تعمیق روابط با ایران از جمیع جهات منطبق با منافع ملی روسیه است

خبرگزاری میزان - با ترسیم نمودار تحول نگرش روسیۀ پساشوروی به ایران، جابه جایی‌هایی با شدت نوسان گسترده قابل مشاهده است که در یک سوی آن، ایران به مثابه «متحدی مطمئن و قابل اتکا در منطقه و جهان» و «متحدی در برابر دشمان مشترک» و در سوی دیگر به عنوان «تهدید جنوبی و به منزله ابزاری برای تنظیم روابط با غرب» مورد شناسایی قرار گرفته است.

یکی از جلوه‌های عملی این نوسان، در ارائه دو رای متفاوت و مهم در شورای امنیت سازمان ملل متحد در قبال ایران مشاهده می‌شود، مخالفت و وتوی قطعنامه ضد ایرانی شورای امنیت در ۲۶ فوریه ۲۰۱۸ و موافقت و رای به قطعنامه ضد ایرانی ۱۹۲۹ در ۹ ژوئن ۲۰۱۰ است.

«ایران در هندسه سیاست خارجی روسیه» عنوان کتابی به قلم محمد شاد است که وی در این اثر کوشیده است تصویری منطبق با واقعیت، از نحوه سیاستگذاری خارجی روسیه در مقابل ایران و عناصر دخیل در شکل‌گیری این سیاست‌ها ارائه دهد. خبرگزاری میزان در نظر دارد هر روز برشی از این کتاب را با خوانندگان خود به اشتراک بگذارد.

