ثبت نام از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم در ایران آغاز شد

ثبت نام از داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم با دستور رسمی عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور از ساعت هشت صبح سه‌شنبه ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ در وزارت کشور آغاز شد و تا روز شنبه ۲۵ اردیبهشت، به مدت ۵ روز، از ساعت ۸ تا ۱۸ انجام خواهد شد.

در تالار وزارت کشور امکان ثبت نام همزمان ۴۰ نفر از نامزدها در انتخابات فراهم شده است.

پس از پایان ثبت نام‌ داوطلبان، شورای نگهبان از صبح یکشنبه ۲۶ اردیبهشت تا عصر ۳۰ اردیبهشت به مدت ۵ روز صلاحیت کاندیداها را بررسی و احراز خواهد کرد، موضوعی که همواره مورد مناقشه بوده است.

شورای نگهبان ۱۵ اردیبهشت با هدف «ساماندهی پروسه ثبت نام کاندیدا‌های شرکت در انتخابات ریاست جمهوری»، شرایط حداقلی داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری را به وزارت کشور ابلاغ کرد. بر این اساس داوطلبان برای ثبت‌نام باید ۴۰ تا ۷۵ سال سن داشته باشند، دست‌کم مدرک کارشناسی ارشد یا معادل‌ آن را داشته باشند و سابقه تصدی حداقل ۴ ساله در سمت‌های مدیریتی داشته باشند و سوءپیشینه و سابقه محکومیت کیفری نداشته باشند. وزرا، استانداران، شهرداران شهرهای بالای ۲ میلیون نفر، فرماندهان نظامی با جایگاه سرلشگری و بالاتر هم می‌توانند کاندیدا شوند.

این مصوبه جدید شورای نگهبان ۱۶ اردیبهشت به وزارت کشور ابلاغ شد.

با مطرح شدن این مصوبه اصلاح‌طلبانی که قصد شرکت در انتخابات را دارند می‌گویند تعیین چنین محدودیت‌هایی می‌تواند مانع از ثبت نام شمار قابل توجهی از داوطلبان انتخابات ریاست‌جمهوری شود.

حسن روحانی، رئیس‌جمهوری اسلامی بعد از ظهر دوشنبه ۲۰ اردیبهشت به وزارت کشور دستور داد در برگزاری انتخابات بر اساس جمع‌بندی نظریه تفسیری معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری و طبق قوانین موجود عمل نماید. معاونت حقوقی ریاست جمهوری اعلام کرد قانون‌گذاری صرفاً به عهده مجلس شورای اسلامی است و تأکید کرد که در صورت تصویب قانون از سوی مجلس هم ابلاغ آن برای اجرا با رئیس‌جمهوری است.

عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان درباره اختلاف نظر شورای نگهبان و دولت در مورد مدارک مورد نیاز جهت ثبت نام از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری گفت:

«ثبت نام‌هایی که فاقد مدارکی باشند که از سوی شورای نگهبان اعلام شده، اعتبار ندارند و به نماینده‌مان در ستاد انتخابات کشور گفته‌ایم که مدارک ناقص را تحویل نگیرد.»

کدخدایی تأکید کرد ثبت نام کسانی که مدارک‌شان بر اساس مصوبه شورای نگهبان کامل باشد نهایی می‌شود.

در پی مناقشه وزارت کشور و شورای نگهبان درباره شرایط نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، لعیا جنیدی معاون حقوقی حسن روحانی در روزنامه ایران نوشت:

«رویه ۴۰ ساله در خوانش و فهم از قانون اساسی چنین بوده است و تاکنون شورای نگهبان و وزارت کشور برای احراز شرایط داوطلبان و برگزاری انتخابات، قانون اساسی کشور از جمله اصل (۱۱۵) آن و قانون انتخابات ریاست جمهوری مصوب مجلس را دست‌کم به‌طور رسمی ملاک عمل قرارداده‌اند.»

