ایمانیه: مشکل اصلی طرح تحول سلامت نبود دستورالعمل‌های مشخص برای خدمات درمانی است

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محمدهادی ایمانیه، رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی شیراز، در جلسه‌ تحلیلی پیرامون «عملکرد دولت یازده و دوازدهم در زمینه نظام سلامت و چالش‌های پیش روی دولت آینده» گفت: در بعضی از کشور‌ها که از نظر نظام سلامت دارای بالاترین رتبه‌ها در جهان اند مانند: انگلستان، سوئد، نروژ و… جستجو کنیم، در می‌یابیم همه این نظام‌های سلامت، پزشک خانواده و نظام ارجاع دارند.

ایمانیه مطرح کرد: در نظام ارجاع کسی نمی‌تواند مستقیماً به پزشک متخصص مراجعه کند و اگر مراجعه کرد تمام هزینه را باید خود شخص پرداخت کند؛ در ایران، اما اینگونه نیست به طور مثال افراد ۱۲ بار به پزشک عمومی مراجعه می‌کنند، ۱۷ پزشک متخصص آن‌ها را چک می‌کند، یکی از آن‌ها برایش سی تی اسکن می‌نویسد دیگری سونوگرافی…. آن دیگری آزمایش پزشک دیگر را قبول ندارد و خلاصه با رفتار‌های این چنینی دیگر نظام بیمه‌ای باقی نمی‌ماند و بیمه‌ها و بیمارستان‌های ورشکسته حاصل رفتار‌های بی ضابطه و بی قانون نظام سلامت ماست.

وی افزود: حدود ۳ سال است که بیمه برای خدمات درمانی ارائه شده توسط بیمارستان ها، سقف تعیین کرده است. این در حالی است که باید برای تجویز‌ها و خدمات ارائه شده توسط پزشک سقف گذاشت. با این کار به جای اینکه پزشک به خاطر عملکرد اشتباهش مجازات شود، مردم مجازات می‌شوند. طبق قانون، همه پزشکان متخصص و فوق تخصص کشور اگر قرار است در این کشور کار کنند باید بیماران ارجاع شده از پزشک خانواده را بپذیرند و کسی حق ندارد بگوید من بیمه را قبول ندارم و آزاد از مردم دریافت نماید.

رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی شیراز اظهار داشت: به زبان ساده بر اساس این راهنما‌ها مراحل تشخیصی و درمانی گام‌به‌گام است و یک پزشک نمی‌تواند از همه ظرفیت‌های تشخیصی مانند سونوگرافی، سی تی اسکن، MRI، کولونوسکوپی، آندوسکوپی، آزمایش و… همزمان استفاده کند. این پروتکل‌های تشخیصی و درمانی به پزشک اجازه می‌دهد که اول معاینه انجام شود.

ایمانیه در پاسخ به این سوال چگونه می‌توان بر جمعیت مثلا ۸۰ میلیونی نظارت کرد؟! همه کار‌های پزشکی فرد باید از صفر تا صد وارد پرونده سلامت او شود، گزارش هایش به سازمان بیمه ارسال شود و آن‌ها این پرونده را رصد کنند. حال کارشناس‌های توانمندی که بیمه باید داشته باشد پیگیری می‌کنند که مثلاً اگر پزشکی ده هزار بیمار داشته با کدام پروتکل درمانی (Guide line) برای هزار نفر آن‌ها سونوگرافی نوشته به این ترتیب همه چیز رصد می‌شود. البته تحول در همه جای دنیا در ابتدا کار سختی خواهد بود لذا اجرای این چهار طرح نیازمند شجاعت و پیگیری قوی و مستمر مسئولان است.

