خدیجۀ مصدق؛ دختری که قربانی آزادی‌خواهی پدر شد - Gooya News

عصر ایران؛ مهرداد خدیر

امروز نه 14 اسفند است که به بهانۀ سالروز درگذشت دکتر محمد مصدق مطلبی بنویسیم یا منتشر کنیم نه 29 اسفند سالروز ملی شدن صنعت نفت است تا بر پایۀ مُد سال های اخیر بگوییم «مصدق نفت را دولتی کرد نه ملی» چرا که می‌دانیم «ملی» در این جا یعنی «خلع ید» و نه 30 تیر است و سالروز قیام ملی و لابد برای شما این پرسش شکل می‌گیرد که پس مناسبت چیست؟
پاسخ این است که چهرۀ مورد نظر نه خود مصدق که دخترش خدیجه است و روایتی دربارۀ سرنوشت تلخ او . همین دو روز قبل به بهانۀ درگذشت مظلومانۀ دو خبرنگار محیط زیست آن نقل قول مشهور را آوردم که «جهان سوم جایی است که اگر بخواهی مملکتت را آباد کنی خانه‌ات را ویران می کنند و اگر بخواهی خانه‌ات را آباد کنی باید مملکتت را ویران کنی.» نقل قول منتسب به دکتر حسابی است و یکی از مخاطبان گفته بود از دیگری است و توضیح دادیم چون به دکتر مصدق معطوف است انتساب به وزیر او پذیرفتنی‌تر به نظر می‌رسد.

آن نقل قول البته بهانه‌ای برای این بود که بگوییم «جهان سوم جایی است که آدم‌ها مفت می‌میرند» و حالا دوباره سراغ آن نقل قول می‌روم بی موضوع تصادف و به خاطر مراد احتمالی گوینده و این که اضافه کنم نه خانه که شاید خانواده را هم ویران کنند.

مناسبت آن هم این است که امروز 5 تیر است زیرا 81 سال قبل در چنین روزی بازداشت بی‌دلیل دکتر محمد مصدق سرنوشت دختر او را تغییر داد و اگر ابراهیم‌، اسماعیل به باور مسلمانان و اسحاق به روایت یهودیان را به قربان‌گاه برد، دختر مصدق هم قربانی استبداد شد.

روایت دکتر غلامحسین مصدق فرزند دکتر محمد مصدق (بر گرفته از پروژۀ تاریخ شفاهی ایران، دانشگاه هاروارد، جلد ۱۶، به کوشش حبیب لاجوردی) جای هیچ توضیحی باقی نمی‌گذارد:

«اواخر سلطنت رضاشاه بود، یک روزی آمدند پدر مرا گرفتند بردند حبس. هیچ علتش هم معلوم نشد. تا همین امروز هم ما نفهمیدیم علتش چه بود. یک‌سال قبل از رفتن رضاشاه بود، سال ۱۳۱۹ بود، روز پنجم تیر، خاطرم هست در شمیران، هوا هم گرم بود. آمدند پدر مرا گرفتند و به شهربانی بردند.