گوترش باز هم برای دبیرکلی سازمان ملل نامزد شد

آنتونیو گوترش، دبیرکل کنونی سازمان ملل متحد بار دیگر برای تصدی این پست خود را نامزد کرد.

دوره دبیرکلی او در ژانویه ۲۰۲۲ به پایان می‌رسد و در اکتبر امسال مجمع عمومی برای انتخاب دبیرکل جدید جلسه‌ای برگزار می‌کند.

گوترش که ۷۱ سال سن دارد و پیش‌تر نخست‌وزیر پرتغال بوده است، هفت رقیب غیر جدی دارد. رقبای او حمایت شورای امنیت سازمان ملل متحد را با خود ندارند و از هم‌اکنون مشخص است که گوترش بار دیگر انتخاب خواهد شد.

بوریس‌ جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا که کشورش عضو شورای امنیت سازمان ملل است، ساعتی پس از اعلام کاندیداتوری گوترش از این تصمیم او حمایت کرد و گفت که در هفته آینده دیداری با او خواهد داشت. استقبال جانسون از گوترش را ناظران سیاسی به عنوان حمایت قاطع شورای امنیت سازمان ملل متحد در نظر گرفته‌اند.

فرآیند انتخاب دبیرکل سازمان ملل، رویه غیرشفاف و پرمناقشه‌ای دارد و عملا انتخاب دبیرکل این نهاد را قدرت‌های بزرگ مانند چین و آمریکا مدیریت می‌کنند.

مجمع عمومی سازمان ملل افرادی را به رای می‌گذارد که مورد حمایت ۱۵ عضو شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفته باشند. در میان این ۱۵ عضو نیز تنها توافق هفت عضو دائم با یکدیگر است که آینده دبیرکلی این نهاد را روشن می‌کند.

گوترش در سخنرانی اعلام نامزدی خود گفت که او کارگزاری صادق برای سازمان ملل بوده است و حاضر است در دوران شکننده‌ای که جهان از کرونا، فقر، نابرابری، تبعیض جنسیتی و تغییرات اقلیمی رنج می‌برد، نقشی سازنده و متحدکننده ایفا کند.

از گوترش به دلیل مواضع روشنش در نکوهش کودتای اول فوریه ۲۰۲۱ در میانمار و البته ایستادگی‌اش در برای اقدامات دولت ترامپ تمجید شده است. البته کارنامه او در سمت دبیرکلی سازمان ملل نقاط سیاهی هم دارد. او خود را مناقشات حقوق‌بشری کنار می‌کشد و موضعی شفاف در این زمینه ندارد. مهم‌ترین انتقادها به او به نقش حقوق بشر در آفریقا و وضعیت مسلمانان سین‌کیانگ چین برمی‌گردد.

مخالفان گوترش می‌گویند که او برای سمت دبیرکلی سازمان ملل متحد و ارزش‌های جهانی بشری بسیار محافظه‌کار است. آن‌ها محافظه‌کاری دبیرکل را نه رویکردی سازنده و اتحادبخش که چراغ‌سبزی برای تداوم وضعیت نابرابر کنونی می‌دانند.

شاید همین انتقادها سبب شد تا گوترش در سخنرانی اعلام نامزدی، وضعیت جهان را شکننده و تلفیقی از نابرابری‌های نژادی، جنسیتی و سیاسی بخواند. او گفت که دنیا در میانه همه‌گیری کرونا با وضعیتی مواجه شده که مردم اعتمادشان را به سازوکار‌های سیاسی از دست داده‌اند. گوترش غلبه سیاست‌های پوپولیستی در کشورهای جهان را چالشی مهم خواند و گفت برای مواجهه با دنیایی چنین بی‌ثبات به یک «قرارداد اجتماعی جدید» نیاز داریم.

فارغ از صحبت‌های انتخاباتی، باید دید که دبیرکل سازمان ملل متحد در دور دوم تصدی خود دست از محافظه‌کاری بیش از حد برخواهد داشت یا نه.