مصحف شریف ۱۸۰ حزبی رونمایی شد

به گزارش خبرگزاری مهر، آئین رونمایی از مصحف شریف ۱۸۰ حزبی به قلم کاتبان ممتاز و به عنوان یادبود نخستین نمایشگاه مجازی قرآن کریم، با حضور عبدالهادی فقهی‌زاده، معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد و علی سرابی، قائم مقام شورای عالی قرآن در سالن جلسات معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد برگزار شد.

عبدالهادی فقهی‌زاده، معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد در این مراسم گفت: من نه دستی در هنر دارم و نه با دقایق علمی و فنی هنر و خوشنویسی آشنا هستم، بنابراین مشارکت معاونت قرآن و عترت در حد علاقه‌مندی و حمایتی است که در زمره اهداف این معاونت قرار دارد.

وی در ادامه به دوران نزول قرآن اشاره کرد و افزود: مستشرقان و قرآن‌پژوهان به اتفاق، دو پدیده حفظ و کتابت قرآن را در صدر اسلام و زندگی پیامبر (ص) تصدیق می‌کنند که قرآن در آن زمان حفظ می‌شد و همچنین از دوره مکی نگارش می‌کردند.

فقهی‌زاده گفت: هر دو پدیده حفظ و کتابت، رسانه مهمی بوده و قرآن را به دل خانه‌ها برده و به دوردست‌ها منتقل کرده است. ما تصور نکنیم همه قرآن را گوش می‌دهند؛ گاهی حافظان و کاتبان اصلی‌ترین مبلغان قرآن هستند که اقدام و عمل ارزشمند خود را با هنر درمی‌آمیزند.

وی با اشاره به افسانه هفتادگانی در حوزه ترجمه کتاب عهدین گفت: یکی از پادشاهان روم باستان، ۷۰ مترجم عهدین را گرد هم آورد و آن‌ها را به ۷۰ نقطه مختلف فرستاد و از آن‌ها خواست کتاب عهدین را ترجمه کنند، وقتی مقایسه می‌کند، این ترجمه‌ها عین هم بودند. ترجمه هنر، فنی و دانش‌بنیان است و با علم، ارتباط زیادی دارد. این موضوع یک افسانه است و به عنوان یک پدیده واقعی نیست.

معاون قرآن و عترت تصریح کرد: اگر ترجمه عهدین به صورت یکسان و پاکیزه و بدون اختلاف افسانه است، این اثر (مصحف شریف) یک حقیقت ۱۸۰ پاره است که امیدوارم جای خود را باز کند و هجمه‌ای که هنر ایرانی را در انفعال قرار داده و بسیاری از هنر می‌توانست به وجود آید، به هنر خوشنویسی جان تازه‌ای ببخشد.

فقهی‌زاده ادامه داد: از نظر علمی هم، علمای علوم قرآنی در طیف برادران اهل تسنن، کثیری معتقدند که قرآن توقیفی است و نباید در آن دست برد. این هم بسیار مورد اختلاف است و اغلب علمای شیعه هرگز با این اعتقاد همراهی نکردند و این دیدگاه در دارالکتابه و مرکز طبع و نشر کنار گذاشته شده است. این دیدگاه با ابداعات و ابتکارات در خط قرآنی که یک پدیده اجتماعی است و در ایران به گونه‌ای و در هند، پاکستان، مصر، اندونزی، مغرب و … به گونه‌ای دیگر نوشته می‌شود، دارای اختلاف نیست و تنوع محسوب می‌شود؛ بنابراین نباید خط قرآن را محدود و به خط عثمان‌طه بسنده کنیم. در غیر این صورت به هنر کشور لطمه وارد خواهد شد.

وی با اشاره به کتابت مصحف شریف ۱۸۰ حزبی گفت: کتابت‌های جدیدی که در این اثر رخ داده، معناگراست. یعنی هنر را فقط به تصویرگری و رسم و نقاشی منحصر نکردیم، بلکه مایه‌های فراوانی را از معنا بهره بردیم و این ارزشمند است. این مسئله نشان می‌دهد باید کارها را حرفه‌ای دنبال کنیم و مدیریت و کارشناسی علمی و فرهنگی در کنار هنرمندان شایسته قرار گیرد.

