سیدمحمد خاتمی:‌ نباید در کمک به رئیس جمهور منتخب کوتاهی کرد /درصد بالای رأی های باطله خطر است /اصلاح طلبان باید در کار خود بازنگری کنند

آفتاب‌‌نیوز :

حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمد خاتمی با صدور پیامی به مناسبت برگزاری انتخابات، ضمن تشکر از تمامی مردمی که عل‌رغم انتقادها و تنگناها در انتخابات شرکت کردند و آنان که به واسطه اهانتی که به شعور و حقوقشان شد یا به واسطه نومیدی از بهبود امور رأی ندادند، به برگزیدگان ملت تبریک گفت و با قدردانی از تمامی افرادی که به حکم وظیفه ملی و علی‌رغم نگاه تنگ و استصوابی شورای نگهبان در عرصه حاضر شدند تا خطر تبدیل جمهوری اسلامی به حکومت اسلامی را دفع کنند، نکاتی را با منتخبین مردم و اصلاح‌طلبان طرح نمود.

متن کامل این پیام بدین شرح است

بسم الله الرحمن الرحیم

انتخاباتی دیگر برگزار شد و ملّت بزرگوار ما که نزدیک به دو قرن است حرکت تاریخ‌ساز خود را به سوی آینده‌ای بهتر از گذشته آغاز کرده است تجربه دیگری را از سر گذراند. ملتی که آزادی، عدالت و مردم‌سالاری را توأم با اخلاق و معنویت خواسته است.

امکان انتخاب، هدیه‌ای است که ملّت ایران با تلاش و جهاد به دست آورده است، هرچند پس از مشروطیت و بازتولید استبداد دیرپا آن را از ملّت ستاندند، ولی ملّت از پا نایستاد تا این که در پرتو انقلاب بزرگش در سال ۱۳۵۷ آن را باز ستاند. با تشکیل جمهوری اسلامی و به اعتبار قانون اساسی آن انتخابات آزاد و مؤثر حق مردم است و هر تلاشی برای سلب این امکان از شهروندان یا تحریف انتخابات، خلاف آرمان‌های انقلاب بوده و بدون تردید موجب تضعیف جمهوریت نظام است.

در برابر همه آنان که در انتخابات اخیر با وجود انتقادها و تنگناها و موانع شرکت کردند و نیز آنان که با احساس اهانتی که به شعور و حقوق آنها شد یا به خاطر نومیدی از بهبود امور از رأی دادن خودداری کردند سر تعظیم فرود می‌آوریم و حساب اکثریت قاطع را از آنان که به پندار ناروای خود به‌منظور براندازی انتخابات را تحریم کردند جدا می‌کنیم.

از همه نامزدهای محترم و جریان‌های سیاسی که به حکم وظیفه ملی در عرصه حاضر شدند، ولی با اعمال نظرِ تنگ و استصوابی شورای محترم نگهبان از رقابت بازماندند و نیز آنان که به هر صورت امکان حضور یافتند، به ویژه از آنان که برای رفع خطر تبدیل جمهوریت اسلامی به آنچه ادعا می‌شود حکومت اسلامی است تلاش کردند، از جمله اصلاح طلبان، باید تشکر کرد.

باری! اینک رئیس جمهوری محترم انتخاب شده‌اند. به ایشان تبریک می‌گوییم و برای موفقیتشان دعا می کنیم و از این پس در عین مطالبه‌گری، نظارت و نقد، نباید در یاری رساندن به رئیس جمهوری منتخب در انجام مسؤولیت‌های خطیر کوتاهی کرد.

اکنون رئیس جمهوری منتخب، رئیس ”جمهور“ است، چه آنان که به ایشان رأی دادند، چه آنان که ندادند؛ چه آنان که در انتخابات شرکت کردند، چه آنان که نکردند. به نظر ما تعهد مهم ایشان پاسداری از جمهوریت نظام و رعایت حق و حرمت همه مردم و رفع مشکلات بنیادی اقتصادی، بهبود بخشیدن به معیشت مردم به ویژه محرومان و حل مسائل خارجی و تأمین مصالح ملی و نمایندگی از صلح طلبی، خشونت پرهیزی و تنش‌زدایی در عین استقلال خواهی و عزت جویی ملت ایران و بالاخره عملی کردن وعده‌هایی است که در خلال انتخابات داده‌اند. امیدوارم در این باب کامروا باشند.

در این انتخابات اما شاهد رویدادی بودیم که در خور تأمل جدی است و حاکمیت به طور خاص و جریان‌های سیاسی و مدنی به طور عام نمی‌توانند نسبت به آن بی‌تفاوت باشند.