مشکلات ساختار بیمه‌ای کشور

رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی شیراز ادامه داد: در کشور ما بیمه‌ها عمدتا صندوق پرداخت و دریافت هستند که سالانه بودجه‌ای مثلاً به بیمه سلامت اختصاص می‌یابد، و از آن طرف بیمه این بودجه را به ارگان‌هایی پرداخت می‌کند. ساختار صحیح بیمه به این صورت است که کارشناسان بیمه ایِ توانمند، عملکرد فرد را بر اساس قانون، دستورالعمل‌ها و علم بررسی می‌کنند و به کسی پرداختی دارند که درست عمل کرده باشد. در نتیجه بیمه‌ها آن قدر قوی می‌شوند که از عهده تعهدات و وظایف خودشان بر می‌آیند.

وی یادآور شد: در دنیا هم اینگونه نیست که تمام دارو‌های تولید شده تحت پوشش بیمه قرار گیرند؛ حتی بالاترین سرانه‌های سلامت دنیا از پس هزینه بعضی دارو‌ها بر نمی‌آیند. پس در تحت پوشش قرار گرفتن دارو‌ها معیار‌های زیادی از قبیل تعداد افراد درگیر، احتمال اثرگذاری روند درمان، طول عمر افراد پس از مصرف دارو و… اثر گذار است.

راهکار تعدیل این امر آن است که اگر نظام سلامت بهینه شود، در بخش‌هایی که هدر رفت خیلی زیاد منابع داریم صرفه جویی شود و تعداد بیشتری از دارو‌های خدمات سلامت تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد.

نظام سلامت خصوصی، یا دولتی؟!

ایمانیه اظهار داشت: نه تنها باید ترکیبی از خصوصی و دولتی باشد بلکه باید خیریه‌ها هم فعال باشند و هر کدام در جای خود، به نقش خود عمل کنند. فعلا که سیستم دولتی تضعیف شده و پزشکان از حالت تمام وقت خارج شده اند نظارتی هم به صورت شایسته بر حضور این پزشکان در بخش خصوصی و دولتی وجود ندارد! در نتیجه مردم مجبورند به بخش خصوصی مراجعه کنند پس با مشکلاتی روبه رو می‌شوند.

نقاط قوت و ضعف طرح تحول سلامت

وی در ادامه با اشاره نقاط قوت و ضعف طرح تحول سلامت گفت: به قطار تحول سلامت مزایا و معایبی داشت؛ اگر در زمان اجرا و حرکت تعمیراتی هم می‌شد، نتیجه‌ای مطلوب‌تر به دنبال داشت. مشکل اصلی این طرح، نبود دستورالعمل‌های مشخص برای خدمات تشخیصی و درمانی و نبود نظارت کامل و لازم بود. به این صورت که برای عملکرد پزشکان و نوع خدمات درمانی ارائه شده به بیمار مدیریت و دستورالعمل کاملی در نظر گرفته نشده بود و از طرفی به دلیل نبود نظام سلامت و پرونده الکترونیک، نظارت مؤثری هم صورت نمی‌گرفت.

رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی شیراز تاکید کرد: به دور از مسائل و موضع گیری‌های سیاسی، دولت عملکرد نسبتا قابل قبولی داشت، اما دو اشتباه مرتکب شدند؛ اول اینکه به اندازه کافی پیشگیری و کنترل در همان مراحل اولیه اجرا نشد همان چیزی که در چین، کره جنوبی و تایوان و… انجام شد. میزان واکسیناسیون در چین بسیار کم است، اما اپیدمی کرونا در آن کشور کنترل شد، چون مسئله پیشگیری را جدی گرفتند.

وی یادآور شد: از یک طرف مافیا‌هایی وجود دارند که بخاطر منافع شخصی شان مانع تولید داخلی می‌شوند. از طرفی برای مبارزه با این مافیا‌ها با واردات دارو برخورد می‌شود؛ بنابراین هر دو موضوع دست به دست هم داده و باعث کمبود دارویی در کشور شده است؛ که راهکار مقابله با آن مبارزه قاطعانه و فوری و نه شعاری با مافیا‌ها است. البته من شخصا، رئیس سازمان غذا و دارو را فردی پاک و سالم می‌دانم، ولی یک تنه نمی‌تواند از پس این مافیا‌ها برآید.