انتخابات شوراها همچنان درگیر حاشیه / عدم شفافیت در علل رد صلاحیت‌ها تا اعلام دیرهنگام لیست نهایی

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو- امیر قشقایی، سرانجام کدهای انتخاباتی داوطلبان تایید صلاحیت‌شده شوراها از سوی وزارت کشور اعلام شد که از این تعداد دو هزار و ۲۹۴ کد متعلق به شهر تهران هستند. این درحالی است که اسامی نامزدهای نهایی بسیار دیر منتشر شد. درحالی که ثبت‌نام انتخابات شوراها دو هفته قبل از ثبت‌نام ریاست‌جمهوری انجام شد اما اسامی نامزدهای تایید صلاحیت‌‌شده ریاست‌جمهوری زودتر اعلام شد. همچنین حواشی رد صلاحیت‌ نامزدهای شوراها که چند هفته‌ای در جریان بود، بعد از اعلام نهایی وزارت کشور نیز مجدد ادامه پیدا کرد.

حواشی پیرامون نامزدهای رد صلاحیت‌شده شورا

ششمین دوره انتخابات شورای شهر این بار با سازوکاری نسبتاً متفاوت با دوره‌های پیش انجام می‌شد. ساز و کاری که هیئت نظارت بر شوراهای شهر و روستا را به‌عنوان مرجع اصلی تایید صلاحیت‌ها در خود داشت و همین هیئت تازه تاسیس، حواشی بسیاری را در موضوع رد صلاحیت‌ها رقم زد. این حواشی بیشتر حول افرادی چرخید که درحال حاضر عضو شوراهای شهر هستند اما برای دوره بعد صلاحیت‌شان احراز نشده است. این حکایت اکثر اعضای فعلی شورای شهر تهران است که در موضوع تایید صلاحیت‌ها به در بسته خوردند. از ۱۲ عضو شورای شهر کنونی که برای انتخابات شورای ششم ثبت‌نام کرده‌اند، محمد علیخانی، مجید فراهانی، علی اعطا، محمد سالاری، افشین حبیب‌زاده و الهام فخاری تأیید صلاحیت شده و شش عضو دیگر، یعنی زهرا صدراعظم نوری، محمدجواد حق‌شناس، حجت نظری، آرش میلانی، زهرا نژادبهرام و محمود میرلوحی ردصلاحیت شده‌اند. بسیاری از این افراد تلاش کردند تا با واسطه قراردادن محسن هاشمی، رئیس فعلی شورای شهر تهران، صدای اعتراضات خود را به مجلس و هیئت مرکزی نظارت برسانند. بهارستانی‌‌ها اما تمام قد از تصمیمات اتخاذ شده خود در جهت تایید یا رد صلاحیت‌ها دفاع کردند و اعلام داشتند که مراجع پنج‌گانه‌ای که با هیئت‌‌های نظارت در ارتباط هستند، با رو کردن مدارک مختلفی از افراد به تایید یا رد صلاحیتشان کمک کرده‌اند.

احمد نادری، رئیس هیئت نظارت بر شوراهای تهران و نماینده مجلس یازدهم نیز در این باره بیان داشت: مجلس با منابع قانونی یعنی  سازمان‌هایی که در قانون ذکر شده مثل ثبت احوال، وزارت اطلاعات، قوه قضائیه، سازمان بازرسی و ... روند تایید یا رد صلاحیت‌ها را در پیش گرفته؛ علت رد صلاحیت بسیاری از افراد نقص مدارک بوده؛ یعنی برخی مدرک لازم برای پیگیری صلاحیت‌ را به وزارت کشور نداده بودند.

نادری افزود: مراجع پنج‌گانه مثل وزارت اطلاعات در نظر دادن درباره صلاحیت داوطلبان ورود نمی‌کنند و تنها سوابق امنیتی یا سوءسابقه‌ی افراد را بررسی می‌کنند چرا که غیر این اصلا قانونی نیست؛ همچنین در تایید صلاحیت‌ها، اقشار مختلف با ادیان متفاوت حضور دارند. حتی در شهر تهران نیز چندین مورد از افراد زرتشت تایید صلاحیت شدند.

با این حال حواشی بوجود آمده پیرامون رد صلاحیت‌ها به اینجا ختم نشد. هنگامی که اسامی نهایی تایید صلاحیت‌شدگان از سوی وزارت کشور منتشرشد، نام کسانی دیده می‌شد که در تایید صلاحیت اولیه موفق بودند اما در نهایت و پس از اعلام نهایی صلاحیت آنان احراز نشده بود.

اختلاف در هیئت نظارت بر انتخابات شوراها

مرتضی طلایی چهره‌ای که عضویت در چند دوره از شورای شهر تهران را در کارنامه خود دارد، درحال حاضر به عنوان سر لیست شورای وحدت به عنوان یکی از مهم‌ترین نامزدهای شورای شهر تهران وارد کارزار انتخاباتی شده است. اما نحوه تایید صلاحیت او بسیار جالب است. در ابتدا که وزارت کشور لیست نهایی نامزدهای تایید صلاحیت‌‌شده را منتشر کرد نام مرتضی طلایی در لیست دیده نمی‌شد. مرتضی طلایی هم در چند توئیت تند گفت که اصلاح‌طلبان باعث تایید صلاحیت اولیه وی شده‌اند و درنهایت مجلس انقلابی و هیئت نظارت او را رد صلاحیت کردند. طلایی در توئیت اخر خود نیز اظهار کرد که نامه‌ای سرگشاد به محمدباقر قالیباف درباره فسادها و سیستم شهرداری‌ها و شورای شهر خواهد نوشت. چند ساعت از این توئیت معنادار نگذشته بود که در کمال تعجب مرتضی طلایی از سوی وزارت کشور کد انتخاباتی گرفت و به‌عنوان سر لیست شورای وحدت وارد انتخابات شوراها شد.