بوری اوشاکوف
اوشاکوف یکی دیگر از اعضای هیئت مدیره مگیمو، معاون رئیس جمهور فدراسیون روسیه و فارغ‌التحصیل مؤسسه دولتی روابط بین‌المللی مسکوست.   او، که سفیر روسیه در سازمان امنیت و همکاری از سال ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۸ بود، به مقام سفارت فدراسیون روسیه در ایالات متحده در ژانویه ۱۹۹۹ منصوب شد، دستیاری ریاست جهوری روسیه از آخرین پست‌های حکومتی او بوده است.   اوشاکوف، که اشراف خوبی به رواط روسیه و ایالات متحده آمریکا دارد، مدت ده سال سفیر در واشینگتن بود، او از جمله معتمدان پوتین در حوزه سیاست خارجی و هم‌اکنون دستیار وی در امور سیاست خارجی است.
اوشاکوف از طرفداران تعمیق روابط راهبردی با ایران در روسیه محسوب می‌شود؛ از نظر او، تعمیق روابط با ایران از جمیع جهات منطبق با منافع ملی روسیه است. همچنین ایران باید به عضویت کامل سازمان همکاری شانگ‌های درآید و این موضوع باید دیر یا زود محقق شود.   اوشاکوف حق ایران در بهره‌برداری از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای را تصریح کرده و تحریم‌های ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران را مغایر با قوانین و حققو بین‌المللی و مخل منافع سایر کشور‌ها معرفی می‌کند. او در ۱۴ بهمن ۱۳۹۴ در دیدار با مشاور مقام معظم رهبری دیدگاه‌های خود را در خصوص روابط روسیه و ایران اینگونه بیان داشت:
«روسیه از توسعه روابط دوجانبه و منطقه‌ای و همچنین چندجانبه به صورت راهبردی و استراتژیک با ایران و عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگ‌های حمایت می‌کند. باتوجه به اینکه رئیس جمهور روسیه برای روابط دو کشور در همه زمینه‌ها اهمیت ویژه‌ای قائل است، به منظور تسریع در توسعه همکاری‌ها در خصوص حوزه‌های اقتصادی، معاون اول نخست وزیر را نماینده ویژه برای پیگیری موضوعات تعیین کرده‌اند؛ ضمن آنکه برای تأمین اعتبارات مورد نیاز پروژه‌های اقتصادی روسیه در ایران همچون ساخت نیروگاه‌های حرارتی، راکتور‌های هسته‌ای و دیگر پروژه‌ها نیز دستورات لازم را ابلاغ کرده‌اند.
در مجموع، می‌توان گفت که اوشاکوف رویکرد مثبتی در قبال تعمیق همکاری‌ها تا سطوح راهبردی میان روسیه و جمهوری اسلامی ایران دارد.
آلکسی پوشکوف
پوشکوف، که رئیس کمیته اموری بین‌المللی دومای دولتی فدراسیون روسیه و عضو هیئت مدیره و مدرس مؤسسه دولتی روابط بین‌المللی مسکوست، در مقطع دکتری و در رشته روابط بین‌المللی از همین مؤسسه فارغ‌التحصیل شد.   او عضو حزب روسیه واحد و در حال حاضر، نماینده دومای دولتی روسیه است، از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶ معاون دومای دولتی بوده و از کسانی است که نفوذ فابل توجهی در حزب روسیه واحد دارند. پوشکوف نگاهی شرق گرایانه دارد و بر این نظر است که روسیه باید برای بازیابی قدرت خویش به تعامل با قدرت‌های جایگزین ایالات متحده روی آورد.
وی در بحبوبه بحران نوظهور تروریسم و یک سال پس از واقع یازدهم سپتامبر در سال ۲۰۰۲، در مقاله‌ای که در پایگاه آمریکایی نشنال اینترست با عنوان «روابط خطرناک؛ کشور‌های سرکش و همکاری روسیه و آمریکا» نگاشته بود، این سوال را مطرح می‌کند که آیا گرایش و روابط روسیه با کشور‌هایی که آمریکا آن‌ها را شرور می‌خواند (ایران، عراق و کره‌شملای) منجر به تشکیل مرز جدیدی میان مسکو واشینگتن خواهد شد یا خیر.   او برای پاسخ به این پرسش، اقدامات ایران را در جهت دستیابی به انرژی هسته‌ای، که از منظر آمریکا ماهیت نظامی دارد، به عنوان یکی از حوزه‌های اختلاف نظر میان مسکو و واشنگتن یاد می‌کند.   پوشکوف تصریح می‌کند که ایران از منظر سران وزارت امور خارجه و روسیه اساساً «تهدید» تلقی نیم‌شود؛ بلکه شریک مهم اقتصادی و همکاری ژئوپلتیکی روسیه برای حفظ ثبات در منطقه قفقاز شناخته می‌شود، همچنین می‌گوید که دولت کلینتون در ایالات متحده آمریکا علی‌رغم تلاش‌های فراوانی که در دهه نود (دوره پلتسین) به انجام رساند نتوانست روابط روسیه و ایران را قطع کند، بلکه فقط توانست گستره آن را محدود سازد.   او یادآوری می‌کند که مهم‌ترین اختلاف نظر پوتین با بوش پسر در مذاکراتی که در مسکو انجام داده بود موضوع ایران بود؛ روسیه هیچ‌گاه از ناحیه ایران تهدید نشده و حتی در موضوعات اسلامی نیز جانب جدایی طلبان چچنی را نگرفته و مسلمانان روسیه را به تبعیت از حاکمیت تشوق کرده است.   او همچنان در مسئله هسته‌ای نیز به دستیابی رژیم صهیونیستی، هند و پاکستان در منطقه خاورمیانه اشاره کرده و تحلیل مسئله ایران را در این چهارچوب قابل بررسی دانسته است.   از نظر پوشکوف، افکار عمومی روسیه نوعی همراهی با حاکمیت ایران دارد و به هیچ عنوان ایران را محور شرارت نمی‌داند. او سپس به وجه اوراسیایی قدرت روسیه تکیه کرده و هرگونه همکاری میان روسیه و ایالات متحده را بر اساس اصل موازنه قدرت قابل تبیین می‌داند.
پوشکوف از طرفداران همکاری بیشتر روسیه و ایران در حل و فصل مسائل منطقه‌ای خاورمیانه است و ضمن انتقاد از سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا در دو دهه گذشته، نزدیک شدن هرچه بیشتر مسکو به تهران را عاملی برای حفظ منافع مشترک دو کشور و مانعی برای حضور قدرت‌های فرامنطقه‌ای در این عرصه می‌داند. پوشکوف سیاست‌های متهاجمی و دشمنی طلبانه آمریکا را در قبال جمهوری اسلامی ایران عاملی معرفی می‌کند برای ایجاد بی‌ثباتی در خاورمیانه‌ای که همچنان با خطر‌های ناشی از تروریسم مواجه است.   او در مقام رئیس کمیته امور بین‌المللی دومای دولتی روسیه، تعاملاتی با مجلس شورای اسلامی ایران داشته و در دیدار با رئیس کمیته سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس، افزایش هماهنگی‌های پارلمانی را در وضعیت نابسمان منطقه، همگام با توسعه ایجاد شده در سایر بخش‌های در مناسبات دوجانبه لازم شمرده است.
پوشکوف درباره صورت‌بندی حزبی و آرایش جناحی در محیط سیاست داخلی ایران نیز بر این نظر است که غرب نگرشی اجتماعی به مقوله تحریم‌های ایران دارد.   از نظر وی، تحریم‌های یک جانبه‌ای که آمریکا و تعدادی از کشور‌های غربی علیه ایران برقرار کرده‌اند بر پیشبرد برنامه هسته‌ای تأثیری ندارد؛ بلکه با هدف نابسمان شدن وضع اقتصادی عمومی ایران گسترش نارضاریتی عمومی از حکومت تنظیم شده است، از منظر پوشکوف، هدف آمریکا و کشور‌های غربی این است که در ایران، افراد و گروه‌هایی به قدرت برسد که سازگاری بیشتر با غر بداشته باشند.
او همچنین در جریان برگزاری کنفرانس مربوط به انجمن گفتگو‌ی فرانسه و روسیه در خصوص تحویل سامانه موشکی ۳۰۰ به ایران، در دفاع از عمللکرد روسیه و پاسخ به اعتراضات رژیم صهیونیستی گفت: این تسلیحات از انواع تسلیحات دفاعی و غیرتهاجمی هستند و برای مقابله با حملات هوایی طراحی شده‌اند.   رئیس جمهور اسرائیل می‌گوید، چون ایران می‌توان از خود در برابر تهاجم هوایی این کشور دفاع کند، پس این سامانه تهدیدی برای اسرائیل محسوب می‌شود، ما نمی‌توانیم این استدلال را قبول داشته باشیم.   او بر این نظر است که عدم تحویل این سامانه در سال ۲۰۱۰ نیز تصمیم سیاسی بوده است تا نفت بر آتش تقابل غرب با ایران در مسیر مذاکرات ریخته نشود و اکنون که توافقی میان دو طرف به وجود آمده است، دلیلی برای عدم اجرای تعهدات از سوی روسیه وجود ندارد.
در مجموع، پوشکوف به عنوان یکی از اعضای برجسته حزب روسیه واحد رویکرد مواضع مثبتی به گسترش روابط روسیه با جمهوری اسلامی ایران دارد و آن را در الگوواره ذهنی خود منطبق با منافع ملی روسیه ادراک می‌کند.   انتهای پیام/