مصرف مواد قندی و افزایش خطر اختلال شناختی

بر اساس نتایج مطالعه جدید به رهبری دانشگاه فناوری کوئینزلند، استرالیا، کودکانی که بیش از حد مواد قندی مصرف می‌کنند، در بزرگسالی بیشتر در معرض چاقی، بیش‌فعالی و اختلال شناختی قرار دارند.

به گزارش ساینس دیلی، در این مطالعه زمانی که موش‌ها دوز روزانه بسیار کمی از ساکارز دریافت کردند، خطر افزایش وزن ناشی از قند زیاد و سایر مشکلات سلامتی آنها کاهش یافت. این نتایج از اعلامیه سازمان بهداشت جهانی که خواستار کاهش مصرف قند است، حمایت می‌کند.

یکی از محققان اصلی، پروفسور سلنا بارتلت، متخصص مغز و اعصاب دانشگاه فناوری کوئینزلند می‌گوید: بسیاری از کودکان، نوجوانان و بزرگسالان در بیش از ۶۰ کشور ازجمله استرالیا رژیم غذایی با بیش از چهار برابر قند (۱۰۰ گرم) توصیه شده سازمان بهداشت جهانی ( ۲۵ گرم به ازای هر نفر در روز) دریافت می‌کنند.

پروفسور بارتلت اظهار کرد: «در بررسی اثرات طولانی‌مدت قند بر روی نوجوانان و بزرگسالان باید کارهای بیشتری انجام شود، اما نتایج ما با مدل موش بسیار امیدوارکننده است.»

وی ادامه داد: شواهد اخیر نشان می‌دهد، چاقی و رفتارهای تکانشی ناشی از عادات غذایی غلط منجر به مصرف بیش از حد مواد غذایی و نوشیدنی‌های فرآوری شده می‌شود، اما اثرات طولانی‌مدت آن بر فرآیندهای شناختی و بیش‌فعالی ناشی از مصرف بیش از حد قند از دوران نوجوانی مشخص نیست.

وی بیان کرد: نتایج مطالعه ما نشان داد که مصرف قند در طولانی‌مدت (یک دوره ۱۲ هفته‌ای در موش‌هایی که آزمایش را در سن پنج هفتگی آغاز کردند) در سطحی که به‌طور قابل‌توجهی افزایش وزن را زیاد می‌کند، باعث تحریک غیرطبیعی و بیش از حد سیستم عصبی می‌شود. این امر هم حافظه رویدادی و هم حافظه فضایی را تغییر می‌دهد. این نتایج مشابه نتایج گزارش شده در مورد اختلالات نقص توجه و بیش‌فعالی است.

بارتلت خاطرنشان کرد: لازم است آزمایش‌های انسانی انجام شود، اما این مطالعه نشان می‌دهد، تاثیر مصرف طولانی‌مدت قند، از سنین جوانی آغاز می‌شود و بیشتر در رژیم غذایی غربی اتفاق می‌افتد و خطر ابتلا به بیش‌فعالی مداوم و نقص عصبی در بزرگسالی را افزایش می‌دهد.

پروفسور بارتلت اظهار کرد: در حالی که مفهوم «اعتیاد به قند» و طبقه‌بندی قند به‌عنوان ماده‌ای اعتیادآور هنوز مورد بحث و بررسی است، شواهد فزاینده‌ای از همپوشانی در مدار مغز و مسیرهای علامت‌دهی مولکولی در مصرف قند و اعتیاد وجود دارد.

وی افزود: مردم نه‌تنها برای تنظیم تعادل انرژی، بلکه برای لذت و مایه تسلی، شکر و غذا مصرف می‌کنند. این میل لذت‌طلبانه به غذای خوش‌طعم پاداش برانگیز است و پرخوری می‌تواند بر توانایی تنظیم ما تاثیر بگذارد و حتی آن را نادیده بگیرد.

به‌طور فزاینده‌ای مطرح می‌شود که مصرف بی‌حد مواد غذایی و نوشیدنی‌های حاوی قند بالا در رژیم غذایی غربی ممکن است با افزایش همه‌گیری چاقی ارتباط داشته باشد. همچنین ارتباط قوی بین اختلالات کمبود توجه یا بیش‌فعالی و اضافه وزن یا چاقی نیز آشکار شده است.

آنچه که مشخص نیست، این است که آیا مصرف زیاد و طولانی‌مدت ساکارز که از کودکی شروع شود، همان تاثیر منفی را دارد که سایر داروهای اعتیادآور بر روی سیستم عصبی، احساسات یا شناخت ما در دوران بزرگسالی ایجاد می‌کنند یا خیر.

این مطالعه روی موش‌ها تا حد زیادی به حل این مسئله کمک می‌کند. نتایج ما برای اولین بار نشان می‌دهد که مصرف طولانی مدت ساکارز منجر به افزایش وزن قابل‌توجهی می‌شود و بیش‌فعالی و اختلالات یادگیری ماندگار ایجاد می‌کند.

محقق همکار، دکتر آرنولد بلمر اظهار کرد: اگرچه از اواسط دهه ۱۹۹۰ مصرف کلی قند کاهش یافته اما میزان چاقی افزایش یافته است.

دکتر بلمر گفت: این افزایش در میزان چاقی می‌تواند ناشی از تاثیر تاخیری قند اضافی باشد و حاکی از آن است که چاقی بزرگسالان ممکن است به دلیل مصرف زیاد قند در طول عمر باشد.

وی افزود: جالب توجه است، تحقیقات ما روی موش‌ها نشان داد که کاهش مصرف ساکارز تا چهار برابر از افزایش وزن ناشی از قند زیاد جلوگیری می‌کند و در حمایت از توصیه سازمان بهداشت جهانی برای محدود کردن مصرف قند تا این مقدار موثر خواهد بود. همچنین می‌تواند عواقب منفی دیگر از جمله بیش‌فعالی و اختلال شناختی را محدود کند.

نتایج این مطالعه در مجله Neuroscience منتشر شده است.