اسطوره‌های سه گروه دوم یورو ۲۰۲۰؛ از پل گاسکوئین یاغی تا فرانتس پوشکاش افسانه‌ای

اسطوره‌های سه گروه دوم یورو ۲۰۲۰؛ از پل گاسکوئین یاغی تا فرانتس پوشکاش افسانه‌اییک ساعت پیش

منبع تصویر، Getty Images

رقابت‌های یورو ۲۰۲۰ مسابقاتی برای نمایش بزرگ‌ترین ستاره‌های حال حاضر فوتبال دنیا است، اما تیم‌های حاضر در این مسابقات علاوه بر این بازیکنان نامدار اسطوره‌هایی داشته‌اند که شماری از آن‌ها در فوتبال جهان و اروپا بی‌نظیر بوده‌اند. این مطلب نگاهی دارد به اسطوره‌های سه گروه دوم جام ملت‌های فوتبال اروپا.

• صفحه ویژه یورو ۲۰۲۰ - BBC News فارسی
• اسطوره‌های سه گروه اول یورو ۲۰۲۰؛ از دینو زوف تسخیرناپذیر تا مارکو فان‌باستن رویایی

گروه D

منبع تصویر، Getty Images

پل گاسکوئین - انگلیس

ربع قرن از فرصت گلی که پل گاسکوئین در نیمه نهایی یورو ۹۶ در یک قدمی دروازه از دست داد، می‌گذرد اما دیدن فیلم این صحنه هنوز هم هواداران تیم ملی انگلیس را به چنان نعره‌های وا می‌دارد که هر فیلم‌ساز ژانر وحشتی آرزو دارد، از مخاطبانش در سینما ببیند.

نام گاسکوئین در ذهن بسیاری از هواداران فوتبال با خداحافظی‌های غم‌انگیز او از برخی از مهم‌ترین دیدارهای نیمه‌نهایی و فینال -حتی گاهی اوقات روی برانکار - گره خورده، اما نباید فراموش کرد که اگر او نبود انگلیس خیلی زودتر، از آن تورنمنت‌ها حذف می‌شد.

نمونه‌اش جام ملت‌های اروپا در ۱۹۹۲ بود که "گازا" به دلیلی مصدومیت آن را از دست داد و انگلیس در مرحله گروهی بدون برد، با دو تساوی و یک شکست حذف شد. او ۴ سال بعد، در یورو ۹۶ هم به اسکاتلند گلی زد که برای همیشه با نام او در حافظه‌ها جا خوش کرد.

جرات و شهامت معجزه‌آسای او، ذهنیت تیم ملی فوتبال انگلیس را برای همیشه تغییر داد. جادوگری که جوهره اصلی تیم افسانه‌ای انگلیس در جام جهانی ۹۰ ایتالیا را تشکیل می‌داد. هرچند زندگی‌اش در خارج از زمین ، با انواع و اقسام حاشیه‌ها از جمله قمار و مصرف بی‌رویه الکل همراه بود.

ذهن گاسکوئین برای فوتبال ساخته شده بود و نبوغ منحصر به فرد او و مهم‌تر از آن عزم راسخ و بی‌پروایی در بکارگیری آن، دقیقا همان چیزی بود که انگلیس نیاز داشت.

اگر در نیمه‌نهایی یورو ۹۶ جلوی آلمان پای گاسکوئین به توپی که آلن شیرر برایش فرستاد برخورد می‌کرد، احتمالا خیلی چیزها در فوتبال انگلیس عوض می‌شد اما شاید بهتر باشد به جای این اما و اگرها، سراغ یوتیوب برویم و از تماشای کلیپ‌های هنرنمایی‌های هافبک اسطوره‌ای انگلیس در زمین، به خصوص دریبل سرپای معرف‌اش جلوی اسکاتلند در دور گروهی یورو ۹۶ که در نهایت به گل تبدیل شد، لذت ببریم.

