فروریختن برج مسکونی در فلوریدا، چرا ؟

عین خبر و درس ویدیو اینجا :
ببینید | لحظه هولناک فرو ریختن یک برج مسکونی در آمریکا  هنوز از میزان تلفات این حادثه اطلاعات دقیقی مخابره نشده است.
آنچه به وضوح در کلیپ دیده می شود ابتدا، مقداری خاک همراه با دود و اتش در قسمت پایینی برج، مستقل از خود برج رخ می دهد و مکانیزم حاصله سپس مکانیزم شکست خود برج را فراهم می سازد!
در این کلیپ، شکست پیش رونده (sucssesive collapse) سازه برج بدون هیچ تردیدی در اثر اتفاقی است که در قسمت پایین ساختمان در بلوک دست چی رخ داده است ! مثل، اصابت یک خودرو به ستونی حساس در پارکینگ و ایجاد اتش سوزی، انفجار بمب و اقدامات تروریستی در نزدیکی یکی از ستونهای مطرح، و مسایلی از این قبیل خرابکاری ها، یا اتش سوزی در رستورانهای طبقات پایین و الحاقی و تضعیف سازه دست راستی متعاقب ان و لذا شروع مکانیزم خرابی پیش رونده در کل ساختمان. در ضمن طبق خبر CNN منطقه و ساختمان عملا از محله های کلیمی نشین فلوریدا می باشد که در انصورت احتمال اقدامات تروریستی بیشتر محتمل می باشد. این نوع تخریب سالها پیش توسط یک کامیون و مواد انفجاری در دادگاه اصلی اوکلاهما با پارک و انفجار در نزدیکی ستون حساس نیز صورت پذیرفت. برای جمع بندی علت اصلی فروریزش هنوز کمی زود است ولیکن بدون شک ترکیبی از موارد فوق و بدون شک خرابی پیش رونده علت ان می تواند باشد. در ضمن در خبر CNN امده است که ساختمان از نوع واحد های کاندمینیوم مثل دوبلکس های ایرانی بوده است که بنا به طبیعت این سازه ها در ارتفاع ساختمانها بدون شک سختی های متغیری در طبقات وجود داشته که سازه را برای ریزش مساعد می سازد!

نکته دیگر که در تصویر ویدیو دیده می شود، ضعف اساسی در اسکلت برج دست راست ی را بخوبی نشان می دهد. این برج بنظر فاقد هر نوع سیستم مقابله اصلی یا ثانویه جانبی بوده است ! همانگونه که ملاحظه می شود کل بنا با افزایش بارهای طبقات بالاتر، فرو می ریزند و کل سازه بیک طرف سقوط می کند ! این بمعنی نبود سیستم مقاوم برای حرکتهای جانبی و مقاومت در جهات مختلف سازه واحد های دست راستی می باشد !  زلزله در فلوریدا انچنان مطرح نیست ولیکن بادهای سنگین بعنوان نیروی جانبی کنترل کننده اصلی می باشند که می بایستی همواره روی سازه ها لحاظ شود ؟ اما تا دسترسی به اطلاعات دقیقتر بنظر می رسد سیستم سازه واحد های بلوک دست راست بدون لحاظ کردن ان ساخته شده باشد. یا هم مشکل شناخته شده تمرکز سیستم های مقاوم در یک طرف سازه مثلا در این صورت سازه دست چپ که با انهدام ان دیگر محلی برای مقابله در واحد های دست راست به هیچ عنوان وجود نخواهد داشت ! مشکلی که در کشور متاسفانه مهندسان جوان زیادی به ان تمایل نشان می دهند و با فرض دیافراگم صلب خود را از بار مسولیت ازاد می کنند تا زمان چنین اتفاق هایی ! اگر درست به فیلم نگاه شود پیچش سازه هم کاملا مشهود می باشد.

دلیل اینجانب برای بحث پیرامون این برج و مکانیزم خرابی آن در این یادداشت این است که ساختمانهای بلند کشور نیز متاسفانه عموما بدون توجه به پدیده مکانیزم شکست فزاینده طراحی و ساخته می شوند. تصور می رود که روزی در بک زلزله یا در اثر از دست دادن یک ستون حساس یا حتی یک تصادف سنگین با ستونی در پارکینگ چنین برجهایی، این پدیده شکست بسادگی منجر به این نوع فروریختن ها باشد !  
ساده ترین توصیه نگارنده به صاحبان برجها بررسی سازه از حیث زلزله و شکست پیش رونده می باشد تا سلامت سازه خود را مطمین شوند. تجربه نگارنده عملا و متاسفانه از نادیده گرفتن این پدیده (شکست پیش رونده) در طراحی و ساخت تمامی سازه های بلند در کشور خبر می دهد !
با شناخت تحلیلی ضعف در سازه میشود بسادگی طی یک عملیات اجرایی انرا خوشبختانه رفع کرد.

* استاد نمونه کشور در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران و بنیانگذار مقاوم سازی و مدیریت بحران در ایران