سرنوشت نامعلوم مذاکرات دولت افغانستان و طالبان در دوحه

یک هفته از سفر هیأت مذاکره‌کنندگان دولت افغانستان به دوحه می‌گذرد اما شواهد گزارش‌شده حاکی از ادامه رویکرد طالبان نسبت به دولت است: بهانه‌تراشی و خودداری از نشستن بر سر میز مذاکره و تشدید حملات به نیروهای امنیتی افغانستان و غیر نظامیان برای تصرف مناطق بیشتر.

براساس گزارش روزنامه ۸ صبح، وزارت دولت در امور صلح از پیشبرد هماهنگی‌ها برای شروع دور تازه‌ای از مذاکرات موسوم به بین‌الافغان خبر داده اما گفته زمان دقیق آن هنوز مشخص نیست. برخی منابع دیگر در دوحه نیز گفته‌اند دیدارهای دوطرف با هیأت‌های بین‌المللی انجام شده و گفت‌وگوها نیز به‌زودی از سر گرفته خواهد شد.

به گفته یک منبع در شورای مصالح اما به‌رغم تلاش‌های انجام شده طالبان هنوز حتی برای از سرگیری مذاکرات اعلام آمادگی نکرده‌اند. یک منبع در هیأت مذاکره‌کننده دولت به ۸صبح گفت که هیأت دولت به محض حضور در دوحه خواستار آغاز مذاکرات شده، اما طالبان که ادعا می‌کنند تمایل به مذاکره دارند، گفته‌اند که هیأت دولت هنوز تکمیل نیست. به گفته او احتمال می‌رود همین مسئله مذاکرات را بار دیگر به تعویق بیاندازد.  و این کار احتمال دارد مذاکرات را بار دیگر متوقف سازد. در حال حاضر شش عضو هیأت مذاکره‌‌کننده دولت و تیم فنی آن در دوحه حضور دارند و قرار است دیگر اعضای این هیأت نیز در جریان روزهای آینده رهسپار دوحه ‌شوند. ناجیه انوری، سخنگوی وزارت دولت در امور صلح دوشنبه ۱۷ اردیبهشت از پیوستن محمدمعصوم استانکزی، رییس هیأت مذاکره‌‌کننده دولت به این هیأت در دوحه خبر داده است.  

بخشی از اعضای هیأت نیز در کابل حضور دارند و به زودی به دوحه می‌روند.

منبع دومی در هیأت مذاکره‌‌کننده دولت گفته این هیأت با همین تعداد نیز توان تصمیم‌گیری دارد اما طالبان این مسئله را نپذیرفته است. به گفته او هیأت‌های بین‌المللی از جمله دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد (یوناما) و قطر بر آغاز «عاجل» مذاکرات تأکید دارند. رئیس و برخی از اعضای هیأت مذاکره‌کننده دولت دوشنبه با دیبورا لاینز، نماینده‌ ویژه دفتر سازمان ملل متحد در امور افغانستان و دیگر نمایندگان این سازمان دیدار کردند. گفته می‌شود هیأتی از ترکیه نیز با طالبان دیدار کرده است.

فرماندهی مرکزی ایالات متحده:‌ از سرگیری گفت‌وگوها «حیاتی‌»ست

زلمی خلیل‌زاد، فرستاده ویژه این ایالات متحده در گفت‌وگوهای صلح افغانستان هم به‌همراه هیئتی از شورای امنیت ملی ایالات متحده، وزارت دفاع و اداره توسعه بین‌المللی آمریکا (USAID) از جمعه ۱۴ اردیبهشت/ ۴ ژوئن به خاورمیانه سفر کرده و براساس اعلام وزارت خارجه ایالات متحده قرار است در سفر به کابل، دوحه و برخی دیگر از کشورهای منطقه طالبان و دولت افغانستان را به بازگشت بر سر میز مذاکره ترغیب کند. از این دیدارها اما گزارشی منتشر نشده است.

ژنرال مک‌کنزی، فرمانده ارشد ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه دوشنبه گفت: زمان برای از سرگیری مذاکرات صلح میان طالبان و دولت افغانستان، پیش از این‌که دیگر نیروی خارجی در افغانستان حضور نداشته باشد، تنگ است و نیروهای خارجی در نیمه راه خروج کامل قرار دارند.

مک کنزی به خبرنگاران گفت:

«بسیار حیاتی‌ست که طرفین دور یک میز جمع شوند. به‌ اعتقاد من دولت افغانستان آماده گفت‌وگوست. طالبان باید تعهد یکسانی نسبت به برقراری گفت‌وگویی صادقانه و صریح نشان دهد و هم‌زمان که پیش می‌رویم، برای پیدا کردن یک راه‌ حل سیاسی تلاش کند».

