محمد ضیف: فرمانده مرموز حماس که سال ها از حملات اسرائیل جان سالم به در برده

محمد ضیف: فرمانده مرموز حماس که سال‌ها‌ از حملات اسرائیل جان سالم به در برده‌ 

محمد ضیف،‌ فرمانده شاخه نظامی حماس و از اهداف اصلی اسرائیل، دهه‌هاست که پنهان از دید در غزه فعالیت می‌کند

فایل صوتی بی‌کیفتی که یک شبه‌نظامی فلسطینی چندی پیش منتشر کرد، حاوی تهدید‌هایی جدی برای اسرائیلی‌ها بود.

صدایی که در این فایل صوتی شنیده می‌شد به اسرائیل هشدار می‌داد که اگر خواسته‌های حماس را برآورده نکنند، "هزینه سنگینی" خواهد پرداخت.

این صدای محمد ضیف بود. فرمانده گریزپای شاخه نظامی گروه حماس و یکی از اهداف اصلی اسرائیل که بعد از ۷ سال برای اولین بار از نقطه‌ای نامعلوم در غزه سکوت خود را می‌شکست.

اما وقتی این هشدار نادیده گرفته شد، جنگی میان اسرائیل و غزه در گرفت که پس از ۱۱ روز در نهایت به آتش‌بس منجر شد.

به گزارش سازمان ملل متحد طی این درگیری‌ها که از ۱۰ تا ۲۱ ماه مه ادامه داشت، دست کم ۲۴۲ نفر در غزه و ۱۳ نفر در اسرائیل کشته شدند.

به گزارش این سازمان دست کم ۱۲۹ نفر از کشته‌شدگان در غزه، غیرنظامی بودند. ارتش اسرائیل می‌گوید ۲۰۰ نفر از آن‌ها شبه‌نظامی بوده‌اند و یحیی سنوار، رهبر حماس در غزه هم تعداد مبارزان کشته را ۸۰ نفر اعلام کرده است. اما محمد ضیف با وجود این که در فهرست اهداف اصلی اسرائیل قرار داشت، در میان کشته‌شدگان نیست.

روزنامه نیویورک تایمز به نقل از هیدای زیلبرمن، سخنگوی ارتش اسرائیل نوشت: "در تمام طول عملیات سعی در کشتن محمد ضیف داشته‌ایم. "

یکی از مقام‌های ارتش اسرائیل به بی‌بی‌سی گفت در جریان درگیر‌ها دست کم دو بار برای ترور محمد ضیف تلاش کردند اما او این بار هم موفق به فرار شد. طبق گزارش‌ها طی دو دهه گذشته او دست کم از ۷ حمله اسرائیلی‌ها جان سالم به در برده است.

اما اسرائیل که در درگیری‌های اخیر موفق شد تعداد زیادی از فرماندهان عالی‌رتبه حماس را به قتل برساند، ظاهرا از این موش و گربه بازی طولانی با ضیف کلافه شده است.

متیو لویت، تحلیل‌گر امنیت خاورمیانه به بی‌بی‌سی گفت: "روشن است اسرائیلی‌ها فهرستی از افرادی را در اختیار داشتند که به اعتقاد آن‌ها نقش مهمی در توانایی نظامی حماس بازی می‌کنند. نام محمد ضیف هم احتمالا در راس این فهرست قرار دارد."

'مهمان' نوار غزه

بخش عمده اطلاعاتی که در مورد ضیف وجود دارد، به گزارش‌های رسانه‌های اسرائیلی و فلسطینی برمی‌گردد. به گفته آن‌ها محمد ضیف سال ۱۹۶۵ در اردوگاه پناهندگان خان یونس در غزه به دنیا آمده، زمانی که این منطقه تحت کنترل مصر بود.

نام شناسنامه‌ای او محمد دیاب ابراهیم المصری است اما از آنجایی که برای فرار از حملات اسرائیل پیوسته محل اقامت خود را تغییر می‌داد، لقب ضیف که در عربی به معنای "مهمان" است به او داده شد.

از سال‌های اولیه زندگی محمد ضیف اطلاعات چندانی وجود ندارد. او در بحبوحه درگیری‌های طولانی و طافت‌فرسای اسرائیل و فلسطینیان که ردپایی نا‌ زدودنی در خاورمیانه برجای گذاشت، بزرگ شد.

ضیف در دهه ۱۹۸۰ میلادی و در عنفوان جوانی به حماس پیوست، زمانی که این گروه تازه تشکیل شده بود. او که به مقاومت مسلحانه در برابر اسرائیل متعهد بود، خیلی زود در شاخه نظامی این گروه موسوم به گردان‌های عزالدین قسام به درجات بالا رسید.

لویت که قبلا مشاور امور ضد تروریسم وزارت امور خارجه آمریکا بوده، می گوید: "او به عنوان یک مقام بسیار تندروی حماس در نظر گرفته می‌شود." به گفته او ضیف به برخی از فرماندهان افراطی‌تر حماس از جمله یحیی عیاش معروف به مهندس که در ساخت بمب مهارت ویژه‌ای دارد، نزدیک بوده است.

عیاش همان کسی است که بمبگذاری‌های مرگبار در اتوبوس‌های شهری اسرائیل در اوایل دهه ۹۰ به او نسبت داده می‌شد. پس از ترور عیاش در سال ۱۹۹۶ به دست اسرائیل، یک رشته بمب‌گذاری‌ انتحاری دیگر هم در اتوبوس‌ها صورت گرفت. ضیف که دست‌پرورده عیاش بود برای برنامه‌ریزی این بمبگذاری‌ها و برخی حملات دیگر علیه اسرائیلی‌ها مقصر شناخته شد.