منبع تصویر، Getty Images

داور شوکر - کرواسی

یورو ۹۶ برای انگلیس که بعد از سی سال دوباره میزبان یک تورنمنت مهم شده بود، اهمیتی ویژه داشت اما برای کرواسی حتی از آن هم مهم‌تر بود، چون آن‌ها به دنبال جدایی از یوگوسلاوی برای اولین بار طعم حضور در یک رقابت مهم بین‌المللی را می‌چشیدند؛ مسابقاتی که بی‌شک با نمایش درخشان داور شوکر، بازیکن افسانه‌ای کروات در یادها باقی مانده است.

شوکر پیش از جنگ بالکان برای تیم ملی یوگسلاوی در رده‌های مختلف سنی و تورنمنت‌های بین‌المللی گوناگون بازی کرد و حتی برای جام جهانی ۱۹۹۰ ایتالیا به تیم ملی بزرگسالان هم دعوت شد، هر چند در آن تورنمنت فرصت بازی نیافت.

شوکر یک مهاجم چپ‌پای فوق‌العاده بود که می‌توانست توپ را هر زاویه‌ای وارد دروازه کند و مهارت خاصی در زدن گل با ضربات قوس‌دار آرام (لاب) از روی سر دروازه‌بان داشت.

او با زدن ۱۲ گل در مقدماتی یورو ۹۶ رکوردی از خود به جای گذاشت که در ۲۰۱۲ به دست دیوید هیلی، مهاجم پیشین تیم ملی ایرلند شمالی شکسته شد اما تیم تازه به رسمیت شناخته شده کرواسی را به عنوان صدرنشین گروه و حتی بالاتر از ایتالیا به دور نهایی رقابت‌ها فرستاد.

شوکر در آن دوره از یورو در بازی با دانمارک که مدافع قهرمانی بود به یک فوق‌ستاره تبدیل شد: یک پنالتی زد، یک پاس گل داد و دست آخر هم با یک ضربه چیپ فوق‌العاده توپ را راهی دروازه پیتر‌ اشمایکل کرد. او بعد از درخشش در این مسابقات به رئال مادرید رفت و با این تیم در ۱۹۹۷ قهرمان اسپانیا، و در ۱۹۹۸ قهرمان اروپا شد.

۲ سال بعد شوکر در جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه ۶ گل زد تا هم به صعود تیمش تا مرحله نیمه‌نهایی کمک کند و هم آقای گل مسابقات شود. شوکر یک سال بعد به آرسنال و از آنجا به وست‌هم پیوست و با این که سبک‌‌ بازی‌اش خیلی هم به لیگ برتر نمی‌خورد اما بسیار تماشایی بود. او سال ۲۰۱۲ رئیس فدراسیون فوتبال کرواسی شد و هنوز هم در این سمت باقی‌ است.

• گروه D یورو ۲۰۲۰؛ دورهمی هیجان‌انگیز ستاره‌ها

گروه E

منبع تصویر، Getty Images

ژاوی - اسپانیا

ژاوی ارناندز، هافبک افسانه‌ای اسپانیا در دوران بازی‌اش پاس گل زیاد داده اما یکی از مهم‌ترین آن‌ها به فینال یورو ۲۰۰۸ برمی‌گردد. او در دقیقه ۳۳ بازی مقابل آلمان توپ از میان بازیکنان حریف به فرناندو تورس رساند تا او هم با زدن تنها گل بازی به ۴۴ سال انتظار اسپانیایی‌ها برای قهرمانی در جام ملت‌های اروپا پایان دهد. ژاوی در نهایت به عنوان بهترین بازیکن آن رقابت‌ها هم انتخاب شد.

یکی از دلایل اصلی موفقیت‌ اسپانیا در یورو ۲۰۰۸، سبک فوتبال مالکانه‌ای بود که از بارسلونا وام گرفته بود و با جرات می‌توان گفت ژاوی در این تغییر و تحول نقشی تعیین‌کننده داشت.

او یکی از تاثیرگذارترین هافبک‌های تاریخ فوتبال است که مهارتش در کنترل بازی، سرعت فوتبال جهان را تغییر داد. سبک بازی مبتنی بر پاسکاری‌های پیاپی و انتظار برای یک پاس بی‌عیب و نقص می‌تواند برای تماشاچی کسل‌کننده باشد، اما ژاوی توانست از این سبک یک فرم هنری بسازد که مثل موسیقی کلاسیک، تماشاچیان را به وجد بیاورد.

۴ سال بعد از فینال رویایی مقابل آلمان، ژاوی با یک قهرمانی جهان و انواع و اقسام افتخارهای باشگاهی به دور بعدی یورو پا گذاشت و موفق شد در فینال رکوردی از خود برجای بگذارد.

او در بازی مقابل ایتالیا که با پیروزی ۴-۰ اسپانیا تمام شد، دو پاس گل داد و به اولین بازیکنی تبدیل شد که در فینال دو دوره مختلف یورو تاثیرگذاری مستقیم در گل داشته است.

ژاوی بعد از جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل که اسپانیا حتی موفق به صعود از دور گروهی آن نشد، بعد از ۱۴ سال از "لاروخا" خداحافظی کرد. او ۱۳۳ بازی ملی و ۱۳ گل در کارنامه خود دارد.

ژاوی سال‌های آخر بازی خود را در باشگاه السد قطر گذراند و بعد از آویزان کردن کفش‌هایش در ۲۰۱۹، هدایت این تیم را به دست گفت. از آن زمان تاکنون، او به گفته خودش دو بار پیشنهاد مربیگری بارسلونا را رد کرده. ژاوی گفته آرزویش نشستن روی نیمکت مربیگری بارسا است اما عجله‌ای برای این کار ندارد.

منبع تصویر، Getty Images

توماس برولین - سوئد

نام این ستاره فوتبال سوئد با نمایش‌های درخشانش در یورو ۹۲ و جام جهانی ۹۴ در خاطره‌ها ثبت شده است. سال ۱۹۹۲ برولین در موفقیت تیمی که به عنوان میزبان یورو برای اولین بار حضور در این رقابت‌ها را تجربه می‌کرد، نقشی تعیین کننده داشت.

با این‌که پست اصلی‌‌ برولین، بال بود، در این مسابقات به عنوان مهاجم نوک به کار گرفته شد و با گل‌های خود به دانمارک و انگلیس صعود تیمش به نیمه نهایی را قطعی کرد. برولین در نیمه‌نهایی هم به آلمان گل زد اما سوئد در نهایت بازی را واگذار کرد و از دور مسابقات حذف شد.

برولین در سری‌آ فوتبال ایتالیا به تغییر پست عادت کرده بود. مهاجم جوان سوئدی وقتی در ۱۹۹۰ به پارما پیوست، آن‌ها تازه دوباره به سری آ صعود کرده بودند و او با گل‌هایش در تثبیت جایگاه این تیم به عنوان یکی از باشگاه‌های معتبر اروپا نقشی غیرقابل انکار داشت. اما با آمدن مهاجمان شماره ۱۰ نظیر تینو آسپریا و بعد هم جیانفرانکو زولا، او بیشتر در میانه زمین به کار گرفته شد، هر چند هنوز هم در فاز تهاجمی بازیکنی تاثیرگذار بود.

برولین در جام جهانی ۹۴ دوباره به عنوان مهاجم به زمین فرستاده شد و با درخششی که داشت تیم ملی کشورش را به شگفتی‌ساز این مسابقات تبدیل کرد. سوئد در آن دور از جام جهانی بر‌خلاف پیش‌بینی‌ها به مقام سوم در جهان رسید.

