اتوبوسی به مقصد مرگ: "نکند آورده‌اند ما را بکشند!"

بار دیگر یک تصادف جاده‌ای و واژگونی اتوبوس، این بار با مرگ دو خبرنگار و زخمی شدن ده‌ها خبرنگار دیگر.

عصر روز چهارشنبه، ۲ تیر، اتوبوس حامل خبرنگاران که برای تهیه گزارش از وضعیت دریاچه ارومیه به آن منطقه سفر می‌کردند، در نزدیکی شهر نقده واژگون شد. مهشاد کریمی، خبرنگار حوزه محیط زیست خبرگزاری ایسنا و ریحانه یاسینی، خبرنگار ایرنا در این سانحه جان باختند. این سانحه چندین مصدوم نیز بر جای گذاشت.

سفر خبرنگاران برای بازدید از پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه با دعوت ستاد احیای دریاچه ارومیه انجام شده بود.

این سانحه با مرگ دو خبرنگار جوان حوزه محیط زیست، واکنش‌های فراوانی را در شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه از سوی اهالی رسانه در پی داشته است.

چرا آن‌ها را سوار "اتوبوس قراضه" کردید؟

بسیاری از خبرنگاران در ایران با انتشار فیلمی در شبکه‌های اجتماعی، سخنان یکی از خبرنگاران جان به در برده از این سانحه را خطاب به عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، بازنشر کرده‌اند. در این فیلم زینب رحیمی در حال گریه، خطاب به کلانتری می‌پرسد که چرا خبرنگاران را با اتوبوس بنز "قراضه" به این مأموریت فرستاده‌اند. این خبرنگار حوزه محیط زیست در این گفته‌ها به "ترمز نداشتن" اتوبوس هم اشاره کرده است.

در واکنش به سخنان این خبرنگار که بازتاب گسترده‌ای در اکانت‌های توییتری اهالی رسانه یافته است، خبرنگاری خطاب به کلانتری توییت کرده است: «بودجه محیط زیست کشور را صرف چه چیزی کردید؟ کجا بردید؟ چرا همیشه مردم باید تاوان بی‌‌کفایتی شما رو بدهند؟ آیا واقعا نقشه شوم برای جوونی‌شون داشتید؟ اگر نه پس چرا خبرنگاران محیط زیست رو سوار اتوبوس قراضه کردید؟»

جواد حیدری، خبرنگاری دیگر می‌نویسد: «اینقدر این اتوبوس بی‌کیفیت بوده که بچه‌ها شوخی ‌کرد‌ه‌اند نکند آورده‌اند ما رو بکشند!»

در شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام هم نوشته‌ای منسوب به اکانت مهشاد کریمی، یکی از جان‌باختگان سانحه دست به دست می‌شود که یک ماه پیش به مانور نظامی سپاه در یکی از مناطق پارک ملی دریاچه ارومیه اشاره کرده است. مانوری که بنا بر این نوشته، در غیبت محیط‌بانان انجام شده با پیامدهایی برای محیط زیست و حیات وحش.

از اتوبوس تا هواپیما: هیچ کجا برای فعالان محیط زیستی امن نیست؟

سانحه شب گذشته بار دیگر زخم آنچه که در سال‌های گذشته بر خبرنگاران و فعالان محیط زیست در ایران رفته است را تازه کرده است.

۴ سال از سرنگونی هواپیمای مسیر تهران-یاسوج که از جمله مسافران آن فعالان محیط زیستی بودند، می‌گذرد.

۱۹ بهمن ۹۶ یعنی ۱۰ روز پیش از سقوط هواپیما، خبر خودکشی کاووس سیدامامی در بازداشت منتشر شد. تا آن زمان هیچ خبری از بازداشت کاووس سیدامامی و گروهی از همکاران محیط‌ زیستی او منتشر نشده بود. کمی بعد خبر آمد که جمعی از فعالان محیط زیست چهارم بهمن به جرم جاسوسی دستگیر شده‌اند. ده روز بعد از انتشار خبر درگذشت سیدامامی، هواپیمایی به مقصد یاسوج سقوط کرد و شماری از فعالان محیط زیست جان خود را از دست دادند.

