یک پیشنهاد برای کاندیداهایی که قبلا مسئولیت داشته‌اند

آفتاب‌‌نیوز :

این روزها تقریبا مقام مسئولی نیست که در مقابل دوربین و در جلسات خصوصی به موضوع مشارکت درانتخابات نپردازد ولی واقعیت آن است که صرفا سخن‌راندن از حقیقتی که تک‌تک گویندگانش در شکل‌گیری آن نقش داشته‌اند و ارائه‌نکردن راهکاری عملی برای پیشگیری از آن، نه تنها دستاوردی نخواهد داشت بلکه فرصت اندک باقی‌مانده تا انتخابات را هم زایل خواهد کرد.

بی‌اعتمادی عمومی خلاصه و نتیجه‌ی همه دلایلی است که باعث می‌شود ملتی که چهار دهه تحت هر شرایطی پیشگام حفظ و پاسداری از اهداف جمهوری اسلامی در ایران بوده امروز بیش از پیش در دوراهی تردید مشارکت یا عدم مشارکت در انتخابات قرار گرفته‌ باشد.

پرداختن به واقعیت‌های تلخی که در پروسه ۴۰ ساله مدیریت کشور چنین نتیجه‌ای را حاصل کرده منظور این نوشتار نیست و از آن می‌گذریم اما ...

نمی‌دانم در فرهنگ سیاسی و مدیریتی چند کشور در جهان صفت‌هایی چون خادم مردم، خدمتگزاران ملت، نوکر مردم و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی حتما همه متفق هستیم که در برخی از کشورها که احیانا با نگاه اخلاقی و اسلامی حاکم در ایران در زمره جغرافیای بی‌بندوباری و بی‌اخلاقی هم قرارمی‌گیرند عذرخواهی و استعفا به دلیل کوچک‌ترین خطاها و سوءاستفاده‌ها امری رایج است. اتفاقا این امر غریب برای ما، در کشورهایی هم رایج است که در گروه کشورهای توسعه‌یافته قرار می‌گیرند.

شاید وقت آن رسیده باشد که ایران اسلامی ما هم از منش و روش این کشورها الگو بگیرد هر چند جای افسوس بسیار است که سفارشات بی‌شماری از این دست از بزرگان دینی و در مرام و مسلک مسلمانی‌مان وجود دارد و مدیران ما به غیر از استفاده‌های شعاری و صرفا برای جلب نظر عمومی و کسب آرای بیشتر سراغی از آنها می‌گیرند. امام علی (ع) می‌فرمایند: عذرخواهی نشانه‌ی خردمندی انسان است.

متاسفانه ایام انتخابات در ایران فرصتی شده است برای رونق بازار مکاره‌ای که دروغ و نیرنگ در جلوه‌هایی رنگارنگ و با قیمت گزاف به خریداران عرضه ‌می‌شود؛ اجناس پر زرق و برقی که فروخته می‌شوند و پس گرفته نمی‌شوند و مردمی که باید حداقل چهار سال با این اجناس امورشان را رتق و فتق کنند و ناظری هم نیست که به فریادشان برسد که «ای آقا! این غش در معامله بوده. جنسی که عرضه کردند و جنسی که تحویلمان دادند زمین تا آسمان فرق دارد!»

به نظر می‌رسد شاید زمان لانه‌گزینی عذر خواهی در فرهنگ مدیریتی ایرانی - اسلامی رسیده باشد و چه بسا همین ایام انتخابات بهترین زمان برای گنجاندن کلمه «عذرخواهی» در لغتنامه مدیران سیاسی و اجرایی کشور باشد.