این اقدامات باعث جلب توجه‌ها نسبت به ضیف و ارتقا مقام او شد. او در ۲۰۰۲ پس از ترور صلاح شهاده، بنیانگذار گردان‌های عزالدین قسام به عنوان فرمانده این شاخه از حماس انتخاب شد.

طراحی موشک قسام، به عنوان سلاح ویژه حماس و حفر شبکه‌ای از تونل‌های زیرزمینی در غزه از جمله اقداماتی است که در دوران رهبری ضیف صورت گرفته‌اند. گفته می‌شود خود ضیف برای مخفی شدن و فرار از حملات ارتش اسرائیل بیشتر وقت خود را در این تونل‌ها می‌گذراند و عملیات‌ نظامی حماس را هم از همانجا رهبری ‌می‌کند.

'گربه‌ای که ۹ جان دارد'

برای محمد ضیف، پنهان ماندن از دید، حکم مرگ و زندگی را دارد.

در دهه ۲۰۰۰ میلادی او توانست از ۴ حمله نیروهای اسرائیلی جان سالم به در ببرد، هر چند به گفته اسرائیل او موقع فرار جراحت‌هایی دیده که برخی از آن‌ها جدی و حتی شامل از دست دادن یک چشم و یک پا بوده‌اند.

یکی از مقام‌های اطلاعاتی پیشین ارتش اسرائیل بعد از حمله هوایی به خانه یک عضو حماس در سال ۲۰۰۶، تایید کرد که ضیف به شدت مجروح شده است.

این سرهنگ بازنشسته به بی‌بی‌سی گفت:" مردم تصور می‌کردند او دیگر نمی‌تواند به کار خود به عنوان یک فرمانده و یک طراح نظامی ادامه دهد. اما تا جایی که می‌توانست بهبود یافت."

ناکامی‌های اسرائیل در ترور ضیف باعث افزایش شهرت او در زمینه فرار شد به طور‌ی‌که دشمنان لقب "گربه‌ای که ۹ جان دارد" را به او دادند.

پنجمین تلاش برای ترور ضیف در جریان عملیات نظامی اسرائیل در غزه در سال ۲۰۱۴ اتفاق افتاد. وقتی در حمله هوایی اسرائیل به خانه ای واقع در محله شیخ رضوان غزه، همسر او، وداد و پسر شیرخواره‌اش، علی کشته شدند. ارتش اسرائیل تصور می‌کرد خود ضیف را هم کشته اما او در محل حمله نبود.

کمی بعد حماس اعلام کرد ضیف "زنده" است و "همچنان به رهبری عملیات نظامی این گروه ادامه می‌دهد."

کارشناسان حوزه امنیت می‌گویند توانایی ضیف در فرار از ارتش اسرائیل را می‌توان تا حدی نتیجه اجتناب او از فناوری ارتباطات مدرن دانست.

لویت می‌گوید: "اگر از تلفن و کامپیوتر استفاده نکنید، سرویس‌های جاسوسی مدرن به سختی می‌توانند مکان‌ شما را پیدا کنند."

به گفته ژنرال بازنشسته اسرائیلی، عمق تونل‌های حماس، اطلاعات قدیمی و منسوخ، خطر تلفات جانبی و نقص فنی سلاح‌ها می‌توانند از جمله دلایل دیگر ناکامی اسرائیل در تلاش‌ برای ترور ضیف باشد.

'منحصر به فرد'

یک روز پیش از پایان درگیری‌های اخیر میان غزه و اسرائیل، یکی از مقام‌های ارشد حماس به خبرگزاری آسوشیتد‌ پرس گفت ضیف فرماندهی عملیات نظامی غزه را به عهده داشته است. گفته می‌شود او از زمان اجرای آتش‌بس همچنان در سمت خود باقی است.

یکی از مقام‌های ارتش اسرائیل به بی‌بی‌سی گفت تلاش‌ها برای ترور ضیف همچنان ادامه دارد، اما او اطلاعات بیشتری در رابطه با این ماموریت محرمانه ارائه نداد.

لویت می گوید از این که اسرائیل روی ضیف انگشت گذاشته، تعجب نکرده اما معتقد است جان سالم به در بردن او از سوء‌قصدهای بیشتر، فقط افسانه‌هایی که در موردش وجود دارد را تقویت خواهد کرد.

او می‌گوید: "دلیل اصلی علاقه اسرائیل به نابودی ضیف این است که او از اعضای قدیمی حماس است و از این نظر جایگاه ویژه‌ای دارد. تعداد کمی از فرماندهان ارشد شبه‌نظامی هستند که از همان ابتدای تاسیس حماس در این گروه حضور داشته‌اند . او از این نظر منحصر به فرد است."

زندگی محمد ضیف از بسیاری جهات دیگر هم منحصر به فرد است، او رهبری مرموز است که در عین ناشناس بودن، بدنام هم هست.

حتی در خیابان‌های غزه عده کمی او را خواهند شناخت و تعداد کسانی که با مواضع افراطی او موافق باشند حتی از این هم کمتر است. لویت با استناد به داده‌های نظر‌سنجی‌ها می‌گوید به نظر نمی‌رسد مردم فلسطین "آنقدرها هم شیفته تندرو‌ترین فرمانده حماس باشند."

با این حال حتی پس از اعلام آتش‌بس، عده‌ای از فلسطینی‌ها همچنان نام ضیف را فریاد می‌زدند. آن‌ها در حالی که به این مناسبت در ویرانه‌های غزه جشن گرفته بودند، یک صدا می‌خواندند: "با جان و خون خود تو را آزاد خواهیم کرد، ضیف."

منبع: بی بی سی


فیلمها و خبرهای بیشتر در کانال تلگرام پیک ایران