جای خالی «بورس» در مناظره اقتصادی/ برنامه «دولت اقدام و تحول» برای سهامداران چیست؟

از ابتدای سال گذشته تا به آخرین روز معاملاتی هفته گذشته بورس دو نیمه بسیار متفاوت داشت. نیمه اول که از فروردین تا 19 مرداد 99 بود و بورس رونق چشمگیری داشت و نیمه دوم که از مرداد 99 تا به آخرین روز معاملاتی هفته گذشته ادامه داشته و بورس در یک سراشیبی سقوط قرار گرفته است.

به گزارش بورس تابناک، در نیمه اول (فروردین تا 19 مرداد 99) با رونق بورس رکوردهای عجیبی در این بازار به ثبت رسید. رکوردهایی که در ارزش معاملات، حجم معاملات، تعداد معاملات، کانال های شاخص ها، ورود پول حقیقی، مشارکت در عرضه اولیه ها و ... یکی پس از دیگری شکسته می شد. اما در نیمه دوم (19 مرداد 99 تا 12 خرداد 1400) درست ماجرا برعکس شد.

شاخص کل از اوج چقدر ریخت؛ سهامداران چقدر ضرر کردند؟

در ۵ فروردین ماه سال 99 شاخص کل کار خود را از روی سطح ۵۰۸ هزار و ۶۶۱ واحدی آغاز کرد، اما در روز‌های بعد اتفاقات عجیبی برای شاخص کل و بازار رقم خورد. روند صعود شارپی موجب شد تا شاخص کل کانال‌ها را یکی پس از دیگری بشکند و در نهایت به کانال یک میلیون واحدی خود را برساند. با رسیدن به کانال یک میلیون واحدی یک عقب گردی را شاخص کل تجربه کرد، اما دوباره از ۶ خرداد ماه 99 روند صعودی تا قله ۲ میلیون و ۷۸ هزار واحدی در ۱۹ مردادماه سال جاری ادامه یافت.

از ۱۹ مرداد ماه سال 99 روند ریزش بازار سرمایه آغاز شد و این روند تا آخرین روز معاملاتی هفته گذشته ادامه داشته است. شاخص کل در 12 خرداد 1400 به یک میلیون و 148 هزار و 642 واحد رسید.

این اعداد یعنی این که اگر کسی در اوج شاخص کل، به بورس وارد شده باشد تا به 12 خرداد 1400 باید حداقل 45 درصد از سرمایه خود را از دست داده باشد! این در حالی است که بعضی از سهامداران حتی تا بیش از 80 درصد از سرمایه خود را نیز از دست داده اند.

بورس به کانون توجه کاندیداهای ریاست جمهوری تبدیل شد

با توجه به هجوم مردم به بورس در دوران رونق این بازار و سهامدار شدن میلیون ها ایرانی و پس از آن سقوط بازار سرمایه و از بین رفتن سرمایه بسیاری از مردم و بی توجهی دولت به این موضوع، کاندیداهای ریاست جمهوری برنامه های انتخاباتی و بخشی از تمرکز خود را بر روی بورس گذاشتند. نقطه مشترک دیدگاه همه کاندیداهای ریاست جمهوری کم کاری دولت فعلی در مسئله بورس بوده است.

بیشتر بخوانید؛

• رئیس جمهور از «اوج گرفتن بورس» می‌گوید

هر چند در روزهای گذشته کاندیداها تلاش کردند که مسئله بورس را در کانون توجه خود قرار دهند اما روز گذشته و در جریان برنامه مناظره هیچ یک از سئوالات در مورد بورس نبود و اصلا مسئله بورس مطرح نشد!

یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری که شاید در مقایسه با سایر کاندیداها از سال گذشته تا به امروز، چه در زمان رونق بورس و چه در زمان سقوط آن، بیشتر از سایر کاندیداها اظهارات و هشدارهایی را داشت، محسن رضایی بود. به نظر می رسد در مقایسه با سایر کاندیداها نیز ایشان برنامه های جدی تری را برای رونق بورس دارند.

وی که در هفته گذشته در برنامه گفتگوی ویژه خبری حاضر شده بود با اشاره به ساماندهی بازار بورس گفت: همان فروردین سال ۹۹ یادداشتی برای دکتر روحانی ارسال کردم و از او خواستم ۶ توصیه را عمل کند وگرنه بورس به سرنوشت بسیار بدی کشیده می‌شود که گوش نکردند.