محمدرضا تابش، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس در آن زمان در اطلاعیه‌ای نوشت که این سانحه "جمعی از فعالان و متخصصان متعهد محیط زیست و منابع طبیعی که در روزهای اخیر با حضور در مجلس از تلاشگران این عرصه و فعالیت‌های آنها مستندا دفاع کردند را به کام مرگ کشید.» علت سقوط هواپیما نقص فنی اعلام شد و ابعاد این سانحه که برای متخصصانی که از فعالان محیط زیستی زندانی دفاع کرده‌ بودند رخ داد تا به امروز روشن نشده است.

اتوبوس‌ها و جاده‌های مرگ

از یادآوری اتفاقات تلخ برای فعالان محیط زیست در ایران به ویژه در دهه اخیر که بگذریم، واکنش فرماندار آذربایجان غربی در مورد سانحه اخیر هم که گفته "سالانه هزاران نفر در جاده‌های ایران جان خود را از دست می‌دهند" خشم بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی را در مورد این "سلب مسئولیت از خود" برانگیخته و خاطره تلخ حوادث مشابه در گذشته را دوباره زنده کرده است.

خودروی‌های غیر استاندارد، جاده‌های ناایمن و بی‌توجهی به قوانین رانندگی سالانه جان هزاران شهروند ایرانی را در جاده‌ها می‌گیرد. همین امروز، سوم تیر ماه، یک روز پس از واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران زیست محیطی، چندین خبر دیگر از تصادف اتوبوس در جاده‌های ایران دیده می‌شود. از جمله تصادف اتوبوسی که بیشتر سرنشینان آن سرباز بوده‌اند با یک تریلی در نزدیکی یزد، صبح امروز پنج کشته بر جا گذاشته است. علت اعلام شده: نقض فنی اتوبوس!

در برخی از نوشته‌ها در شبکه‌های اجتماعی به بریده بودن ترمز اتوبوس حامل خبرنگاران بازدیدکننده از دریاچه ارومیه اشاره شده است که سوای درست یا نادرست بودن، خاطره تلخ واژگونی اتوبوس حامل دانشجویان در دی‌ماه ۹۷ را که به دلیل نقص فنی و بریده شدن ترمز، از مسیر خارج و واژگون شد زنده می‌کند. در این حادثه ۱۰ نفر کشته و ۲۶ نفر زخمی شدند.

فهرست اتوبوس‌های مرگ در ایران طولانی است؛ از سقوط اتوبوس حامل دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف در مسیر بازگشت از مسابقات ریاضی از اهواز و مرگ ۶ تن از نخبگان ریاضی در سال ۷۶ گرفته تا اتوبوس‌هایی که از جمله حامل دانش‌آموزان "راهیان نور" بودند و هیچ‌گاه به مقصد نرسیدند تا اتوبوس‌های دیگری که واژگون می‌شوند و کمتر بازتابی در خبرها می‌یابند.

اگر تنها از جنبه ایمنی جاده‌ها و خودروها به سانحه اخیر و مرگ دو تن از خبرنگاران زن جوان بنگریم، تنها یک موضوع روشن است و آن اینکه جاده‌های ایران و اتوبوس‌های فرسوده، در کمین جان مردم نشسته‌اند.

از دیگر موضوع‌هایی که در ارتباط با این رویداد مورد توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفته، نحوه برخورد عیسی کلانتری یا دقیق‌تر، طرز نشستن او در برابر خبرنگاران است که از دید بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی پنهان نمانده است.

در حادثه اتوبوس ارومیه ۲ تن جان باختند، ۱۷ نفر دیگر دچار مصدومیت شد‌ه‌اند که بنا بر گزارش‌ها ۴ نفر برای ادامه مداوا به ارومیه اعزام شده و ۱۳ نفر دیگر به صورت سرپایی در حال مداوا هستند.