عدم شرکت (بی سابقه) بالای پنجاه درصد از مردم و وجود بالاترین درصد رأی‌های باطله اگر نشانه دلسردی و نومیدی مردم و فاصله آنان با حکومت نیست، نشان چیست؟ امری که خطر آن بارها تذکر داده شده، ولی مورد توجه قرار نگرفته است. عدم استقبال بخش چشم‌گیری از جامعه به دعوت به حضور و کم‌اعتنایی به نظر خیرخواهان و کسانی که مدت‌ها مرجعیت اجتماعی داشته‌اند آیا نشان نمی‌دهد که مردم از اصلاح امور نومیدند و آیا این یأس مورد سوء‌استفاده جریانهایی که به براندازی به هر قیمت می‌اندیشند نمی‌انجامد؟

این زنگ خطر باید همه را به خود بیاورد و در اصلاح ساختارها، رویکردها و مدیریت به‌گونه‌ای اقدام شود که اولاً جلوی پیشرفت این خطر بزرگ را بگیرد و ثانیاً ساز و کارهایی به کار گرفته شود که موجب دلگرمی و رضایت مردم و بهبود زندگیشان و امیدشان به آینده و در یک کلام استقرار جمهوریت با تمام معنای کلمه و با رعایت همه لوازم آن گردد.

به هر حال انتخابات در فضای متفاوتی از مشارکت و رقابت به انجام رسید و اکنون زمان آن است که با توجه به رویکردها و سازوکارها و نتایج آن به نقد و بازاندیشی در گذشته و امروز خویش و چشم‌اندازهای آینده بپردازیم.

به نظر ما اصلاح طلبی به معنی واقعی کلمه راه نجات کشور و حرکت به سوی تأمین آرمانهایی است که ملّت ما از جمله در انقلاب بزرگش داشته است. تجربه ملی و نیز تحلیل درست، نشان می‌دهد که آنچه در عمق وجدان جامعه جایگاه مهمی دارد اصلاح طلبی به مفهوم واقعی آن است و به همین اعتبار دیدیم که در جریان انتخابات اخیر شعارهای همه نامزدها بیشتر رنگ و بوی اصلاح طلبی به خود گرفته است.

با وجود این، اصلاح طلبان باید در کار خود بازنگری کنند و ضعف‌هایی را که بخصوص در دو انتخابات اخیر آشکار شد بشناسند و مرتفع کنند. امروز در جامعه ما تحولات پر دامنه‌ای پدید آمده و مسائل و موقعیت‌های تازه‌ای رخ نموده است آنچه امروز ایران و ایرانیان با آن مواجه‌اند نمی‌توان با مشابهت سازی و ساده سازی از جنس مسائل اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و فرهنگی مقاطع گذشته دانست شرایط جدید ایجاب می‌کند در رویکردها و روش‌ها بخصوص با توجه به حضور نسل‌های تازه که مطالبات و توقعاتشان با گذشته متفاوت است تجدید نظر شود. آنچه در این انتخابات و انتخابات پیش حاصل شد آیا نشان نمی‌دهد که اعتبار اصلاح‌طلبان (نه اصلاح‌طلبی) در جامعه کاهش یافته است؟ امروز اگر شاهد فاصله میان ملت و حکومت هستیم، فاصله میان اصلاح‌طلبان و مردم و حتی بخش مهمی از علاقمندان آنان نیز قابل انکار نیست. این بنده کوچک خدا که همواره از اصلاح‌طلبی دفاع کرده و خواهم کرد خود را بیشتر در کنار رویش‌های جدید و اصلاحات خواهی و مطالبات امروز آنان می بیند. باری آسیب‌شناسی و بازآفرینی ظرفیت اصلاح طلبی اصلاح‌طلبان که کم‌هزینه‌ترین و پرفایده‌ترین راه بهبود وضع جامعه و تأمین خواست‌های تاریخی است امری لازم است.

آنچه در این انتخابات حاصل شد، فراتر از ابعاد و نتایج سیاسی آن نیاز به گفت و گوهای مسأله شناسانه و راه گشایانه اصلاحی را برای امروز و آینده کشور برجسته کرد. با شرایط پیچیده و دشوار نمی توان با رویکردهای ساده و تکراری روبرو شد. همه آنان که به عبور کم هزینه ایران از تنگناهای امروز و آینده ایران می اندیشند باید با رعایت نهایت شکیبایی، رواداری و مدارا و امید و گفت و گو، تنوع و تفاوت نظرها را به رسمیت بشناسند، تجربه‌ها و نقدها را به کار گیرند و برپایه موازین و مبانی اصلاح طلبانه خود افق‌های نو بگشایند.

ضمن احترام به اختلاف نظرها و التزام به موازین اخلاقی باید با تکیه بر نقاط مشترک و یافتن نقاط مشترک با نسل جوان اصلاح طلبی و شرکت دادن آنان در فرایند تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری، کوشید تا اختلافات را مدبرانه حل یا به جانبی هدایت کرد که حاصل آن گشایش افق‌های جدید برای توسعه و پیشرفت ایران، استقرار و استمرار آزادی و عدالت و مردم سالاری در جامعه و رضایت و امنیت مردم باشد. ما برای عبور از تنگناهاو بن‌بست‌ها نیازمند اندیشه نو و تلاش نو و البته نهادمند و همگانی هستیم.

سیدمحمد خاتمی

۳۱ خردادماه ۱۴۰۰