ژاک بوورس مدافع خستگی‌ناپذیر عقل و روشنگری چشم از جهان فروبست

تبلیغ بازرگانی

ژاک بوورس در سال ١٩٤٠ در یک خانوادۀ کشاورز در منطقۀ "دو" Doubs به دنیا آمد. او در سال ١٩٦١ وارد دانشسرای عالی پاریس شد هنگامی که لوئی آلتوسر مدیریت این نهاد باشکوه را برعهده داشت و در آن نسل تازه‌ای از روشنفکران سرآمد فرانسوی را تربیت می‌کرد. با این حال، "ژاک بوورس" همانند یک شورشی از آغاز مسیر خاص و جداگانۀ خود را خلاف جریان زمانه طی کرد و به موضوع‌هایی جلب شد که غالباً با بی‌اعتنایی معاصران و هم‌نسلان وی روبرو می‌شدند.  از همان سال‌ها بوورس جلب منطق، فلسفۀ تحلیلی و فیلسوفان حلقۀ وین شد.  بوورس در کنکور استادی سال ١٩٦٥ به عنوان نفر اول پذیرفته شد و در سال ١٩٧٥ از رسالۀ دکتری خود تحت عنوان اسطورۀ درون دربارۀ تجربه و معنای زبان شخصی نزد ویتگنشتاین دفاع کرد.

شمار آثار بوورس بدون ملاحظۀ مقالات تحقیقی بی‌شمار وی از ٥٠ جلد فراتر می‌رود. با این حال، در نخستین اثر این روستایی‌زاده با عنوان گفتار اندوهبار که در ١٩٧١ منتشر شد می توان ردپای تقریباً تمام تأملات بعدی او را در طول عمر پربار و خستگی‌ناپذیرش در خصوص محدودیت‌های زبان در فلسفه و شناخت علمی بازیافت.  

اگر چه غالباً "ژاک بوورس" را به عنوان متخصص ویتگنشتاین و فلسفۀ زبان شناخته‌اند، اما، عالم فکری او به غایت گسترده‌تر از این مباحث بود. ژاک بوورس دست‌کم در چهار حیطۀ بزرگ فرهنگ، یعنی فلسفه، ادبیات و شعر، علم و منطق و موسیقی صاحب سبک و اندیشه بود. با این حال، بزرگترین ویژگی بوورس دفاع پی‌گیر او از عقل و روشنگری بود، اگر چه او عمیقاً با دینی شدن ایدۀ ترقی مخالفت می‌کرد. در مقابل نسبی‌گرایی، تاریخیگرایی و ایده‌آلیسم، ژاک بوورس از نوعی واقعگرایی کاربردی در حیطۀ شناخت علمی دفاع می‌کرد. با این حال، بوورس که دانش گسترده‌ای در حیطۀ شعر و ادبیات داشت، هرگز و برغم بی‌اعتمادی‌ عمیق خود نسبت به دین، لحظه‌ای تتبع و تحقیق را دربارۀ رابطۀ عقل و عواطف و ساحت اخلاق و دین در زندگی انسانی قطع نکرد. بوورس به تأسی از برتراند راسل، می‌گفت که شرایط گفتگوی آزاد عقلانی که در اصل ناظر بر زندگی علمی افراد است بیش از جزمیّات ایدئولوژیک و مذهبی به آرمان‌های آزادی سیاسی نزدیک است.       

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

آبونه شوید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید