نامزدهای ریاست‌جمهوری درباره سیاست خارجی چه نظری دارند؟

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو – امیر قشقایی، در سه مناظره‌ای که بین نامزدهای انتخابات 1400 برگزار شد، موضوعات متعددی بین آن‌ها به بحث گذاشته شد که هرکدام نیز دیدگاه خاص خود را بیان کردند. سیاست خارجی یکی از مهم‌ترین این موضوعات بود که بیشتر از هر بحث دیگری نیز در مناظرات مطرح شد و جنجال آفرین شد.
گفتگوی ایران با عربستان، ارتباط با عراق و افغانستان، بهبودی وضعیت محاصره یمن و همچنین مذاکرات وین و لغو تحریم ها از سوی آمریکا، از مهم‌ترین عناوینی بودند که ذیل سیاست خارجی از هر کاندیدا پرسیده شد و هرکدام نیز دیدگاه خاص خود را درباره آن بیان کردند. دیدگاهی که درمواردی خیلی به مذاق نامزدهای دیگر خوش نمی‌آمد و گاهی منجر به جنجال بین آن‌ها می‌شد. لغو تحریم‌ها و بازگشت به تعهدات هسته‌ای برجام به دیگر موضوع مهم سیاست خارجی ایران تبدیل شده است و در ادامه پیوستن به FATF و تعامل با کشورهای همسایه است از جمله موضوعات مهم سیاست خارجی ایران به شمار می‌رود. هریک از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری نیز طرح و برنامه‌ای منسجم برای ورود به این موضوعات ارائه کرده‌اند.

 

آمریکا را مجبور به تعامل با ایران می‌کنم

محسن رضایی نامزد انتخاباتی و دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام به واسطه مسولیت‌هایی که تاکنون داشته اظهارنظرهای مشخص‌تری در عرصه سیاست خارجی دارد. در ماه‌های اخیر یکی از جنجالی‌ترین اظهارنظرها پیرامون برجام نیز به محسن رضایی مربوط است که بعد از روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا در گفت‌وگویی با روزنامه انگلیسی گفته بود که ایران آماده‌ از سر گرفتن مذاکرات بر سر برجام با .آمریکا و سایر قدرت‌های اروپایی است، البته مشروط به اینکه آنها سیگنال مشخصی ارسال کنند که تحریم‌ها در عرض یک سال لغو می‌شود.
محسن رضایی اما در سه مناظره اخیر مواضع دقیق خود را پیرامون سیاست خارجی عنوان کرده است. او معتقد است که نباید کشور را معطل مذاکرات کرد و تقویت میدان در کنار دیپلماسی در دولت او بسیار حائز اهمیت است. او همچنین اظهار داشته که با یک دیپلماسی واقعی امریکا را وادار می‌کند تا به تعهداتش عمل کند و مسئله برجام را حتما دنبال خواهد کرد. رضایی همچنین نقد جدی به دولت روحانی دارد که چرا باوجود این که اختیارات فوق‌العاده رهبری را در مذاکرات داشته اما بازهم نتوانسته آن‌ها را برطرف کند و تحریم‌های سنگین‌تری نیز برای کشور به ارمغان آورده است.

 

از التماس آمریکایی‌ها تا تعامل با شرق

علیرضا زاکانی که با نطق گیرا و کنایه‌های صریح خود در سه مناظره گذشته شناخته می‌شود نسبت به سیاست خارجی نیز همین صراحت و مواضع را دارد. او در حوزه سیاست خارجی دولت آینده خود اذعان دارد کاری می‌کند آمریکایی‌ها التماس ایرانیان را کنند و مجبور شوند همه تحریم‌ها را لغو کنند. زاکانی همچنین گفته که اولین کاری که درباره تحریم‌ها انجام می‌دهد این است که رویکرد فعلی دولت را از بین می‌برد. او در انتقاد به قرداد کرسنت که دولت فعلی آن را منعقد کرده اظهار داشت که این قرارداد ۵۲ میلیارد دلار ضرر به کشور وارد کرده است.
زاکانی اولویت دولت خود را تعامل با کشور همسایه و کشورهای محور مقاومت و نگاه ویژه به چین و روسیه می‌داند. او همچنین سیاست خارجی را در خدمت اقتصاد، مدیریت، امنیت و فرهنگ می‌داند. علیرضا زاکانی با قرارداد fatf مخالف است و پذیرش آن را به منزله به دار کشیدن مردم عنوان کرده است. او همچنین تیم مذاکره کننده فعلی را پر از اشکال و درون‌گرا می‌خواند و می‌گوید تا وقتی که تحریم‌پذیر باشیم دشمن گردنمان را می‌شکند. زاکانی قرارداد ایران و چین را کاملا به نفع ایران می‌داند و بابت آن نیز از رهبر انقلای تشکر کرده است.

برجام باید ادامه پیدا کند

محسن مهرعلیزاده که از جناح اصلاح‌طلب کشور به شمار می‌آید، دید آزادتری نسبت به سیاست خارجی و تعامل با کشورها دارد. او معتقد است که تحریم داخلی از تحریم خارجی اثر گذارتر است و علت نا به‌سامانی وضع موجود نیز بیشتر ربط به مسائل داخلی کشور دارد تا امور خارجی.
مهرعلیزاده همچنین برجام را افتخاری برای کشور می‌داند و بیان می‌کند که اگر مسیر مذاکرات درست طی شود قطعاً گشایش‌های خوبی برای کشور حاصل خواهد شد و برجام نیز هیچ‌گاه به بن‌بست نمی‌خود و این‌گونه فروش نفت نیز راحت‌تر انجام می‌شود.
این نامزد انتخاباتی محور سیاست خارجی دولت خود را توسعه‌گرایی اعلام کرده است و بر این باور است که «سیاست خارجی باید در خدمت افزایش سطح تولید و صادرات عمل کند.»وی با تأکید بر ظرفیت‌های اقتصادی منطقه، بهره‌گیری از این ظرفیت را مسیر اصلی کشور برای توسعه اقتصادی تلقی می‌کند.
وی از برجام به عنوان قوی‌ترین معاهده بین المللی در تاریخ کشورمان نام برد که در سایه آن ایران توانست به حق غنی سازی که تا دیروز نادیده گرفته می‌شد، دست یافته و به آن در جهان رسمیت ببخشد.
این نامزد انتخابات برجام را موجب ایجاد گشایش در سرمایه گذاری خارجی، تبادلات، صادرات، واردات و توسعه و نیز شکل گیری اجماعی جهانی برای ایران توصیف کرده و درباره منش تعامل با جهان هم گفته است: «ملت ایران بزرگ است و باید با بزرگواری با دنیا برخورد و به گونه‌ای حرکت کنیم که بزرگی‌ و تاریخ چند هزار ساله‌مان را به مردم جهان نشان بدهد و دنیا نیز همین را از ما توقع دارد.»
مهرعلیزاده با اشاره به اینکه باید برجام به نتیجه برسد؛ تاکید کرده است: «موضع ایران در برجام درست است باید با قدرت در برجام حضور پیدا کنیم تا برجام زنده شود. با حفظ برجام خواهیم توانست شرایطی فراهم کنیم که دارایی‌های بلوکه شده ایران به کشور برگردند.»

