آسیب شناسی فعالیت‌های فرهنگی حول موضوع افزایش جمعیت

حجت الاسلام علی گودرزی، دبیر سابق قرارگاه جمعیت و مدیر ستاد برنامه ملی جمعیت قرارگاه فرهنگی اجتماعی بقیه الله الاعظم (عج) با ارسال یادداشتی به خبرگزاری مهر با اشاره به بیانات رهبری در خصوص جمعیت و اشاره به اینکه ایشان به اینکه مسئله جمعیّت این‌طور تشریح کردند که «یکی از خطراتی که وقتی انسان درست به عمق آن فکر می‌کند، تن او می لرزد … مسئله جمعیّت را جدّی بگیرید؛ جمعیّت جوان کشور دارد کاهش پیدا می‌کند. یک جایی خواهیم رسید که دیگر قابل علاج نیست. یعنی مسئله جمعیّت از آن مسائلی نیست که بگوییم حالا ده سال دیگر فکر می‌کنیم؛ نه، اگر چند سال بگذرد، وقتی نسل‌ها پیر شدند، دیگر قابل علاج نیست. ابراز داشت: سالروز ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت توسط مقام معظم رهبری بهانه‌ای برای نام گذاری این روز به نام روز ملی جمعیت شده است و به نظر می‌رسد، این روز بهترین فرصت برای انجام فعالیت‌های ویژه ذیل همان سیاست‌هاست.

به گفته وی علی رغم تمامی تلاش‌ها و مجاهدت‌های مخلصانه متأسفانه اشکالات و آسیب‌های فعالیت‌های فرهنگی ذیل سیاست‌های مربوطه باعث شده است که مدعیان این عرصه فرهنگی و اجتماعی نتوانند متناسب با نیازها و توقعات حضرت آقای خامنه‌ای دام عزه العالی مؤثر باشند.

مدیر ستاد برنامه ملی جمعیت قرارگاه فرهنگی اجتماعی بقیه الله الاعظم (عج) در یادداشت پیش رو برخی آسیب‌هایی که به نوعی باعث وضعیت موجود و عدم پیشروی متناسب با توقعات امام جامعه شده است و با رفع آنها می‌توانی گام‌های موثرتری در این زمینه برداشت را اینگونه تشریح کرد که:

۱. اولین اشکالی که به نظر نگارنده می‌رسد این است که همه عرصه‌ها و موضوعات فرهنگی، دچار نوعی سروصداهای گزارش محور هستند اما مسائل مهم، استراتژیک و راهبردی را باید از این آسیب‌ها دور نگه داشت و از لوگو بازی یا گدایی لوگو در برنامه‌های این بخش خودداری کرده وگرنه با توجه به مسیر سخت پیش رو و موانع موجود بر سر راه فرزند آوری خروجی این کارهای گزارشی بدون اثر را نمی‌توان در کف جامعه مشاهده کرد.

۲. برگزاری جلسات متعدد اگر چه خوب و بسیار قابل تقدیر است اما استفاده از عناوین خاص منزجر کننده و غیر کارشناسی با مخاطب خاص و سروصداهای خبری، ولی بدون بیننده و شنونده لازم هم یکی از آسیب‌های بسیار مهم این عرصه شده است. لازم است فعالان این حوزه به دور از فضاسازی‌های غیر مؤثر (شبیه به آنچه در عرصه‌های سیاسی وجود دارد) به دنبال اثرگذاری روی مخاطب باشند تا گزارش‌های بی اثری که امام جامعه در جلسات خصوصی و عمومی از این جنس گزارشات بدون اثر واقعی ابراز نگرانی کرده‌اند.

۳. تولید محتوا به نوعی در این عرصه متوقف شده است و محتواهای کنونی به نوعی تاریخ مصرف گذشته شده‌اند و یا کافی نیستند و لازم است مجموعه‌های علمی و دانشگاهی و حوزه به وظیفه خود در این عرصه عمل کنند.

