روز اروپا؛ از پیمان ماستریخت تا روز صلح و وحدت

به گزارش روز دوشنبه ایرنا، اتحادیه اروپا نهم می را به عنوان «روز صلح و وحدت» جشن می گیرد. روز اروپا ابتدا توسط کمیسیون اروپا در ۱۹۶۴میلادی معرفی شد و بعدها توسط اتحادیه اروپا نیز پذیرفته شد.

این روز به افتخار سالروز قرائت اعلامیه معروف به «اعلامیه شومان» در ۱۹۵۰ به عنوان روز اروپا نامگذاری شده است. «روبرت شومان» وزیر امور خارجه فرانسه در ۱۹۵۰ پیشنهادی ارائه کرد که بر اساس آن محصولات فولاد و ذغال سنگ آلمان غربی و فرانسه تحت مقررات واحد قرار بگیرند. بدین ترتیب بازار مشترکی برای این محصولات فراهم می شد. بعدها کشورهای دیگر اروپایی نیز بدین معاهده پیوستند. هدف از این پیشنهاد آن بود که با حذف رقابت ناسالم و ایجاد منافع مشترک، روابط بین دو کشور دوستانه شود.

وی در اعلامیه خود می گوید اجرای این پیشنهاد نه تنها جنگ دوباره بین فرانسه و آلمان را نامحتمل، بلکه ناممکن می کند. وزیر خارجه وقت آلمان به این پیشنهاد روی خوش نشان داد و پس از آن هلند، ایتالیا، بلژیک و لوکزامبورگ نیز به این معاهده پیوستند. شاید عجیب به نظر برسد که چرا ایجاد بازار مشترک فولاد و ذغال سنگ اینقدر مهم بوده است که به سنگ بنا یا نطفه اتحادیه اروپا تبدیل شده است. اما باید دانست که در آن زمان فولاد کلیدی ترین تولید صنعتی بود و تولید آن به شدت وابسته به ذغال سنگ.

شومان به عنوان یکی از مدافعان سرسخت وحدت اروپا باقی ماند تا جایی که در ۱۹۵۸ به عنوان اولین رئیس پارلمان اتحادیه اروپا برگزیده شد. این پارلمان سپس به شومان لقب «پدر اروپا» را اعطا کرد.

اتحادیه اروپا به دلیل قدمت و اهمیت اعلامیه شومان، روز قرائت آن را به جای روز تاسیس اتحادیه اروپا در اول نوامبر ۱۹۹۳ به عنوان روز اروپا شناسایی کرده است. بدین ترتیب اتحادیه اروپا برای خود تاریخی هفتاد ساله دست و پا می کند.

قانون اساسی اروپا در سال ۲۰۰۵ به همه پرسی گذاشته شد، اما در رای گیری ناموفق بود. اعضای اتحادیه که از کسب رای در همه پرسی عمومی نا امید شده بودند، قانون اساسی را با تغییر نام و به عنوان «معاهده لیسبون» به امضای اعضا رساندند تا دیگر نیازی به رای مستقیم مردم نباشد. بدین ترتیب شانس بزرگداشت روز تصویب قانون اساسی هم از دست رفت.

روز ۹ می،  فقط در یکی از کشورهای عضو تعطیل رسمی است اما کارکنان و کارمندان اتحادیه اروپا در این روز به سر کار نمی روند. درعوض درهای ادارات دولتی اتحادیه در شهر بروکسل استرازبورگ به روی بازدید کنندگان باز است.

سال گذشته به دلیل هفتادمین سالگرد اعلامیه شومان از اهمیت خاصی برخوردار بود که به دلیل بیماری کرونا جلوه خاصی نیافت. امسال نیز اتحادیه اروپا تلاش خواهد کرد این روز را بزرگ بدارد. اما واقعیت این است که خارج از دوایر دولتی این اتحادیه، این روز چندان شناخته شده نیست.

مقامات اتحادیه اروپا به اقتضای موقعیت شغلی خود این روز را تبریک گفته اند. از جمله تبریک گویندگان می توان به جوسپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اشاره کرد. همچنین سفیر اتحادیه اروپا در لندن نیز به عنوان یکی از اولین فعالیتهای رسمی خود در این پست، روز اروپا را تبریک گفته است.

«یواو ویل دالمیدا» به تازگی به عنوان سفیر اتحادیه اروپا در انگلیس اجاره فعالیت یافته است. دولت بوریس جانسون تا پیش از این به شدت با پذیرفتن سفیر از اتحادیه اروپا مخالفت می کرد. آنها استدلال می کردند که اتحادیه اروپا مجموعه ای از چند کشور است و مثل یک کشور واحد و مستقل نمی تواند سفیر داشته باشد. این اختلاف در خلال نشست وزرای خارجه گروه هفت در ۵ ماه می جاری برطرف شد و دولت انگلیس به سفیر اتحادیه اروپا موقعیت کامل دیپلماتیک اعطا کرد.