سرنوشت اینترنت در فردای انتخابات چیست؟

محمد کرباسی: گسترش اینترنت پهن‌باند طی سال‌های گذشته باعث شده که اکنون فضای مجازی به یکی از اجزای زندگی مردم کشور تبدیل شود و به همین‌خاطر هر نوع اختلال و فیلترینگ در شبکه ارتباطی کشور، میلیون‌ها نفر را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. به همین‌خاطر است که برنامه‌ها و طرح‌های نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری و سابقه آنها در این رابطه کاملا مورد توجه و تمرکز مردم قرار دارد.

قضیه فیلترینگ در دوران انتخابات آنقدر مذموم شده که روز گذشته نه‌تنها ابلاغیه فیلتر اینستاگرام، خدمات گوگل و همچنین انسداد فیلترشکن‌ها که توسط یک مسئول قضایی  به شرکت‌های اینترنتی ابلاغ شده بود بسیار سریع متوقف شد بلکه مقام صادرکننده این دستور تحت تعقیب دادسرای انتظامی قضات قرار گرفته است.

این در حالی است که تلگرام که اکثر نامزدها در آن کانال انتخاباتی دارند هنوز پس از ۳ سال با حکم قضایی فیلتر است و بعد از چند سال هنوز جلسه کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه برای رفع فیلترینگ توییتر از سوی دادستان کل کشور تشکیل نشده و درخواست ۶وزیر دولت در این رابطه بی‌پاسخ باقی مانده است.   هنوز با طیف وسیع دیدگاه‌ها برای اینترنت معلوم نیست قرار است چه سرنوشتی در انتظار دسترسی مردم به پلتفرم‌های بین‌المللی رقم بخورد.

هرچند اکنون در این هفته‌های پایانی هر کسی می‌تواند دیگر بدون دغدغه از عملکرد ۲ دوره ریاست‌جمهوری حسن روحانی انتقاد کند و ادعای عملکرد بهتری داشته باشد اما واقعیت این است که رشد دسترسی به اینترنت در دوران این رئیس‌جمهور شکل گرفت. افزایش دسترسی مردم به اینترنت پرسرعت را طی سال‌های اخیر می‌توان مهم‌ترین ویژگی در تغییر سبک زندگی ایرانی‌ها دانست.

شاید خیلی‌ها فراموش کرده باشند که در دولت پیش از حسن‌روحانی  استفاده از اینترنت با سرعت بیشتر از ۱۲۸کیلوبیت بر ثانیه برای کاربران حقیقی غیرقانونی و غیرمجاز بود و مسئولان حتی در مصاحبه‌های خود دسترسی به این میزان پهنای باند را برای مردم کافی و حتی زیادی می‌دانستند.

محمد سلیمانی، وزیر ارتباطات دوره ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد در سال ۸۵ در مقابل اعتراض‌های کاربران به کند بودن سرعت اینترنت بر این عقیده پافشاری داشت که سرعت ۱۲۸کیلوبیت برثانیه برای بسیاری از سازمان‌ها هم کافی است!

از زمانی که حسن روحانی ریاست‌جمهوری ایران را در دست گرفت وعده دسترسی به اینترنت پرسرعت برای همه مردم را در دستور کار خود قرار داد. زمانی که خبر دادگاهی‌شدن وزیر ارتباطات منتشر شد هم حسن روحانی با قاطعیت از افزایش دسترسی به اینترنت یا گسترش پهنای باند دفاع و اعلام کرد این مسئله دستور او بوده و اگر قرار است کسی محاکمه شود او باید مورد محاکمه قرار بگیرد.

در سال‌های اخیر به‌خاطر مشکلات زیرساختی گسترش فیبرنوری مهم‌ترین و شاید راحت‌ترین بستر گسترش دسترسی به اینترنت پرسرعت شبکه‌های موبایل بودند. بر این اساس در نیمه دوم سال ۱۳۹۳ اپراتورهای اول و دوم یعنی همراه اول و ایرانسل اقدام به ارائه نسل سوم شبکه تلفن همراه در شهرهای بزرگ ازجمله تهران، مشهد و شیراز به‌صورت آزمایشی کردند. از سال ۹۴ به‌تدریج اشتیاق مردم برای دسترسی به این نوع اینترنت افزایش پیدا کرد. آمار جدید سازمان تنظیم مقررات اما اکنون نشان می‌دهد که ضریب نفوذ اینترنت پهن‌باند یا به قول مشهور پرسرعت در کشور به بیش از ۹۰درصد رسیده است.

اختلال‌ها، کندی سرعت و حتی قطعی اینترنت هم در همین دوران اتفاق افتاد اما باید این مسائل را در مقابل نگاه‌هایی که کلا اتصال به اینترنت را برنمی‌تابد دید و تحلیل کرد.

وزیر ارتباطات دولت حسن روحانی زمانی با گفتن این جمله که «مدینه فاضله برخی قطع اینترنت است» نشان داد که گروهی در کشور وجود دارند که از هیچ تلاشی برای فیلترینگ، مسدودسازی و کاهش دسترسی مردم به اینترنت یا حتی قطع کامل آن دریغ نمی‌کنند.

برخی از نامزدهای انتخابات اگر حافظه‌ تاریخی مردم یا حتی جست‌وجوی حرف‌هایشان در اینترنت را درنظر بگیرند شاید کمی در غلوهای انتخاباتی‌شان پیرامون رفع فیلترینگ و افزایش پهنای باند تجدیدنظر کنند. واقعیت این است که گروهی از نامزدها طی سال‌های گذشته تلاش گسترده‌ای برای فیلترینگ پلتفرم‌های بین‌المللی باقی‌مانده در کشور ازجمله اینستاگرام داشته‌اند و حتی به‌دنبال احراز هویت همگانی کاربران و راه انداختن شبکه‌ای مجزا از اینترنت با راه انداختن اصطلاحاتی مثل اینترنت ملی بوده‌اند. این روزها همه نامزدها حضور گسترده‌ای در تلگرام و توییتر فیلتر شده و اینستاگرام دارند. هم‌اکنون فضای مجازی منافعی دارد که هیچ ابزار دیگری مشابه آن نیست. اما همه نگرانی‌ها برای بعد از کارزارهای انتخاباتی است. زمانی که شاید دیگر منافع نامزد کنونی پس از پیروزی در انتخابات در فضای مجازی نباشد و حتی ضرر اینترنت را بیشتر از نفعش ارزیابی کند. دسترسی به اینترنت، پلتفرم‌ها و سرعت بالای ارتباطات حق مردمی است که نشان داده‌اند که دفاع از کشورشان را چه در فضای واقعی و چه فضای مجازی خوب بلدند و آنقدر باهوش و توانمند هستند که بتوانند خیر و شر را تشخیص دهند.

۲۱۲۱