خط نسخ ایرانی متناسب با سلیقه مردم است

علی سرابی، قائم مقام شورای عالی قرآن در ادامه این مراسم گفت: تمام قرآن‌هایی که در مجالس ترحیم استفاده می‌‎شود، به صورت کتاب‌های قطعه قطعه صحافی شده است که یک ناشر یا صحاف آن را انجام داده است. با این نوع تقسیم‌بندی، ابتدا و انتهای این قرآن، ممکن است از وسط یک موضوع آغاز یا در میانه یک موضوع به پایان برسد یا پایان این قطعه‌ها، ختم به آیه نباشد. از این رو با آگاهی از این مسائل، مصحف شریف ۱۸۰ حزبی تهیه شد.

وی افزود: در این مصحف، هر جز از ابتدای آیه آغاز می‌شود و ختم به آیه است و از لحاظ موضوع نیز هر قطعه از قرآن، درباره یک یا چند موضوع کامل است. همچنین این تقسیم‌بندی به گونه‌ای است که حجم متناسبی در نظر گرفته شده است و صفحه‌بندی طوری است که قابلیت تغییر ترجمه و زیرنویس و پیوست وجود دارد.

سرابی با اشاره به خط این قرآن گفت: خط نسخ ایرانی متناسب با سلیقه مردم است، از این رو از ناشرانی که مایل هستند، دعوت می‌کنم در امر چاپ این مصحف مشارکت کنند و این قرآن با کمترین هزینه در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرد.

رویکردی نو به خط نسخ فارسی

مهدی بابایی، مدیر دارالکتابه نیز در ادامه، گزارشی از روند اجرایی مصحف شریف ۱۸۰ حزبی ارائه کرد و گفت: در سال ۹۱ و در خلال برگزاری کارگاه‌های آموزشی خط نسخ، یک دوره مصحف با همکاری تمامی کاتبان شرکت‌کننده در آن کارگاه‌ها کتابت شد. همچنین در سال ۹۳ با مشارکت ۲۴۴ کاتب قرآن از سراسر کشور، مصحفی به نیت اهدا به حرم حضرت ابوالفضل العباس (ع) نگارش شد. ۳۰ نفر از کاتبان منتخب و برجسته ایران نیز در سال ۹۵ به کتابت مصحفی برای اهدا به حرم کاظمین (ع) اقدام کردند.

وی افزود: اکنون کتابت چهارم این مصحف به صورت جمعی و به قلم کاتبان منتخب ایران به پایان رسیده است. ۴۰ نفر از کاتبان دارالکتابه مرکز طبع و نشر قرآن کریم در خلال برگزاری ۶ کارگاه کتابت قرآن در سال ۹۸، به کتابت مصحفی نفیس در قالب ۱۸۰ مجلد پرداختند. اساتید و مدرسان دارالکتابه ضمن نگارش بخش‌هایی از این اثر، با راهنمایی و نظارت فنی و تخصصی کاتبان در راستای رشد و ارتقای هنر کتابت کلام الله، تلاش کردند.

بابایی ادامه داد: کتابت این مصحف، رویکردی نو به خط نسخ فارسی و کاربرد آن در خوشنویسی قرآن کریم است، به نحوی که در قرائت صحیح آیات، قاریان را مساعدت کند. همچنین هدف غایی در حوزه کتابت قرآن، استخدام هنرمندان حروف و کلمات است، به گونه‌ای که به صحیح‌ترین قرائت از قرآن کریم می‌انجامد و لازمه این مهم، رویکردی نو به خط نسخ فارسی و استفاده از ظرفیت‌های آن است.

وی تصریح کرد: با پیگیری‌های شورای توسعه فرهنگ قرآنی و کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم، دارالکتابه بر آن شد تا با طراحی مدلی کارآمد، مجموعه‌ای مطابق با نیازها و سلایق مخاطبان امروزی تهیه کند.

در پایان این مراسم پس از رونمایی مصحف شریف، از سه کاتب قرآن به نمایندگی از کاتبان مصحف شریف از جمله عبدالکاظم صادقا نجفی، حبیب‌الله اسلامی و اعظم علیزاده نیک با اهدای لوح و هدایایی تجلیل شد.