نقش ادبیات و هنر در تبیین رسالت پیامبر رحمت(ص) 

حامد تقوایی شنبه در رویداد ادبی بین المللی «چهره تابناک پیامبر اسلام، در ادبیات کشورهای فارسی زبان» که به مناسبت روز پاسداشت زبان فارسی و یادروز فردوسی در بستر فضای مجازی برگزار شد، اظهار کرد: خداوند متعال در قرآن کریم وجود مقدس پیامبر اکرم را یک رحمت فراگیر برای همه عالمیان می داند.

وی ادامه داد: رحمت فراگیر پیامبر موجب شده که دین مبین اسلام نیز رشد فراگیری داشته باشد و استکبار جهانی را برای جلوگیری از گسترش اسلام به فکر وادارد و سراسیمه کند.
تقوایی افزود: دشمنان اسلام در تلاش هستند که با برنامه ریزی در مسیر اسلام هراسی گام بردارند هرچند خداوند متعال اجازه نمی دهد که نور اسلام خاموش شود. اما ما هم برای معرفی پیامبر رحمت و ترسیم اسلام راستین وظایفی داریم.
وی بیان کرد: هدف ما این است که با زبان هنر و ادب که تأثیرگذارترین و گیراترین زبان است، شوری ایجاد کنیم که توهین‌ها و اسلام‌هراسی‌ها را بی‌اثر کنیم.
او اضافه کرد: سایت کنگره جهانی «محمد پیامبر رحمت در آینه ادب و هنر» به گونه ای طراحی شده که بتوانیم آثار را به هفت زبان مختلف در یک گستره بین المللی در ۲۵ قالب ادبی و هنری دریافت کنیم. این کنگره تمرکز ویژه‌ای بر روی دو بخش مهم بسیج جامعه جهانی جهت تولید اثر و بسیج جامعه جهانی به منظور توزیع و نشر آثار دارد.
دبیرکل کنگره جهانی «محمد پیامبر رحمت در آینه ادب و هنر» اضافه کرد: برای تحقق این اهداف نیاز به شبکه‌سازی و ایجاد هم‌افزایی در میان ظرفیت‌های هنری و ادبی جهان اسلام داریم و از شش ماه گذشته نیز اقداماتی برای به نتیجه رسیدن این کار صورت گرفته است تا ما بتوانیم معارف اسلام ناب محمدی را در سراسر جهان به زبان هنر توزیع و منتشر کنیم و گام های محکمی در این مسیر برداریم.
محمد کاظم کاظمی شاعر و نویسنده افغانستانی در این رویداد ادبی اظهار کرد: شعر نبوی در کشور افغانستان جایگاه ویژه ای دارد.
وی ادامه داد: در افغانستان سهم پیامبر اکرم هم در شعر و هم در مداحی ها و منقبت خوانی ها بسیار برجسته است، البته نمی توان انکار کرد که حضور پیامبر در شعر افغانستان نیز در اشعار سنتی و شعرهایی که در قالب قصیده در حدود صد سال پیش سروده شده، برجسته تر از شعرهای معاصر است.
وی اضافه کرد: هر چه بیشتر به سمت ادبیات مدرن و شعر امروز حرکت کنیم شاهد کم رنگ تر شدن جلوه شعر مذهبی در کشور افغانستان هستیم.
کاظمی گفت:شعر افغانستان را از این منظر می توانیم به چند دسته تقسیم کنیم که شعرهایی که بر اساس سنت قدیمی منقبت سرایی و مدح سرایی در شعر فارسی سروده می شده است جزو این تقسیم بندی هستند.
این شاعر اهل افغانستان بیان کرد: در حال حاضر شعر نبوی این کشور نسبت به گذشته به روزتر شده است و در آثار شاعران معاصر با حس و حال و تجربیات عینی انسان امروز رو به رو می شویم.
وی استاد خلیل الله خلیلی را از شاعران برجسته و شاخص افغانستان در حوزه شعر نبوی دانست و گفت: گرایش استاد خلیلی در شعر سرودن گرایشی دینی از نوع تجدد خواهی است به طوری که می توان او را شاگرد مکتب اقبال لاهوری قلمداد کرد.
کاظمی عنوان کرد: برخی از شاعران هستند که گامی فراتر بر می دارند و بین شعر نبوی با مسائل روز پیوند بیشتری برقرار می کنند. به عنوان مثال علامه سید اسماعیل بلخی شاعر انقلابی، مبارز و مذهبی افغانستان از شاعرانی است که سعی می کند در سرودن اشعارش در باب حضرت محمد(ص) تمام مسائل اجتماعی و سیاسی جامعه و عدالت خواهی را هدف قرار دهد. در واقع علامه سید اسماعیل بلخی در اشعارش مدح و ستایش پیامبر اکرم را با مسائل جامعه گره می زند.
 اخلاق آهن شاعر و استاد دانشگاه جواهر لعل نهرو و دهلی نو هندوستان نیز  اظهار کرد: شخصیت ارزشمند پیامبر اکرم در زندگی تمام مردم در اقصی نقاط دنیا تأثیرگذار بوده و هست. پیروان پیامبر مکرم اسلام و حتی کسانی که از پیروان ایشان نیستند اما با شخصیت این پیامبر بزرگ آشنایی دارند، برای جایگاه و منزلت این مقام بزرگوار ارزش بسیاری قائل هستند.