برولین معروف‌ترین گل دوران حرفه‌ایش را هم در یک چهارم نهایی این رقابت‌ها به رومانی زد. وقتی یک ضربه ایستگاهی نصیب سوئد شد و هاکان میلد به جای شوت کردن توپ، آن را به برولین که کنار دیوار دفاعی حریف ایستاده بود پاس داد و او هم با استفاده از سردرگمی بازیکنان حریف این فرصت را به گل تبدیل کرد.

اما چند ماه بعد در مقدماتی یورو ۹۶ و در جریان بازی مقابل لهستان پای برولین شکست و پس از آن او دیگر هیچوقت آن بازیکن قبلی نشد. سال ۱۹۹۵ او با قرارداد بی‌سابقه ۴/۵ میلیون پوندی به لیدز یونایتد پیوست و بعد از دوره دوساله نه چندان موفق که طی آن به صورت قرضی به تیم‌های دیگر از جمله پارما هم پیوست، از این تیم کنار گذاشته شد. برولین در نهایت در سال ۱۹۹۸ وقتی فقط ۲۸ سال داشت از فوتبال خداحافظی کرد.

• گروه E یورو ۲۰۲۰؛ اولین تورنمنت اسپانیا بدون نسل طلایی

گروه F

منبع تصویر، Alessandro Sabattini

میشل پلاتینی - فرانسه

این روزها وقتی نام میشل پلاتینی و جام ملت‌های اروپا را در کنار هم می‌شنوید، احتمالا اولین چیزی که به ذهن‌تان می‌رسد شکل برگزاری جنجال‌برانگیز یورو ۲۰۲۰ است. برگزاری مسابقات در چند شهر مختلف ایده محبوب او بود. اما از این ماجرا که بگذاریم، نام هافبک افسانه‌ای فرانسه بیش از هر چیز با عملکرد شگفت‌انگیزش در یورو ۸۴ به میزبانی فرانسه گره خورده است.

پلاتینی در آن مسابقات موفق به زدن ۹ گل شد که از جمله آن‌ها دو هت‌تریک مقابل بلژیک و یوگسلاوی، گل پیروزی برابر پرتغال و اولین گل بازی در دیدار فینال جلوی اسپانیا بود. گل‌هایی که در نهایت به قهرمانی فرانسه در آن رقابت‌ها منجر شد.

تیم ملی فرانسه در دهه ۷۰ میلادی آن‌طور که باید منسجم نبود و پس از آن حتی نسل طلایی دوران پلاتینی هم در دوره پیاپی جام جهانی در سال‌های ۱۹۸۲ و ۱۹۸۶ نتوانست از مرحله نیمه‌نهایی بالاتر برود. اما یورو ۸۴ چه تفاوتی با تورنمنت‌های قبل و بعد خودش داشت؟ به گفته خود پلاتینی، او در این مسابقات کاملا آماده و روی فرم بود.

میشل پلاتینی ۷۲ بار برای تیم ملی کشورش بازی کرد و ۴۱ گل زد، رکوردی که سرانجام در ۲۰۰۷ توسط تیری آنری، مهاجم سابق آرسنال شکسته شد. او با این که تنها در یک دوره جام ملت‌های اروپا (۱۹۸۴) حضور داشته، با مجموع ۹ گل در کنار کریستیانو رونالدو، رکورد بیشترین تعداد گل در این مسابقات را دارد.

او در رده باشگاهی هم همانند بازی‌های ملی، عملکردی درخشان داشت. پلاتینی بعد از بازی در نانسی و سنت‌اتین، در یوونتوس بود که به اوج رسید. باشگاهی که افتخارات زیادی را در آن تجربه کرد.

شاید بعد از بازنشستگی بهتر بود به عنوان کارشناس فوتبال ادامه کار می‌داد اما پلاتینی نمی‌توانست در حاشیه بماند. در ۱۹۸۸هدایت تیم ملی فرانسه را بر عهده گرفت اما بعد از چهار سال ناموفق از این سمت کناره‌گیری کرد.