اولویت با همسایگان است / اقتدار خارجی در امتداد اقتدار داخلی

سید ابراهیم رئیسی دیگر نامزد انتخاباتی است که در جریان مناظرات و برنامه‌های مختلف به بیان دیدگاه خود درباره سیاست کشور پرداخته است. ایشان تعامل با دنیا و مذاکره را یکی از ویژگی‌های مهم دولت خود می‌داند. اما بیان می‌کند که همه امور کشور را نباید معطل تحریم‌ها کرد اما در جهت رفع آن‌ها باید تلاش کرد. آیت‌الله رئیسی دیپلماسی اقتصادی در کنار مناسبات سیاسی را یکی از مهم‌ترین ماموریت‌های دولت آینده خود می‌داند. در این بین هم تعامل با همسایگان برای او اولویت دارد.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرده که مخالف مذاکره نیست و اولویتش اول همسایگان ایران است. حجت الاسلام رییسی از به کارگیری نوعی عقلانیت در دنیا و محور قرار دادن منافع ملی سخن گفته و گفته که باید در دنیا با نوعی عقلانیت کار را دنبال کرد. عقلانیت و تدبیر ایجاب می کند منافع ملی را در هر صورت محور قرار بدهیم. در هیچ کجا از منافع ملی نباید گذشت.
رییسی رفع تحریم ها را در دستور کار دولت احتمالی خود اعلام کرده اما در کنایه به دولت هم گفته است:«کسانی در مناظرات پیشین آمدند و گفتند که ما بلدیم با دنیا صحبت کنیم، ولی دانشجوی سال اول هم می‌دانست که وقتی در حال مذاکره‌ایم نباید بگوییم که آب خوردن ما هم به ‌مذاکره وابسته است یا آنکه خزانه خالی است! این تضعیف تیم مذاکره کننده است.»
ایشان همچنین درباره fatf و برجام در آخرین مناظره گفته‌اند: نظر من درباره FATF را از کجا ذهن‌خوانی کردند که نظر من چیست؟ اگر منافع ملت در قراردادی تامین شد ما هیچ مشکلی نداریم، وگرنه نمی‌توانیم منافع مردم را به حراج بگذاریم. از رئیس قبلی بانک مرکزی پرسیدند که منافع برجام چیست، پاسخ داد هیچ! حداقل به مواضع خودتان پایبند باشید. اقتدار خارجی امتداد اقتدار داخلی است. شما وقتی جوجه کُشی و صف مرغ دارید نمی‌توانید برجام را اجرا کنید. برجام یک قراردادی است که با شروط خود در کشور تصویب شده، برجام را یک دولت مقتدر می‌تواند اجرا کند. ما به برجام که با ۹ بند رهبری آن را تائید کردند متعهدیم اما برجام را شما نمی توانید اجرا کنید برجام نیاز به یک دولت مقتدر دارد آقایان اقتدار خارجی امتداد اقتدار داخلی است؛ مرغ و تخم مرغ و جوجه کشی مشکل این چنینی نمی تواند اقتدار ایجاد کند.

 

کشور را معطل مذاکرات نمی‌کنم

سعید جلیلی که پیش‌تر در کسوت وزیر امورخارجه کشور ظاهر شده است، این بار در قامت نامزد انتخاباتی نظرات صریخ خود را درباره سیاست خارجی کشور بیان کرده است. جلیلی fatf را به ضرر کشور دانسته و عنوان کرده که جز دو بند آن بقیه بندهای این معاهده کامل در کشور اجرا شده، حالا اگر به نتیجه‌ای نرسیده مشکل از خارج کشور است و نه داخل.
جلیلی معتقد است که fatf سند طلبکاری کشور از خارج است و نه سند بدهکاری و رئیس‌جمهور آینده باید بداند که سیاست خارجی کشور را اقتصاد محور کنترل کند. او همچنین برجام را یک چک بی‌محل می‌داند که هیچوقت نقد نمیشود و نباید کشور را معطل آن کرد. سعید جلیلی بیان می‌کند که مذاکره کنندگان فعلی قواعد مذاکره را بلد نیستند و اساساً تعامل با همسایگان از تعامل با اروپا و آمریکا مهم‌تر است. مهم‌ترین رکن دیدگاه جلیلی به معاهدات بین المللی، مذاکره و توافق در این جمله خلاصه می‌شود: «برای ثبات اقتصادی نباید معطل مسائل موهوم دیگری بود.» وی در این زمینه تصریح کرده است: در مجمع تشخیص مصلحت گفتم کشور را معطل FATF نکنیم؛ کشورمان نباید نه معطل FATF و نه معطل تحریم‌ها باشد باید رشد اقتصادی و تعاملات خارجی اقتصادی ما باید با یک رشد چشمگیر شتاب پیدا کند و دولت در اینجا نقش دارد و باید ابتکارات جدیدی داشته باشد.