اخلاق آهن ادامه داد: پیامبر اسلام (ص) در ادبیات هم از جایگاه رفیعی بهره می برد. آشنایی با اسلام و حضرت محمد و حضور پیامبر رحمت در ادبیات هندوستان از زمان های گذشته آغاز شده و این اتفاق خوب زمانی که شاعران بزرگ فارسی زبان به هند مهاجرت می کنند رواج بیشتری پیدا می کند.
وی افزود: شاعرانی مانند حکیم ابوالحسن یمین الدین بن سیف الدین محمود معروف به امیر خسرو دهلوی شاعر پارسی گوی هندوستان بوده که اشعاری در مدح و ستایش پیامبر سروده است.
 محمد ابوالکلام سرکار استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا بنگلادش در باب شعر نبوی در کشور بنگلادش و شاعران این کشور، اظهار کرد: حدود هزار سال زبان فارسی به عنوان زبان علمی، ادبی و دینی در این سرزمین رایج بود و ادیبان، شاعران، صوفیان و نویسندگانی از این سرزمین آثار ارزنده خود را به زبان فارسی یادگار گذاشته اند. 
او افزود: زبان بنگالی یکی از خانواده زبانی هند و اروپایی محسوب می شود و زبان اصلی مردم بنگلادش است که امروز حدود چهارصد میلیون نفر به این زبان گفت و گو می کنند. 
ابوالکلام سرکار به حضور واژه های فارسی در زبان بنگالی اشاره کرد و گفت: در زبان بنگالی شاهد حضور واژه های عربی‌ و فارسی هستیم و در حال حاضر بیش از هفت هزار واژه فارسی در زبان بنگالی وجود دارد.
وی بیان کرد:از دوران گذشته تاکنون شاعران و ادبیان زیادی از سرزمین بنگلادش در باب پیامبر رحمت و ستایش این حضرت بزرگوار سخن گفته اند و اشعاری نیز در این رابطه سروده‌اند که آثار آنها قابل تقدیر است.
استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا بنگلادش، ابراز کرد: امیدواریم بتوانیم به حفظ و گسترش این آثار در سرزمین بنگلادش بپردازیم و در آینده شاهد افزایش آثار هنری و ادبی در باب پیامبر اکرم (ص) باشیم.
احمد شهریار شاعر پاکستانی با بیان اینکه زبان و ادبیات اردو همواره سرشار از مدح و ستایش پیامبر بوده و هست، گفت: ما در زبان اردو از کتاب های مجزایی در مدح پیامبر بهره می بریم.
وی گفت: مدح پیامبر در طول تاریخ شعر اردو در قالب های مختلف شعری از جمله مستزاد، ترکیب بند، ترجیع بند، رباعی، غزل، شعر نو و سپید به چشم می خورد اما بخش عمده ای از اشعار شاعران در باب پیامبر در قالب غزل سروده شده است. 
شهریار ادامه داد: خوشبختانه در حال حاضر شاعران جوان هم در اشعارشان به مدح پیامبر می پردازند و امیدواریم که اینگونه اشعار در زبان اردو رونق بیشتری پیدا کند و شاهد اشعار بیشتری در این زمینه باشیم.
محمد مرادی شاعر شیرازی و عضو هیأت علمی دانشگاه اظهار کرد: با نگاهی به تاریخ ادبیات فارسی متوجه خواهیم شد که پیامبر اکرم(ص) از شاخص ترین شخصیت های دینی است که از سال ها قبل شاهد مدح و ستایش این پیامبر بزرگ در آثار ادبی بوده و هستیم. در حقیقت تصاویر و تعابیر زیادی از سیمای ایشان در ادبیات فارسی نمود داشته است.
وی افزود: شاعران بزرگی مانند سنایی، عطار، خاقانی، مولوی، سعدی و جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی اشعار زیبا و تأثیرگذاری را در ستایش پیامبر اکرم (ص) سروده اند.
مرادی ادامه داد: در دوره غزنویان حضرت محمد (ص) و امام علی (ع) شخصیت هایی هستند که بیش از دیگر شخصیت های مذهبی در ادبیات فارسی مورد توجه قرار گرفته اند و اکثر شاعرانی که در این دوران می زیسته اند ابیاتی در ستایش حضرت رسول و اشاره به مقام این پیامبر بزرگ سروده اند.
وی با اشاره به اینکه کسایی مروزی و رودکی از شاعران دوره سامانیان هستند که اشعاری در مدح پیامبر سروده اند، گفت: به طور کلی در قرن چهارم در ادبیات فارسی به سیرت، علم و دانش و فضل حضرت رسول و دیگر انبیا اشاره شده است و نام هایی مانند پیامبر، محمد، مصطفی و نبی بیش از سایر نام ها در ادبیات آن دوره مشاهده می شود.
مرادی خاطر نشان کرد: هر چه به دوره سلجوقی نزدیکتر می شویم تعداد اشعار در باب پیامبر رحمت بیشتر می شود. فخرالدین اسعد گرگانی و ناصر خسرو از شاعران این دوره به شمار می روند که ابیات متعددی در باب حضرت رسول دارند.
وی بیان کرد: می توان گفت سنایی غزنوی اولین کسی است که توانسته یک فضای جدید و تشخص ویژه ای به ستایش حضرت محمد در ادبیات فارسی ببخشد.
دبیرخانه کنگره جهانی «محمد پیامبر رحمت در آینه ادب و هنر» در شیراز مستقر است.