تداوم بن‌بست در مذاکرات بین‌افغان: طالبان به‌دنبال پیشروی نظامی‌ست

روزنامه ۸ صبح افغانستان یکشنبه ۲۰ ژوئن/۳۰ خرداد به نقل از منابع آگاه از تعویق برنامه دیدارعبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان و جمعی از سیاستمداران این کشور با رهبران طالبان در دوحه خبر داد.

به گفته منابع آگاه قرار بود عبدالله عبدالله، حامد کرزی، محمدکریم خلیلی، محمدیونس قانونی، عنایت‌الله بابر فرهمند و شماری دیگر از مقام‌های افغانستان در هفته جاری با رهبران طالبان در دوحه دیدار و گفت‌وگو کنند. اما این ملاقات که گفته می‌شود پس از وساطت زلمی‌ خلیل‌زاد، فرستاده ویژه ایالات متحده آمریکا در امور صلح افغانستان و مقام‌های پاکستان در برنامه قرار گرفته بود، «به دلایل نامعلوم» و تا زمان نامشخص به تعویق افتاده است.

شورای عالی مصالحه ملی و طالبان هنوز تعویق این دیدار را به صورت رسمی تایید نکرده‌اند.

برخی از منابع اختلاف دامنه‌دار بر سر دستور کار مذاکرات، موسوم به اجندا را دلیل تعویق این دیدار اعلام کرده‌اند. طالبان پیشتر نیز در گفت‌وگو با هیأت مذاکره‌کنندگان افغانستان، خواهان گنجاندن مواردی چون آزادی زندانیان طالبان در اجندا شده و از ادامه مذاکرات خودداری کرده بود.

جهادگران تندرو به‌رغم ادعاهای مکرر مبنی بر تمایل به از سرگیری گفت‌وگوهای بین‌افغان، ماه‌هاست از نشستن بر سر میز مذاکره خودداری می‌کند. رفتاری که پیش از این به تعویق برگزاری نشست استانبول تا زمان نامعلوم منجر شد.

عبدالله: طالبان به‌دنبال جنگ است نه مذاکره

عبدالله عبدالله، رئيس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان که برای شرکت در مجمع دیپلماسی آنتالیا به ترکیه سفر کرده است، روز یکشنبه در مصاحبه با خبرگزاری اسوشیتدپرس گفت طالبان به‌دنبال پیروزی نظامی در افغانستان است و تمایلی برای مذاکرات سیاسی ندارد.

عبدالله گفت: نشانه‌های از عدم تمایل طالبان برای حل سیاسی بحران افغانستان دیده می‌شود و این گروه به‌دنبال آن هستند که تا ۱۱ سپتامبر، موعد خروج نیروهای خارجی از افغانستان، پیشروی نظامی در افغانستان را دنبال کنند.  

او افزود این بیم وجود دارد که طالبان پس از خروج نیروهای ایالات متحده و ناتو علاقه‌ای به توافق سیاسی با حکومت افغانستان نخواهند داشت.

«ایران نگران حضور نیروهای خارجی در افغانستان است»

رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان گفت: همسایگان افغانستان باید از دخالت در امور این کشور دست بردارند و به‌جای آن برای ایجاد ثبات با کابل همکاری کنند. عبدالله در نشست آنتالیای ترکیه به صورت جداگانه با وزاری خارجه ایران، ترکیه، قطر و پاکستان دیدار کرده است.

او در ادامه از ایران به‌عنوان یکی از کشورهایی که به‌دنبال خروج نیروهای خارجی از افغانستان هستند نام برد و افزود:

«بعضی از کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران نگران حضور ناتو در افغانستان بودند، خب نیروهای ناتو دیگر در افغانستان نخواهند بود.»

عبدالله عبدالله با اشاره به تمایل طالبان برای ادامه جنگ در افغانستان گفت:خروج سربازان خارجی بر مذاکرات بین‌افغان تاثیر خواهد گذاشت و طالبان یا دست کم بخشی از این گروه به دنبال بهره‌جویی از این مسئله برای پیشروی نظامی در افغانستان خواهند بود. اما این یک «اشتباه بزرگ محاسباتی‌ست» چرا که با ادامه جنگ، هیچ کس پیروز نمی‌شود.