۴. یکی دیگر از آسیب‌های این عرصه حضور افراد غیر متخصص و غیر آکادمیک در رأس و میدان‌های پیش روی این موضوع است، به نوعی که برخی متولیان حوزه افزایش جمعیت به شدت با حوزه‌های علمی این بحث بیگانه اند و بعضاً از تعاریف اولیه این بحث بی بهره و یا کم بهره اند.

۵. یکی دیگر از مشکلات در این عرصه غیر عامل بودن متولیان این حوزه است و به نوعی برخی افرادی که سردمدار این مساله هستند الگوهای نامتناسبی برای فرزند آوری را در خانواده خود تجربه کردند و مردم وقتی این فراخوان به افزایش را می‌بینند و نگاهی به خانواده‌های منادیان می‌کنند دچار تردید می‌شوند و توجیهاتی همچون ناباروری هم دیگر خریداری ندارد. البته در این میان معدود افرادی هم هستند که علاوه بر تبلیغ و مجاهدت در عرصه‌های فرهنگی این موضوع، الگوهای متناسبی برای جامعه محسوب می‌شوند و جا دارد از این افراد هم تقدیر کرد.

۶. رقابت سیستم‌های حاکمیتی با مجموعه‌های مردمی و جوشش های مردمی یکی بدترین معضلات فرهنگی در تمامی موضوعات است که بعضاً شاهد آن هستیم، یعنی نهادی حاکمیتی که باید حامی مجموعه‌های مردمی باشد خودش دنبال جلب حمایت از مجموعه‌های مردمی برای انجام یک فعل است و این یعنی فاجعه...

۷. اشکال هفتم اینکه: ابتدای شروع هر موضوعی غربت حاصل از شروع، مانع ورود انگیزه‌های غیرالهی است اما وقتی تنگه احد و غنیمت و قانون و … پیش آمد باید مراقب بود انگیزه‌های غیرالهی و مادی را، دور کرد و گرنه به مانند مساله عفاف و حجاب که آسیب‌های این گونه‌ای و غنیمت محور را داراست همین مساله هم دچار اشکالات عدیده ای خواهد شد. نباشد که عده‌ای بیکار، بی پول و بی هویت به طمع غنیمت و هویت وارد این موضوع شوند و این عرصه را هم آلوده به انگیزه‌های غیرالهی نمایند که اثرگذاری را به حداقل ممکن خواهند رساند.(این گزینه بیشتر به عنوان یک هشدار برای فعالان است و نه آسیب موجود)

۸. یکی دیگر از آسیب‌های این عرصه عدم برخورد با مجموعه‌ها و افراد ضد جمعیتی است که متأسفانه با پول بیت المال و با برندهای حاکمیتی مشغول به ایجاد زیرساخت‌های ضد جمعیتی هستند. لازم است نهادهای امنیتی این مجموعه‌ها را رصد و پیگیری کنند و در صورت نیاز به مجموعه‌های قضائی معرفی کنند و برخورد لازم با آنها صورت پذیرد. در تمامی کشورها مساله جمعیت جز مسائل راهبردی و امنیتی آن کشور محسوب می‌شود و در ایران هم باید این مساله از مسائل مهم و راهبردی تلقی گردد و دائم توسط نهادهای مربوطه رصد و پیگیری صورت پذیرد.

۹. عدم ورود پیشکسوت‌های کاهش در عرصه‌های افزایش به نوعی این تلقی را ایجاد می‌کند که هنوز عده‌ای که پیگیر سیاست کاهش بودند بعد از ابلاغ سیاست‌های افزایش، پیگیر افزایش نیستند و این در صورتی است که توبه از مسیر گذشته توسط مسئولین این بخش نیاز به جبران عملی دارد که بدین وسیله فعالان حوزه جمعیت (وزیر کاهش جمعیت) انتظار دارند که همانگونه که در مساله کاهش نقش آفرین بوده‌اند در مساله تشویق به افزایش جمعیت هم نقش آفرینی جدی کند.