میزان داستان‌خوانی امروز مردم ایران با پیشینه کهن‌اش پایین است

به گزارش خبرنگار مهر مراسم افتتاحیه مسابقه خودنویس ۳ و امضای تفاهم نامه دانشگاه تهران و نشر صاد ظهر امروز چهارشنبه ۱۲ خرداد با حضور مسئولان فرهنگی دانشگاه تهران و نشر صاد در سالن امیرکبیر مجموعه دانشگاه تهران برگزار شد.

در ابتدای این برنامه محمدعلی زارع معاون فرهنگی اجتماعی دانشگاه تهران به بیان سخنانی درباره اهمیت فرهنگ و ادبیات پرداخت.

دومین سخنران این برنامه قاسم صفایی‌نژاد مدیرعامل نشر صاد بود که گفت نشر صاد خروجی یکی از رساله های دکتری دانشگاه تهران است. به عبارتی رساله اینجانب که پروفسور فرهنگی استاد راهنمایش بود و خدا را شکر خروجی این پژوهش، خاک نخورد و با حمایت بزرگان روی نشر صاد سرمایه گذاری انجام شد. همکاری امروز ما با دانشگاه تهران، گام دومی در کارنامه نشر صاد محسوب می‌شود.

وی افزود: اما نکته مهمی که می خواهم در این جلسه به آن اشاره کنم نوع مصرف محتوا بین مردم است که در ۱۰ سال گذشته خیلی تغییر کرده است. مردم ما عمدتا اطلاعات خود را از فضای مجازی و پیام رسان های تلفن همراه دریافت می کند که با توجه به مطالبی که این رسانه ها در اختیار مردم می گذارند سطح سواد رسانه ای مردم بسیار پائین است و باعث می‌شود عمدتا از اطلاعات سطحی استفاده کند.

مدیرعامل نشر صاد در ادامه گفت: پیشنهاد من این است که از رسانه های عمیق استفاده کنیم و مطالب این گونه رسانه ها را در سبد مصرف مردم قرار بدهیم. رسانه های عمیق عمدتا در دو گروه کتاب و سینما طبقه بندی می شوند. ایده نشر صاد در چنین شرایطی این است که در چالش صنعت نشر چه در زمینه تولید و چه در زمینه توزیع کتاب غلبه کنیم و در مرحله دوم، نشر الکترونیک را برای گسترش رسانه های عمیق توسعه بدهیم. چون امروز تعداد وسایل هوشمند در دست مردم بسیار زیاد است و با توجه به هزینه هایی که عرضه کتاب در مناطق مختلف کشور دارد راحت تر است که به یک روستای دورافتاده، کتاب الکترونیک برسانیم تا کتاب مکتوب.

صفایی‌نژاد گفت: نشر صاد، گام اول را در زمینه کتاب برداشته، در گام دوم که مربوط به سالهای آینده است قصد داریم برای بهبود وضع فیلمنامه‌ها و سینمای کشور چاپ آثار فیلمنامه را در دستور کار قرار دهیم.

وی با اشاره به تفاهم نامه ای که امروز بین دانشگاه تهران و نشر صاد امضا شد گفت: آمادگی داریم از آثار داستانی و فیلمنامه های سینمایی دانشجویان دانشگاه تهران حمایت کنیم.

سخنران بعدی این نشست محمدجعفر محمدزاده مدیر رادیو ایران بود که گفت: متاسفانه در کشور ما دانشگاه کار خودش را می کند و تولید کنندگان محصولات فرهنگی هم کار خود را. دانشگاه علمی- کاربردی و فنی و حرفه‌ای برای پر کردن همین چاله تاسیس شده بود که عملا اتفاق و تغییری در این زمینه رخ نداد. حقله مفقوده ای که در این میان وجود دارد مسئله سواد در جامعه ما است که با اسم سرانه مطالعه، آن را شنیده‌ایم اما من معتقدم باید با عنوان داستان‌خوانی به آن بپردازیم. یعنی وقتی می‌گوییم سرانه مطالعه کشورمان پایین است، منظورمان این است که میزان داستان‌خوانی ما پائین است.

وی افزود: سال‌های پیش از شورای فرهنگ عمومی پرسیدیم که منظورشان از آمار سرانه مطالعه چیست؟ که گفتند حتی خواندن زیرنویس های تلویزیون و تابلوهای راهنمایی و رانندگی را جزو آمار سرانه مطالعه حساب می کنند. باور من این است که حتی خیلی از درس‌های دانشگاه‌ها هم ربطی به مطالعه ندارند بلکه پژوهش‌اند و مطالعه واقعی یک جامعه مربوط به میزان توجه آن جامعه به رمان و داستان است.

مدیر رادیو ایران در ادامه گفت: ما ملتی هستیم که پیشینه داستان از قرن‌ها پیش تا امروز به او رسیده است اما جدا از بحث ملیت، دین ما هم که کتاب آسمانی اش قرآن است بهترین موضوعاتش را در قرآن و در قالب داستان بیان کرده است. بنابراین، این حرف اشتباه را که پیشینه داستان‌نویسی در ایران به صد سال پیش بر می گردد اصلاح کنیم. قبول دارم که امروز داستان خواند ن بین مردم ما بسیار کم است اما قبول ندارم که ما پیش از صد سال گذشته داستان نداشته ایم.