پیشنهادمی‌شود برای این منظور تریبونی همگانی فراهم شود تا کاندیداهای علاقمند به خادمی مردم! با قرارگرفتن در پشت این تریبون و در پیشگاه ملت از عملکرد اشتباه و ضعیفشان در ادوار مدیریتی یا کارهایی که بایست انجام می‌شده ولی به دلیل ندانم‌کاری ایشان پای در مسیر انجام نگذاشته با ادای تعظیم از صمیم قلب و با صداقتی که بر دل و جان مردم بنشیند عذرخواهی کنند. البته که حتما منظور نظر عذرخواهی کلی و بدون مصداق و باری به هرجهت نیست.

در صورت ساخت چنین بنیانی، می‌توان شاهد آثار ماندگار آن در آینده‌ی جامعه بود. اگر کاندیدایی توان و شجاعت قرارگرفتن در پشت این تریبون را داشت، به غیر از اینکه نامش در زمره اولین ها ثبت می‌شود حتما بخشی از اعتماد عمومی رای‌دهندگان را جلب خواهد کرد اما در صورتی که کاندیدایی از قرارگرفتن در پشت چنین تریبونی با این ادله که دوره مدیریتی‌اش را عاری از خطا و اشتباه و کوتاهی بداند امتناع کند مردم به این نتیجه می‌رسند که او ادعای خدایی کرده پس در صدر دروغگویان است چرا که غیر از خالق این جهان و معصومین علیهم‌السلام این ادعا از کسی پذیرفتنی نیست یا اگر شان خود را بالاتر از پاسخگویی و عذرخواهی و تعظیم در پیشگاه مردم بداند حتما اعتبار پوشالی‌اش نزد مردم از میان خواهد رفت و در هر دو حالت فرصت به اصطلاح نوکری ملت! از او سلب خواهد شد.

مهم‌ترین تاثیر ماندگار عذرخواهی واقعی مسئولان از مردم افزایش اعتماد عمومی است که امروز بشدت آسیب دیده و باعث نگرانی شده است.
به نظر می‌رسد یکی از وظایف ماندگار همه رسانه‌ها در مواجهه با کاندیداها دعوت از ایشان برای حضور در پشت تریبون عذرخواهی است؛ وظیفه‌ای در جهت ادای یک مطالبه‌ی معوق عمومی.

ادای صرف جمله‌ای اعتذاری از زبان کاندیداها می‌تواند آغاز یک راه باشد. می‌تواند جرقه‌ای باشد کوچک در مسیری تاریک که چشم‌ها را به سمت خود معطوف کند ولی آیا این جرقه کم‌نور می‌تواند روشنی‌بخش کل مسیر باشد؟ حتما پاسخ منفی است. عذرخواهی گامی است کوچک اما لازم برای آغازی که تاخیر دارد؛ تاخیر در جبران مافات.

هرچند که بسیاری از خسارت‌های ناشی از ضعف‌های مدیریتی غیرقابل جبرانند ولی عذرخواهی‌ای که ریشه در دانستن و پذیرفتن اشتباه دارد می‌تواند تا سرحد امکان همت جبران را برانگیزد و یک عذرخواهی توام با صداقت در کلام، عدم تکرار اشتباهات مدیران گذشته را در خود مستتر دارد.

خلاصه‌ی کلام اینکه پروسه‌ای که با عذرخواهی آغاز می شود و با تصحیح اشتباهات و توجه به انتقادات مردم ادامه می‌یابد حتما در میان‌مدت در جلب نظر مردمی که تجربیات تلخی از شیوه‌های اجرایی مدیران گذشته کشور داشته‌اند موثر خواهد بود. همچنین به مدیران آینده گوشزد می‌کند که در صورت بروز نقص و قصور مجبور به اجرای مراسم عذرخواهی خواهند شد چنانکه امام‌زین‌العابدین علیه السلام می‌فرمایند: إیّاکَ و ما یُعتَذَرُ مِنهُ؛ از آنچه که باعث عذرخواهی می‌شود، بپرهیز.

هرچند مرور سوابق مدیریتی موید وقوع این واقعه‌ی مبارک نیست اما به صواب نزدیک‌تر خواهد بود که بنشینیم به انتظار، با امید به اصلاح عادات غلط.