ترجمه دو کتاب رسانه‌ای در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب Media Literacies: A Critical Introduction نوشته مایکل هوچسمن و استوارت آر. پوینتز، با ترجمه فارسی «سوادهای رسانه‌ای: مقدمه‌ای انتقادی» ازسوی حمید کشاورز در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، ترجمه می‌شود.

در این کتاب می‌خوانیم که سواد رسانه‌ای مجموعه‌ای از شایستگی‌ها است که به ما امکان می‌دهد متن‌ها و نهادهای رسانه‌ای را تفسیر کنیم، رسانه‌سازی کنیم و تأثیر اجتماعی و سیاسی رسانه‌ها را در زندگی روزمره شناخته و با آن‌ها درگیر شویم. ‌از همین‌رو، این کتاب در مورد گسترش ‌این تعریف و قرار دادن سواد رسانه‌ای در بحث تحول سواد، رسانه و آموزش فناوری به بحث پرداخته است.

کتاب «سوادهای رسانه‌ای: مقدمه‌ای انتقادی» مجموعاً در ۸ فصل تدوین شده که در فصل اول آن، در مورد تاریخچه و ظهور آموزش رسانه بحث می‌شود. فصل دوم متمرکز بر ماهیت زندگی جوانان با واسطه‌های دیجیتال، است. فصل سوم، جنبه دیگری از تاریخ سواد رسانه‌ای که نقش خود رسانه به عنوان مکان آموزش و یادگیری است را، توصیف می‌کند. فصل‌های چهارم و پنجم به عنوان مقدمه‌هایی برای سواد رسانه‌ای ۰.۱ نوشته شده‌اند، یکی بر تفسیر رسانه و دیگری بر تولید آن متمرکز شده است. در فصل چهارم، یک مدل جامع برای تفسیر رسانه ارائه شده که تجزیه و تحلیل نهادهای رسانه‌ای، متن‌های رسانه‌ای، دخالت فعال مخاطبان و داد و گرفت بین رسانه‌ها و فرهنگ، از جمله چگونگی تأثیرگذاری و (و گاهی) تغییر آن، را یکپارچه می‌کند.

در فصل پنجم، چهار زمینه اصلی بیان شده که در مورد نحوه تطبیق تولید رسانه و کمک به پرورش نمایندگی و تعامل جوانان با جهان صحبت می‌کند. فصل ششم زمینه‌های سواد جدید و دیجیتالی را بیان می‌کند و در فصل هفتم، درک خود از سواد رسانه‌ای ۰.۲ با پرداختن به هفت مسأله اصلی مفهومی‌- آگاهی، ارتباطات، مصرف و نظارت، همگرایی، خلاقیت، کپی پیست و جامعه - بیان می‌شود که هسته اصلی ‌این پروژه است. در فصل هشتم، بحث سواد رسانه‌ای با پرداختن به یک نگرانی آزار دهنده یعنی شهروندی انتقادی پیش برده شده که همچنان در مرکز ‌این زمینه است.

با استناد به معرفی مترجم، در کلِ این کتاب، خواننده تعدادی از ستون‌های فرعی را پیدا می‌کند که اساساً توسط پژوهشگران نوظهور و آموزشگران سواد رسانه‌ای نوشته شده‌ است.‌ این ستون‌های فرعی مانند ابرمتن کار می‌کنند. آن‌ها خواننده را برای بحث عمیق درباره یک موضوع یا یک پدیده رسانه‌ای، از روایت دور می‌کنند. در بسیاری از موارد، ستون‌های فرعی نیز، ‌ایده‌ها و منابعی را برای آموزش سواد رسانه‌ای در محیط‌های مختلف ارائه می‌دهند.

کتاب Teaching Media Literacy با ترجمه فارسی «آموزش سواد رسانه‌ای» تألیف Belinha s. De Abreu عنوان کتاب دیگری است که ازسوی حسین بصیریان جهرمی، در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، ترجمه می‌شود.

این کتاب تلاش می‌کند تا با پیش‌کشیدن اهمیت سواد رسانه‌ای در بخش نخست، نه تنها به درک اصلی پیرامون سواد رسانه‌ای و مقدمه‌ای بر ایده‌های مطرح شده در آن بپردازد، بلکه صداهایی را که منعکس‌کننده موضوعات مختلف در این حوزه است‌، به موضوع سواد رسانه‌ای پیوند دهد.

کتاب مجموعاً از سه بخش و ۱۷ فصل تشکیل شده که بخش نخست آن، با ارائه چشم‌انداز گسترده‌ای در زمینه سواد رسانه‌ای، مشتمل بر ۱۰ فصل است.

این فصل‌ها عناوینی مانند نقش اساسی تفکر انتقادی در سواد رسانه‌ای، مسئله اخبار جعلی، بازنمایی نادرست در رسانه‌ها، شهروندی دیجیتال، سواد رسانه‌ای به مثابه یک پدیده جهانی و سواد رسانه‌ای به مثابه وسیله‌ای برای تغییرات اجتماعی و سیاسی را شامل می‌شوند. در هر فصل، نمونه‌های حاوی تأمل و بازاندیشی برای استفاده معلمان مختلف، متخصصان آموزش عالی و سایر مقامات مسوول گنجانده شده است. به‌طوری‌که مطابق معرفی مترجم از این کتاب، بازاندیشی‌ها و تأملات آن‌ها، مضمون اصلی هر فصل را تقویت می‌کند و لنزهای بزرگتری را برای تفکر در مورد ایده‌های هر فصل در اختیار می‌گذارد که برای توسعه و ترویج این ایده‌ها در یک کلاس درس یا یک جامعه موثر است.