طبق آخرین برآورد سنتکام که روز سه‌شنبه اعلام شد، بیش از ۵۰ درصد از فرآیند خروج سربازان خارجی از افغانستان تکمیل شده است.

وزارت خارجه جمهوری اسلامی نیز دوشنبه به نماینده سازمان ملل اعلام کرد ایران از گفت‌وگوهای دوحه حمایت می‌کند.

«پیوند میان طالبان و القاعده عمیق‌تر شده است»

مذاکرات بین‌الافغان به‌خاطر اختلاف بر سر درخواست طالبان برای آزادی هفت‌هزار جهادگرای وابسته به این گروه و خارج کردن نام رهبران طالبان از فهرست سیاه سازمان ملل متحد متوقف شد. آمریکا، ترکیه، قطر و سازمان ملل متحد برای تسریع روند گفت‌وگوها پیشنهاد برگزاری نشست صلح استانبول را مطرح کردند که آن هم با مخالفت طالبان روبه‌رو شد و این نشست تاکنون برگزار نشده است.

هم‌زمان طالبان به پیشروی در افغانستان، حملات تروریستی و کشتار نظامیان و غیرنظامیان ادامه می‌دهد. روندی که حتی در جریان مذاکرات این گروه با ایالات متحده آمریکا و توافق برای «کاهش خشونت‌ها در افغانستان» نیز متوقف نشد.

یک تیم ناظر سازمان ملل متحد یکم ژوئن/۱۱ خرداد گزارش تازه‌ای را منتشر و اعلام کرد طالبان و القاعده روابط بسیار نزدیک و همسویی دارند و هیچ نشانی از قطع رابطه این دو گروه دیده نمی‌شود. برمبنای این گزارش سراج الدین حقانی، معاون امیر امارت اسلامی طالبان افغانستان هم‌زمان به عنوان یکی از اعضای رهبری القاعده نیز فعالیت می‌کند. ناظران سازمان ملل با اشاره به گزارش پیشینشان که نتایج مشابهی را در برداشت می‌گویند پیوندهای خانوادگی ناشی از ازدواج و مشارکت نزدیک در مبارزه از طریق روابط نسل دوم تقویت شده و پیوندهای میان طالبان و القاعده را عمیق‌تر کرده است.

تداوم یورش طالبان به ولسوالی‌ها و عقب‌نشینی نیروهای امنیتی

شواهد و قرائن از تشدید خشونت‌های جنگویان این گروه در جریان یک ماه اخیر و حمله گسترده به ولسوالی‌ها حکایت می‌کنند. براساس گزارش‌ها طالبان دست کم ۱۰ نیروی دولتی را به قتل رسانده و نزدیک به ۱۴ ولسوالی را در نقاط مختلف افغانستان از جمله ولایت‌های هلمند، بادغیس، هرات، ارزگان، لوگر و بغلان تحت اشغال خود درآورده‌اند. به گفته وزارت دفاع نیروهای امنیتی در مناطق مختلف از جمله مرکز برخی از ولسوالی‌های استراتژیک به قصد «جلوگیری از وارد شدن تلفات به غیرنظامیان»، «عقب‌نشینی تاکتیکی» انجام داده‌اند چرا که طالبان در خانه‌های مردم سنگر می‌گیرند و به مین‌گذاری متوسل می‌شوند.  

در آخرین درگیری‌ها، یک عضو شورای ولايتی فارياب سه‌شنبه، ۱۸ خرداد اعلام کرد که نيمه‌های شب گذشته، مركز ولسوالی دولت‌آباد این ولایت به‌دست طالبان، افتاده است. به گزارش هشت صبح عبدالاحد ايلبيک گفت ده‌ها نيروی دولتی در مركز این ولسوالی مستقر بودند كه شماری از آنان گریختند و از سرنوشت شماری ديگر از این نیروها خبری نيست. بر همین اساس شبكه‌های مخابراتی در اين ولسوالی نیز قطع شده‌اند. از آمار تلفات كه بر هر دو طرف درگير وارد شده، نيز خبری منتشر نشده است. مقام‌های محلی تاکنون در این باره سکوت کرده‌اند. دو روز پيش، ولسوالی قيصار فارياب نيز پس از درگيری شديد ميان نيروهای دولتی و طالبان، به‌دست اين گروه افتاد.