اما این تنها حواشی پیرامون انتخابات شوراها نبود. در دیگر لیست مهمی که از آن با نام لیست شورای ائتلاف نام برده می‌شود و مهدی چمران را به‌عنوان یکی از چهره‌های مطرح شورای شهر در خود دارد نام عجیبی دیده می‌شود. نرجس سلیمانی، دختر حاج قاسم سلیمانی. نام خانم سلیمانی در لیست شورای ائتلاف حواشی زیادی در رسانه‌ها و فضای مجازی به‌پا کرد. تا جایی که زینب سلیمانی خواهر خانوم سلیمانی و عموی او از حضورش در انتخابات شوراها ابراز تاسف کردند و علت آن را هم بازی‌های سیاسی دستان پشت‌پرده شورای ائتلاف برای جمع آوری رای عنوان کردند.

انتخابات شوراها در بخش تایید صلاحیت‌ها در هیئت مرکزی نظارت بر شوراها نیز دارای حاشیه بود‌. سید مصطفی آقامیرسلیم نماینده مردم تهران و عضو هیئت مرکزی نظارت چند روز بعد از اعلام نهایی نامزدهای شوراها در طی نامه‌ای استعفای خود را از این هیئت اعلام کرد.

میرسلیم در نامه خود اعمال نفوذهای متعدد در فرآیند بررسی صلاحیت‌ها و رد صلاحیت و تایید صلاحیت ناحق برخی از نامزدها را علت اصلی استعفای خود دانست. این درحالی است که او در نامه خود بیان کرده اعضای هیأت‌های نظارت با تحمل چند شب نخوابیدن و دقت تمام کار خود را پیش می‌برند اما دست‌های پشت پرده مانع احقاق حق شده است.

علل رد صلاحیت‌ها شفاف شود

حواشی که پیرامون رد صلاحیت‌ها در انتخابات شوراها و ریاست‌جمهوری در این دوره از سوی شورای نگهبان و مجلس اتفاق افتاده، همگی در یک موضوع اشتراک دارند و آن هم شفاف نبودن علل رد صلاحیت‌هاست که در نتیجه آن هم اعتراضات شدید چهره‌های رد صلاحیت شده شکل گرفته است.

نتیجه عدم شفافیت در علل رد صلاحیت‌ها، ادعا‌های متنوع ردشدگان است که همگی خود را برای احراز صلاحیت محق دانسته و خود را مصداق تذکر رهبری قلمداد می‌کنند و حتی فراتر از آن خواستار بررسی مجدد صلاحیت‌ها هستند.

به طور کلی موج اتفاقات پس از اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها نشان داد افکار عمومی بیش از هر دوره‌ی دیگری خواهان تعیین شاخص‌های شفاف و واضح از سوی شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی برای داوطلبین انتخابات است.

جدای از شفاف نبودن علل رد صلاحیت‌ها، ضعف‌های قانونی که در بحث تایید یا رد صلاحیت‌ها وجود دارد از دیگر مواردی است که نیاز به اصلاح جدی دارد. میرسلیم نیز در نامه‌ای که پیرامون استعفای خود از هیئت نظارت نوشت، به ضعف‌های قانونی که در بحث احراز صلاحیت‌ها وجود دارد اشاره کرده و برطرف شدن این ضعف‌ها را از اولویت اصلی مجلس یازدهم بیان کرده است. به گفته اکثر کارشناسان موارد احراز صلاحیت‌های نامزدهای شوراها در قانون به صورت کلی آمده و به همین دلیل بخش اعظمی از این روند با دخیل‌شدن سلیقه ناظران و اعمال کنندگان صلاحیت‌ها شکل می‌گیرد که این خود اشتباهات متعددی را به همراه می‌آورد.

تاخیر در اعلام نهایی نامزدهای تایید صلاحیت‌‌شده

موضوع دیگری که انتخابات شوراها را تحت الشعاع خود قراره داده اعلام دیر هنگام نامزدهای نهایی این انتخابات است. درحالی که زمان ثبت‌نام انتخابات شوراها از ریاست‌جمهوری تقریبا دوهفته‌ای زودتر انجام شد اما داوطلبان تایید صلاحیت‌شده شوراها زمانی اعلام شد که نامزدهای نهایی ریاست‌جمهوری مناظره دوم خود را هم برگزار کرده بودند. به نظر زمان ده روزه برای این که مردم کلان شهری مثل تهران نامزدهای شوراها را بشناسند و تصمیم بگیرند که به کدام رای بدهند، زمان بسیار کمی باشد. یادآوری این نکته نیز ضروری است که داوطلبان شوراها نسبت به ریاست‌جمهوری بسیار بیشتر هستند و این آمار برای شهر تهران چیزی حدود ۲ هزار و ۳۰۰ نامزد انتخاباتی است.

علی‌رغم تمهیدات فراوانی که مجلس یازدهم برا دوره ششم شوراها در نظر گرفته بود، از هیئت نظارت گرفته تا ثبت‌نام الکترونیکی؛ اما هیچ‌کدام از این اقدامات به خوبی اجرا نشد. در بحث ثبت‌نام که اکثر نامزدها در نهایت به علت خرابی سامانه مجبور به ثبت‌نام حضوری شدند و در بحث هیئت‌های نظارت نیز حواشی زیادی پیرامون تایید و رد صلاحیت کاندیداها شکل گرفت که در نهایت هم به استعفای اعضای اصلی این هیئت منجر شد.