او در ۲۰۰۷ به عنوان رئیس یوفا انتخاب شد اما در ۲۰۱۵ به اتهام فساد مالی و رشوه‌خواری در رابطه با واگذاری میزبانی جام جهانی به آفریقای جنوبی،‌ روسیه و قطر به مدت ۸ سال از هر گونه فعالیت مرتبط با فوتبال محروم شد و در ۲۰۱۶ با این که مجازاتش در نهایت به ۴ سال کاهش یافت اما در اعتراض به این حکم از سمت خود استعفا کرد.

منبع تصویر، Getty Images

فرانتس پوشکاش - مجارستان

نام فرانتس پوشکاش به غیر از جایزه بهترین گل فیفا، یادآور نسل طلایی فوتبال مجارستان هم است. تیمی که در فاصله‌ ماه مه سال ۱۹۵۰ تا ژوییه‌ ۱۹۵۴ یعنی بازی فینال جام جهانی در سوئیس، مجموعا ۳۲ بار به میدان رفته و از هیچ حریفی شکست نخورده بود.

جام جهانی ۱۹۵۴ برای پوشکاش چندان خوش‌یمن نبود. در بازی دوم مجارستان در دور گروهی مقابل آلمان غربی پای پوشکاش به دلیل خطای سنگین بازیکن حریف به شدن آسیب دید و او نه تنها مجبور به ترک زمین شد بلکه چند بازی بعدی تیمش را هم از دست داد.

اما او با کمک پزشکان و داروهای مسکن در فینال بار دیگر مقابل آلمان غربی به زمین رفت و علاوه بر زدن گل اول بازی، در دقیقه آخر مسابقه وقتی تیمش ۳-۲ عقب بود توپ را دوباره وارد دروازه کرد تا بازی را به تساوی بکشاند اما این گل آفساید و مردود اعلام شد. تصمیمی که از نظر او نادرست بود و تا آخر عمر خود نه فراموشش کرد و نه آن را بخشید.

دو سال بعد از ناکامی در فینال جام جهانی، پوشکاش و هم‌تیمی‌هایش در باشگاه بوداپست هونود به دلیل فرار به اروپای غربی در جریان انقلاب مجارستان به مدت ۱۸ ماه از حضور در زمین بازی محروم شدند. پس از پایان این محرومیت در ۱۹۵۸ پوشکاش سرانجام به رئال مادرید پیوست و در کنار آلفردو دی‌استفانو این تیم که تا پیش از آن سه بار قهرمان اروپا شده بود را به افتخارات بیشتر رساند. او با این تیم ۵ بار هم قهرمان اسپانیا شد.

پوشکاش در ۱۹۶۱ تابعیت اسپانیایی گرفت و تا سال ۱۹۶۶ که کفش‌هایش را آویزان کرد، ۴ بار برای این تیم از جمله در جام جهانی ۱۹۶۲ در شیلی به میدان رفت. او که در ۸۵ بازی خود برای تیم ملی مجارستان ۸۴ گل زده بود،‌ هرگز با پیراهن اسپانیا پایش به گل باز نشد.

پوشکاش بعد از بازنشستگی سراغ مربیگری رفت و یک دوره ۴ ساله موفق را با پاناتیناکوس آتن گذارند که نتیجه‌اش دو قهرمانی در سوپر‌لیگ یونان و یک نایب ‌قهرمانی در جام باشگاه‌های اروپا بود. او در ۱۹۹۳ برای دوره کوتاهی هم مربی تیم ملی مجارستان شد.

او در سال‌های آخر عمرش به آلزایمر مبتلا شد و سرانجام در ۲۰۰۶ بر اثر ذات‌الریه در بیمارستانی در بوداپست درگذشت.

• گروه F یورو ۲۰۲۰: بالاترین حساسیت ممکن در 'گروه مرگ'