روسیه باید در راستای تعمیق روابط با ایران تلاش کند

خبرگزاری میزان - با ترسیم نمودار تحول نگرش روسیۀ پساشوروی به ایران، جابه جایی‌هایی با شدت نوسان گسترده قابل مشاهده است که در یک سوی آن، ایران به مثابه «متحدی مطمئن و قابل اتکا در منطقه و جهان» و «متحدی در برابر دشمان مشترک» و در سوی دیگر به عنوان «تهدید جنوبی و به منزله ابزاری برای تنظیم روابط با غرب» مورد شناسایی قرار گرفته است.

یکی از جلوه‌های عملی این نوسان، در ارائه دو رای متفاوت و مهم در شورای امنیت سازمان ملل متحد در قبال ایران مشاهده می‌شود، مخالفت و وتوی قطعنامه ضد ایرانی شورای امنیت در ۲۶ فوریه ۲۰۱۸ و موافقت و رای به قطعنامه ضد ایرانی ۱۹۲۹ در ۹ ژوئن ۲۰۱۰ است.

«ایران در هندسه سیاست خارجی روسیه» عنوان کتابی به قلم محمد شاد است که وی در این اثر کوشیده است تصویری منطبق با واقعیت، از نحوه سیاستگذاری خارجی روسیه در مقابل ایران و عناصر دخیل در شکل‌گیری این سیاست‌ها ارائه دهد. خبرگزاری میزان در نظر دارد هر روز برشی از این کتاب را با خوانندگان خود به اشتراک بگذارد.

لوکیانوف، رئیس مرکز امنیت بین‌الملل و مؤسسه «اقتصاد جهانی و روابط بین‌املل» روسیه  در مقاله خود، احتمال از سرگیری روابط ایران و آمریکا را گوشزد می‌کند؛ با این تفاوت که در مقاله پیشین به دولت روسیه پیشنهاد داده بود که آماده رقابت با دیگران بر سر بازار ایران باشد؛ اما در این مقاله خاطر نشان می‌کند که اگر ایران و آمریکا همانند سابق به سمت برقراری روابط پیش بروند. ممکن است منطقه در آینده محل فعالیت محور تهران واشنیگتن باشد.
او در نوشته دیگری با اشاره به توافق هسته‌ای یادآوری می‌کند که «در فرایند توافق هسته‌ای، روسیه به طور فعال به حل مسئله ایران، یا در واقع آشتی ایران و آمریکا کمک می‌کند.   حال باید پرسید آیا مسکو در نتیجه حل اختلافات تهران و واشینگتن، از منافع خود در ایران محروم نخواهد شد. به خصوص که روسیه در عرصه فعالیت در ایران رقبا و جایگزین‌های جدی‌ای پیدا می‌کند. این واقعیتی اجتناب‌پذیر است که روسیه پس از لغو تحریم‌های ایران، رقبای جدیدی پیدا خواهد کرد؛ اما برای مقابله با ایران امر، نیازمند تعریف نوعی روابط خاص با تهران است.   شرایط منطقه تغییر کرده و بحران سوریه جدی است. در حال حاضر، مسکو یبش از هر زمان دیگری این امکان را دارد که ائتلافی را با تهران_دمشق_بغداد و حزب‌الله لبنان تشکیل دهد. این امر می‌تواند به ایجاد چهارچوبی برای تعامل با موضوعات مختلف را در منطقه منتهی شود».   به نظر می‌رسد که نویسنده به طور ضمنی مسکو را ترغیب می‌کند که چهارچوبی را برای همکاری با ایران تعریف کند و اجرای آن را به دست بگیرد تا بتواند شرایط آینده را همچنان در کنترل خود نگه دارد. او در اینجا چالش‌های بلند مدت موجود در هرگونه روابط ایران و آمریکا را نیز متذکر می‌شود و می‌نویسد«ایران حتی اگر از بن‌بست موجود در روابط با واشینگتن خارج شود، به دلایل فرهنگی، روانی و سیاسی، متحدی برای این کشور نیست؛ زیرا این روابط، مخالفانی مانند رژیم صهیونیستی و عربستان نیز دارد. امتیاز این ذوب شدن یخ روابط برای ایران، دستیابی به نفوذ منطقه‌ای بیشتر است.   روسیه در سوی دیگر این معادله قرار دارد که در آینده نیازمند رویارویی با چالش‌های موجود پیش روی خود در خاورمیانه خواهد بودو خواهد توانست در این زمینه از ایران بانفوذ در خاورمیانه بیشتر بهره ببرد. مسکو می‌تواند در اتحادیه گمرکی اوراسیا و همچنین در مسائل امنیتی در آسیای مرکزی مانند موضوع افغانستان با ایران همکاری کند.
او در مقاله‌ای با عنان «تردید ایران»، موانع روانی موجود بر سر احیای روابط روسیه با ایران پس از انعقاد توافق هسته‌ای را تحلیل کرده و نوشته است «ایران در بلندمدت می‌تواند به شریک منحصر به فرد روسیه در منطقه تبدیل شود؛ اما آنچه امروز بیش از هر زمان دیگر در حافظه تاریخی باقی مانده، خاطرات تلخ از روابطه گذشته است.   ایرانی‌ها اکنون بار‌ها این سوال را مطرح می‌کنند که چرا روسیه به قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه ایران رأی داده است و آیا این اتفاق در آینده هم ممکن است تکرار شود.   از نظر آنها، ضربه رواین لغو قرارداد فروش سامانه «اس ۳۰۰» در سال ۲۰۱۰ فراموش نمی‌شود و این بی‌اعتمادی جدی است. با این تفاصیل، روابط علی‌رغم تمام چالش‌های هرگز قطع نشد؛ همان‌طور که الگوی ایران برای تعامل با شرایط بسیار سخت با تمام معایب و فرصت‌های آن می‌تواند مدل مفیدی باشد».
در همین راستا، طی مقاله‌ای با عنوان «خطر معامله بزرگ» به طور ویژه بر روابط ایران و روسیه و نقش ایالات متحده در این رابطه متمرکز می‌شود.   لوکیانوف می‌نویسد «روزنامه وال‌استریت ژورنال در گزارشی ویژه به روابط ایران و روسیه و نقش ایالات متحده در این روابط متمرکز شده است.   روابط تهران و مسکو تجربه تلخی را پشت‌سر گذاشته است،ایرانی‌ها خاطره تأیید تحریم‌های سازمان ملل علیه کشورشان توسط مسکو همچنین موضوع عدم تحویل «اس ۳۰۰» را از یاد نمی‌برند؛ و همچنان کشورشان را اهرم چانه‌زنی در روابط واشنگتن_مسکو در نظر می‌گیرند؛ اما روسیه به این توجه دارد که ایران یکی از مهم‌ترین شرکای غیرغربی مسکوست؛   به عبارت دیگر، همگرایی و تعامل با ایران، چین و هند ذاتاً برای روسیه با ارزش است و ابزاری برای تأثیرگذاری بر غرب با هدف گرفتن برخی چین و هد ذاتاً برای روسیه باارزش است و ابزاری برای تأثیرگذاری بر غرب با هدف گرفتن برخی سیگنال‌ها تلقی نمی‌شود. تلاش برای نشان دادن اینکه روسیه ممکن است درباره شرکای منطقه‌ای خود است».
در مجموع می‌توان گفت که از نظر لوکیانوف، روسیه باید در راستای تعمیق روابط با ایران تلاش کند و همواره در خصوص اینکه ایالات متحده بتواند ایران را از روسیه دور کند هشدار می‌دهد.   انتهای پیام/