ثبت نام از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری در حالی آغاز می‌شود که هنوز برخی از کسانی که نامشان در رسانه‌های اصلاح‌طلب و اصولگرا به‌عنوان نامزد مطرح شده به صورت رسمی اعلام نکرده‌اند در انتخابات ثبت نام می‌کنند. از جمله این افراد می‌توان به سید ابراهیم رئیسی، محمود احمدی‌نژاد، اسحاق جهانگیری، محمدجواد ظریف، علی لاریجانی، محمدباقر قالیباف، سعید جلیلی و علی‌اکبر صالحی نام برد.

از کسانی که تاکنون داوطلبی خود را اعلام کرده‌اند می‌توان به این افراد اشاره کرد: سعید محمد فرمانده پیشین قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء سپاه پاسداران؛ حسین دهقان وزیر سابق دفاع در دولت یازدهم؛ رستم قاسمی فرمانده اسبق قرارگاه خاتم الانبیاء و وزیر نفت دولت محمود احمدی‌نژاد؛ علیرضا افشار فرمانده اسبق نیروی بسیج؛ محمد عباسی‌ وزیر ورزش در دولت دهم؛ محمد ناظمی اردکانی‌ اولین وزیر تعاون دولت نهم؛ امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی نماینده مجلس؛ عزت‌الله ضرغامی رئیس سابق سازمان صداوسیما؛ رامین مهمان‌پرست سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه و سفیر پیشین ایران در قزاقستان و تایلند؛ محمد غرضی وزیر اسبق ارتباطات؛ محمود صادقی، مصطفی کواکبیان، محسن رهامی، شاهین محمدصادقی و علی مطهری نمایندگان سابق مجلس؛ حسن سبحانی از نمایندگان سال‌های ۷۰ در مجلس؛ مسعود پزشکیان نایب رئیس اول مجلس دهم و وزیر بهداشت دولت محمد خاتمی؛ قدرتعلی حشمتیان نماینده دوره پنجم مجلس؛ محمد زارع فومنی مسئول ستادهای انتخاباتی اکبر هاشمی رفسنجانی؛ فریدون عباسی دوانی نماینده مجلس یازدهم و رئیس سازمان انرژی اتمی در دوران احمدی‌نژاد؛ وهاب عزیزی دبیرکل حزب جهادگران ایران اسلامی؛ اسدالله بادامچیان دبیرکل حزب موتلفه اسلامی و نماینده مجلس در دوره‌های دوم و هشتم؛ سید محمدصادق خرازی سفیر و معاون پیشین نماینده‌ دائم ایران در سازمان ملل و سفیر اسبق ایران در فرانسه؛ ابوالقاسم رئوفیان دبیرکل حزب اسلامی ایران زمین؛ مصطفی تاج‌زاده معاون سیاسی وزیر کشور در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی و صادق خلیلیان وزیر جهاد کشاورزی دولت دهم.

نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر آن‌که نرخ مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ حتی از انتخابات مجلس یازدهم هم کمتر است. فشارهای شدید اقتصادی بر مردم به‌دلیل ناکارآمدی حکومت و تحریم‌ها به‌ویژه پس از شیوع کرونا، سرکوب‌ گسترده اعتراضات دی‌ماه ۱۳۹۶ و آبان‌ماه ۱۳۹۸، سرنگون کردن هواپیمای مسافربری اوکراینی توسط سپاه پاسداران و عدم پایبندی به وعده‌های انتخاباتی حسن روحانی از جمله دلایل رویگردانی از انتخابات عنوان می‌شود.

در آخرین انتخابات برگزارشده در ایران (انتخابات مجلس یازدهم) میزان مشارکت در کل کشور ۴۲,۵۷ درصد و در استان تهران ۲۶,۲۴ درصد اعلام شد. طبق آمارهای رسمی ۵۷ میلیون و ۹۱۸ هزار و ۱۵۹ نفر واجد شرایط شرکت در انتخابات ۱۴۰۰ خواهند بود.

حدود ۱۰ ماه پیش حسام الدین آشنا، مشاور حسن روحانی درباره میزان شرکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ گفته بود:

«طبق قانون حتا اگر ۲۰ درصد مردم ایران هم در انتخابات شرکت کنند، باز هم رئیس جمهوری انتخاب می‌شود»