پس از اعلام زمان قطعی خروج سربازان ایالات متحده و ناتو از افغانستان، طالبان حملات خود به مناطق مختلف این کشور را شدت بخشیده است. به باور عبدالله عبدالله تشدید حملات طالبان نشانگر آن است که جهادگران این گروه نه راه‌حل سیاسی بلکه راه‌حل نظامی را دنبال می‌کنند. طالبان حتی در جریان مذاکره با ایالات متحده آمریکا، هرگز حمله به نیروهای امنیتی افغانستان و کشتار غیرنظامیان را متوقف نکردند. حملاتی که در ماه‌های گذشته تشدید شده و جان صدها نفر را گرفته است.

غنی وزیران کشور و دفاع را برکنار کرد

به‌دنبال پیشروی طالبان در افغانستان محمد اشرف غنی، رئيس جمهوری این کشور وزیران کشور و دفاع را برکنار و جانشینان آن‌ها را معرفی کرد. طالبان مدعی‌ست در هفته‌های گذشته بیش از ۴۰ ولسوالی را در مناطق ناهموار و کوهستانی تصرف کرده است. در این میان وزیر کشور و وزیر دفاع افغانستان متهم‌اند با سوءمدیریت پیشروی طالبان را تسهیل کرده‌اند.

در وزارت کشور، عبدالستار میرزاکوال، والی سابق قندوز به‌عنوان سرپرست جدید این وزارتخانه معرفی شد. اشرف غنی سرلشکر بسم الله محمدی، وزیر دفاع و کشور افغانستان در دوره حامد کرزای را نیز به‌عنوان سرپرست وزارت دفاع معرفی کرد. هر دو در انتظار رای اعتماد پارلمان هستند.

از سوی مقابل طالبان به‌رغم سهم چشمگیر در به‌ بن‌بست رساندن مذاکرات و خودداری مداوم از نشستن بر سر میز مذاکره با حکومت افغانستان، همچنان مدعی تعهد به گفت‌وگوهای صلح است. در شرایطی که به‌گفته مقام‌های افغانستان، اسلامگرایان افراطی این گروه هنوز یک برنامه پیشنهادی کتبی را برای مذاکرات صلح ارائه نکرده‌اند که بتوان از آن به‌عنوان نقطه شروع مذاکرات استفاده کرد، به‌نظر می‌رسد این گروه در تدارک اعلام نظام اسلامی جدیدی در افغانستان است.

«نظام اسلامی واقعی» به‌جای «نظام غیرمتمرکز، بی‌اختیار و فاسد»

ملا عبدالغنی برادر، رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر یکشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد در آستانه خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان باید نظامی طبق «خواست و آرمان مردم» ایجاد شود و «نظام واقعی اسلامی» بهترین راه حل برای مشکلات افغان‌هاست.

در این بیانیه بر برقراری «نظام مستحکم اسلامی» به‌عنوان راه رسیدن به «ثبات» تاکید و ادعا شده که چنین نظامی برای جامعه جهانی از جمله سازمان ملل متحد به‌جای «نظام بی‌اختیار، غیرمتمرکز و فاسد» افغانستان سودمند خواهد بود. طالبان نظام اسلامی مدنظر خود را نیرومند، متحد و پاک از فساد خوانده است.

طالبان در پاسخ به نگرانی‌ها درباره وضعیت زنان در «نظام اسلامی واقعی» مدنظر این گروه هم گفته این نظام مقررات حقوق زنان را مطابق با سنت‌های فرهنگی و احکام دینی در نظر می‌گیرد و طالبان خود را «بر بنیادهای دین مبارک اسلام و در روشنی عنعنات پسندیده‌ جامعه افغانی، به حقوق همه اتباع مردان و زنان کشور خود، مثلاً آزادی بیان، تعلیم و تربیت، کار و….» متعهد می‌داند. پاسخی که با توجه به دستورات مذهبی درباره آزادی‌ها و حقوق زنان، بر نگرانی‌ها دامن خواهد زد.

رئیس دفتر سیاسی طالبان مدعی شد گروه طالبان به گفت‌وگوهای صلح متعهد و خواستار عملی‌شدن توافق‌نامه دوحه، یعنی آزادی جنگویان طالبان از زندان‌های افغانستان، خارج کردن نام این گروه از لیست سیاه و «سایر موارد باقی‌مانده» است که به زعم ملا برادر راه را برای پایان‌دادن به مشکلات کنونی هموار خواهد کرد.

بیانیه طالبان درباره نگرانی‌های نسبت به شرایط افغانستان پس از خروج نیروهای بین‌المللی نیز گفته پاسخ این نگرانی‌ها به «مذاکرات بین‌الافغان» ربط دارد و نباید پیش از پیش با گمانه‌زنی‌ها فرصت مذاکرات از دست برود.