بخش دوم این کتاب با عنوان «قالب‌های اصلی رسانه»، درس‌هایی آماده برای آموزش را ارائه کرده است که قالب‌های اصلی رسانه و همچنین رسانه‌های جدید و نوپدید را مورد بررسی قرار می‌دهد. فصول این بخش، اصول سواد رسانه‌ای را از طریق بحث و ارائه دستورالعمل (راهنما)، درباره پیام‌ها بررسی می‌کند.

«منابع آموزش سواد رسانه‌ای» نیز عنوان بخش سوم این کتاب است که با فراهم‌کردن مجموعه‌ای از منابع، به خواننده کمک می‌کند تا به اطلاعات بیشتر در مورد سواد رسانه‌ای دسترسی پیدا کند و مهارت مکان‌یابی را فرا گیرد. در این بخش، «واژه‌نامه»، «جدول زمانی آموزش سواد رسانه‌ای»، «فیلم در رسانه‌ها» و در نهایت «منابع سواد رسانه‌ای» گنجانده شده است.

در ادامه به معرفی مختصر فصل‌های این کتاب می‌پردازیم:

فصل اول با عنوان «سواد رسانه‌ای: کلید تفکر انتقادی»، به تفکر انتقادی به عنوان مفهوم اساسی در سواد رسانه‌ای می‌نگرد.

فصل دوم که «همگذری سواد رسانه‌ای و سواد اطلاعاتی» نامگذاری شده، بر این موضوع متمرکز است که چگونه یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد) این ایده را تقویت کرده است که زمینه‌های سواد رسانه‌ای و سواد اطلاعاتی باید به مثابه یک کلیت واحد و مشترک شناخته شوند.

فصل سوم با عنوان «چشم‌انداز، ادراک و دیدگاه»، به ایده بازنمایی می‌پردازد.

«اخبار جعلی و واقعیت‌های جایگزین»، عنوان فصل چهارم است و آنچه را که شاید برجسته‌ترین نگرانی در زمینه مطالعات رسانه‌ای باشد، بیان می‌کند؛ چگونه رسانه‌ها تحت‌تأثیر اخبار جعلی و واقعیت‌های جایگزین قرار گرفته و تغییر یافته‌اند.

فصل پنجم با عنوان «شهروندی دیجیتال، حریم خصوصی و راهبری دیجیتال»، به دلیل اینکه نسل جدید از دانش‌آموزان، از این قبیل رسانه‌ها بیشتر استفاده می‌کنند، با گفت‌وگو در مورد آموزش سواد رسانه‌ای [در این حوزه] دنبال می‌شود.

«سواد دیجیتال»، عنوان فصل ششم است که ایده فناوری آموزشی و چگونگی تمرکز بر یادگیری آن برای مربیان و دانش‌آموزان را دربرمی‌گیرد.

فصل هفتم با عنوان «فناوری به مثابه ابزاری برای دربرگیری/ادغام و انتقال اجتماعی»، به این موضوع می‌پردازد که فناوری چگونه می‌تواند سطح ارتباط بین افراد را با هر زمینه و پیشینه‌ای که باشند، افزایش دهد و حتی چگونه می‌تواند تفکر ما را درباره جامعه تغییر دهد.

فصل هشتم با عنوان «انصاف در مقابل برابری»، به چگونگی برساختن و ساختارشکنی این دو متغیر از طریق رسانه می‌پردازد.

فصل نهم یعنی «اتصالات جهانی»، ما را نسبت به کارهای مرتبط با سواد رسانه‌ای، از آنچه در ایالات متحده انجام می‌دهیم، تا آنچه که در سراسر جهان اتفاق می‌افتد، آگاه می‌سازد.

فصل دهم با عنوان «عدالت و حمایت اجتماعی»، چگونگی تبدیل شدن سواد رسانه‌ای را، به وسیله‌ای برای تغییرات سیاسی و اجتماعی مورد ملاحظه قرار داده است.

«ارائه آموزش سواد رسانه‌ای در کتابخانه مدرسه و کلاس درس»، عنوان فصل یازدهم است که مترجم آن را مهمترین فصل این کتاب برای متخصصان رسانه‌ای شاغل در کتابخانه می‌داند که به گونه‌ای علاقه‌مند هستند سواد رسانه‌ای را به عنوان بخشی از مجموعه مخزن [در کتابخانه] خود بگنجانند، اما در مورد چگونگی مواجهه با آن اطمینان ندارند.

فصل دوازدهم با عنوان «تلویزیون: اخبار، کمدی موقعیت و درام مستند» مشتمل بر مباحثی است که در آن دانش‌آموزان، پیام‌های ارسالی از طریق سازمان‌های خبری مختلف را تحلیل و درک می‌کنند.

«فیلم‌ها: سرگرمی و یادگیری صحیح»، «عکاسی و تصویرها: ثبت لحظه‌ها در زمان»، «موسیقی و رادیو: چرخیدن میز در کلاس درس»، «تبلیغات: فروختن و گفتن» و «تولید رسانه‌ای و سایر فنآوری‌های دیجیتال»، به ترتیب عناوین فصل‌های سیزدهم تا هفدهم هستند که به موضوعاتی چون امکانات و مقدمات ایجاد تصاویر متحرک برای محیط کلاس، اهمیت عکس و تعیین فرآیندهای فنی مانند دستکاری عکس و برش دادن آن، تأثیر موسییقی عامه‌پسند بر دانش‌آموزان و جوانان، چرایی تبدیل دانش‌آموزان به صنعتی چندین میلیارد دلاری برای بازاریابان و اهمیت مشارکت دانش‌آموزان در خلق آثار رسانه‌ای اصیل، می‌پردازند.