‌اند.