محمدزاده گفت: امروز تاریخ تحریف شده، نظامی و دیگر شاعرانمان را از می گیرند و ما آنها را از دست می دهیم. مانند؛ بحرین، شمال خراسان و دیگر مناطق ایران فرهنگی. چرا مولانایی که برای ماست توسط دیگران به دنیا معرفی می‌شود؟ چرا با فقر منبع درباره حافظ روبرو هستیم؟ و چرا اگر در طول تاریخ هر کسی هر بیت ملحدانه ای سروده و جرأت نکرده بگوید برای من است، آن را به خیام منتسب کرده و خیامی که بیش از چند رباعی ندارد صاحب این همه رباعی جعلی شده است؟ همه ما رمان «ملت عشق» را می شناسیم که یک نویسنده ترک درباره مولانا نوشته است اما فقط ۱۰ درصد آن شامل واقعیات زندگی مولاناست و ۹۰ درصدش تخیل است. اگر بناست کسی درباره زندگی بزرگان و مشاهیر ما تخیل کند چرا خودمان نباید این کار را بکنیم؟
وی در پایان گفت: خوشحالم که مسیر فعلی درباره داستان و رمان ایرانی توسط نشر صاد باز شده است.

در بخش دیگری از این نشست، صادق رمضانی گل افزانی نایب‌رئیس هیئت مدیره نشر صاد به بیان سخنانی درباره فعالیت های بین المللی نشر صاد و جایزه خودنویس پرداخت و گفت: طی چند ماه گذشته ترجمه آثار را به زبانهای آلمانی، فرانسه، عربی و ترکی استانبولی در دستور کار قرار داده ایم که اخیرا زبان اردو نیز به این فهرست اضافه شده است. زبان های تایی و سواحیلی هم در شرق آسیا و آفریقا در دستور کارمان هستند. چون بیش از ۸۰۰ میلیون نفر از مردم دنیا به این زبان ها تکلم می کنند و دغدغه مشترکی با ما دارند؛ مبارزه با ظلم.

تشکیل هیئت های ترجمه جهانی از دیگر نکاتی بود که رمضانی گل افزانی درباره فعالیت های نشر صاد به آن اشاره کرد.

میرشمس الدین فلاح هاشمی مدیر نشرسرای خودنویس نیز در ادامه این مراسم به بیان نکاتی درباره تاریخ فعالیت های نشرسرای خودنویس پرداخت.

محمد شجاعیان مدیرعامل خبرگزاری مهر، از دیگر سخنرانان این مراسم بود که گفت: همیشه بین قالب های محتوایی متن اصالت ویژه تری دارد و متن را پایه سایر تولیدات محتوایی می دانیم. کاری که در نشر صاد و جایزه خودنویس اتفاق می افتد توجهی ویژه به متن است؛ آن هم به نوع متفاوتی نسبت به کارهایی که امروز انجام می‌شود.

وی افزود: من مزیت خودنویس را گریز از مرکز بودنش می دانم. یعنی نسبت به سایر فعالیت ها یا نهادهای مشابه سعی می کند تمرکز را از مرکز و پایتخت دور کند. این مزیت برای ما در خبرگزاری مهر موضوعیت دارد. یعنی این اشتراک توجه به غیر از پایتخت باعث هم افزایی ما و این جایزه می‌شود.

کمک به فعال ظرفیت استانها نکته تکمیلی سخنان شجاعیان درباره مشابهت های فعالیت های خودنویس و خبرگزاری مهر بود.

آخرین سخنران این مراسم، محمدرضا شرفی خبوشان بود که گفت: امروز تفاهم نامه‌ای امضا می‌شود که باید اهمتیش را درک کرد چون ما همیشه از محیط آکادمیک و دانشگاه این مطالبه را داشتیم که به حوزه روایت و داستان ورود جدی داشته باشد. در هر کشوری هم نویسندگان ارتباط تنگاتنگی با محیط دانشگاهی دارند. حتی برایشان کرسی تدریس در نظر گرفته می‌شود. بنابراین، این تفاهم نامه فقط به معنی برگزاری یک مسابقه نیست بلکه دریچه ای برای ورود نویسندگان معاصر به محیط دانشگاه است و همراه با آن، آموزش، خلق اثر و آفرینش ادبیات داستانی رقم می خورد.

این نویسنده گفت: این کاری است که انتظار داریم دانشگاه انجام داده و با آن به ادبیات معاصرمان کمک کند. این گونه است که ادبیات معاصر گسترده و متعالی می‌شود وگرنه دانشگاه می‌توانست به انتشار یک پوستر و اعلان عمومی برای دانشجویان بسنده کند.

در پایان این مراسم، تفاهم نامه همکاری دانشگاه تهران و نشر صاد بین محمدعلی زارع و قاسم صفایی نژاد در ۱۶ بند امضا شد.