وزیر امور خارجه را یک تاجر بین‌المللی می‌گذارم

امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی دیگر نامزد انتخاباتی معتقد است که وزیر امورخارجه باید یک تاجر بین‌المللی و حقوق خوانده بین‌الملل باشد. قاضی زاده هاشمی برای تجارت با کشورهای خارجی، وزیر خارجه اقتصادی خواهد داشت و معتقد است که جمهوری اسلامی باید پیوندهای عمیقی با ۱۵ کشور همسایه داشته باشد.
قاضی زاده اجرای پروژه‌ها در برنامه خود را سبب خنثی‌سازی تحریم‌ها دانسته اما گفته است: اینکه گفتم تحریم‌ها را بی‌اثر خواهیم کرد به معنی دور زدن تحریم‌ها نیست؛ دورزدن تحریم مشکلات خاص خود را دارد و البته فسادزا هم است. او معتقد است که مذاکرات باید ادامه پیدا کند اما در یک چهارچوب خاص، با زمان‌بندی معین و با یک نتيجه ملموس.
قاضی‌زاده می‌گوید اختیارات دولت فعلی در مذاکرات به نسبت دولت‌های پیشین بی‌سابقه بوده اما آنان علی‌رغم این آزادی نتوانستد نتیجه خوبی برای مردم ایران فراهم آورند. او اظهار دارد که هر معاهده بین‌المللی از جمله برجام باید ادامه پیدا کند و آمریکا مجبور به عملی کردن تعداتش بشود. قاضی‌زاده تحریم‌ها را علل همه‌ی مشکلات موجود کشور نمی‌داند و می‌گوید بخش عمده‌ای از مشکلات ریشه‌ای داخلی دارند.

بدون تعامل با دنیا نمی‌توان زندگی کرد

عبدالناصر همتی از میان هفت نامزد انتخابات، موافق‌ترین فرد با برجام است. وی برجام را مقدمه رفع تحریم‌ها دانسته است که به وسیله آن می توان مبادلات بین المللی را با هزینه کمتری انجام داد.
این نامزد انتخابات سیاست دولتش را در راستای برجام اعلام و بارها بر فواید این توافق برای کشور تاکید کرده است. همتی درباره تعامل با جهان گفته است: با شرق با تمرکز بر ۳ کشور چین، روسیه و هند می‌توانیم روابط راهبردی داشته باشیم. با عربستان ۳ دوره مذاکره داشته‌ایم و این مذاکرات در حال پیشرفت است و امیدواریم روابط حسنه با عربستان داشته باشیم.
این نامزد انتخابات شعار دولتش را تعامل از خانه تا جهان می‌داند، خاطرنشان کرده است: «برجام یک حرکت ضد امنیتی مهم علیه ایران را متوقف کرد. باید تنش‌زدایی و روابط راهبردی با اروپا را دنبال کنیم، همینطور روابط راهبردی با چین، هند و روسیه. روابط خارجی ایران باید در جهت توسعه اقتصادی ایران باشد.»
همتی معتقد است در دولت او عربستان و امارات دوستان کشور هستند و او به fatf معقتد است و آن را تمام کمال در کشور اجرا خواهد کرد. چرا که کلید حل مشکلات تعامل با همه جهان است و بدون دنیا نمی‌توان زندگی کرد. وی همچنین عنوان کرده که تنها ترامپ نبود که زیر برجام زد بلکه کاسبان تحریم نیز در ملغی شدن برجام سهیم بوده‌اند.

انتهای پیام/