وی افزود: در ارتباط با بورس کار مهمی انجام خواهم داد و صندوق جبران زیان مالباختگان را به وجود می آوریم چون اکثر مالباختگان، خرداد و تیر ۱۳۹۹ وارد بورس شده اند. این افراد را شناسایی کرده‌ایم که زیر ۵۵ میلیون تومان سهام خریدند و سهم زیان آنها هم مشخص است و به آنها از طریق این صندوق رسیدگی می‌کنیم.

رضایی تصریح کرد: اما کار مهم طرح ما این است با وصل کردن این واگن های بورس به لوکوموتیو تولید و سرمایه گذاری و هدایت سهام به سمت تولید، ارزش سهام را تا پایان سال حداقل به یک میلیون و ۵۰۰ هزار خواهیم رساند. بسیاری از آسیب‌دیدگان به دلیل اینکه ارزش سهام شان بالا می رود در اینجا سود می کنند.

وی با ناکافی دانستن این کار، اضافه کرد: در درازمدت اما سهامداران خرد نقشی در سازمان بورس ندارند کانونی از سهامداران خرد تشکیل می‌دهیم تا نماینده داشته باشند. موضوع دیگر ایجاد بیمه برای سهامداران است چون ریسک ورود به بورس بسیار زیاد است و این را ادامه می‌دهیم.

رضایی محل تامین منابع جبران این صندوق را  موسسات حقوقی که ۷۰ هزار میلیارد تومان پول از صندوق خارج کرده اند، عنوان کرد و گفت: ما از طریق قانونی و حقوقی بخشی را از این طریق برمی گردانیم و بخشی هم خود دولت سرمایه‌گذاری می‌کند تا ارزش سهام بالا برود.

بنابراین دو طرح مهم محسن رضایی برای بورس، ایجاد صندوق جبران زیان مالباختگان است و دومی نیز تشکیل کانون سهامداران خرد می باشد.

این دو طرح چقدر می تواند مفید باشد؟

طرح ابتدایی، راه اندازی صندوق جبران زیان مالباختگان است. همان گونه که عنوان شد کسانی که در تیر یا مرداد 99 وارد بازار سرمایه شده اند (که البته تعداد آن ها کم هم نیست) در صورت ماندگاری در بازار هم اکنون در خوشبینانه ترین حالت در 45 درصد ضرر و زیان به سر می برند! بنابراین طرح این صندوق برای جبران زیان مالباختگان به نظر طرح خوبی است.

از سوی دیگر به نظر مشکل اصلی بازار بعد از این اصلاح سنگین بازار، نبود نقدینگی در بازار به عنوان محرک روند صعودی است. با راه اندازی این صندوق مشکل نقدینگی بازار تا حدودی حل خواهد شد اما موضوع تامین نقدینگی آن مورد بحث بوده است. برخی از رسانه های با انتقاد از محل تامین منابع آن و اشاره به چاپ پول احتمالی برای این صندوق آن را محرکی برای افزایش نرخ تورم اعلام کرده اند اما همان گونه که اشاره شد موسسات حقوقی و دولت در زمان رونق بورس پول عظیمی را به دست آوردند و دیگر آن پول را به بازار باز نگرداندند. با فشار بر آن موسسات حقوقی و همکاری دولت شاید بتوان بدون آن که چاپ پولی اتفاق بیفتد و به تورم منجر شود منابع این صندوق را تامین کرد. گفتنی است طبق اطلاعات منتشر شده 200 کد حقوقی در اوج بورس بیش از 130 هزار میلیارد تومان پول از بازار خارج کردند.

طرح بعدی نیز ایجاد کانون سهامداران خرد است. کانونی که بتواند صدای سهامداران خرد باشد و بتواند در جلسات مهم بورسی نماینده ای را داشته باشد و صدای سهامداران خرد و حقیقی را به گوش سایر ارکان بازار برساند و از حقوق آن ها دفاع کند. البته این کانون نباید دولتی یا زیر سایه دولت باشد و همچنین اعضای آن در یک انتخابات آزاد، انتخاب شوند. گفتنی است موضوع راه اندازی کانون سهامداران خرد در یک سال اخیر جدی تر شده است اما هنوز به دلیل برخی اختلاف نظرها و موانع تا راه اندازی آن گویا فاصله بسیاری باقی مانده است. به هر حال شاید ورود رئیس جمهور آینده به این موضوع بتواند کار راه اندازی این کانون را زودتر پیش ببرد.