سایه روشن های دولت سیزدهم‌/ رئیسی با کدام نفرات در کابینه ‌می‌آید؟

برای قضاوت درباره کارویژه دولت ابراهیم رئیسی که ادعای فراجناحی‌بودن دارد، باید منتظر چینش کابینه بود. تا اینجای کار، گمانه‌زنی‌ها درباره کابینه ابراهیم رئیسی بسیار بوده اما نشانه‌ها و اخبار حاکی از این است که او گویا چندان تمایلی ندارد تا نمایی از یک کابینه یکدست اصولگرا از خودش به نمایش بگذارد. نگرانی‌هایی که از حضور پررنگ جبهه پایداری در کابینه و سمت‌های کلیدی دیده می‌شد، به پررنگی گذشته نیست. حتی از چهره‌های سنتی اصولگرایی و جناح نزدیک به جامعه روحانیت و جبهه پیروان خط امام و جامعه مهندسین نیز اسامی‌ای به گوش نمی‌رسد که در چینش کابینه او نقش پررنگی داشته باشند. به نظر می‌رسد رئیسی با چالش‌هایی در دولت آتی خود روبه‌رو است که برای حل‌وفصل آنها به گزینه و گزاره‌هایی بیشتر اجرائی و با غلظت عمل‌گرایی بیشتر نیاز دارد تا ایدئولوژیک. مسئله مهمی که خود اصولگرایان نیز به آن اشاره کرده‌اند، این است که او در انتخابات 1404 باید بتواند حفره مشارکت و بی‌اعتمادی‌ای را که در سال 1400 ایجاد شده، پر کند و یکی از مهم‌ترین ابزارهای او برای بازگرداندن این اعتماد، قطعا رویکرد عمل‌گرایانه‌تر در چینشن کابینه است. او این نیاز را هم خودش متوجه شده هم جریانی که درحال مشاوره به او و چیدن کابینه‌اش است، فهمیده‌اند؛ چراکه برخلاف تصور، خبری از حضور جوان‌های تازه‌ پا بر رکاب اصولگرا که قرار بود نماد دولت جوان انقلابی باشند، در میان گمانه‌زنی‌ها وجود ندارد. حتی اخبار درباره معاون‌اولی یا وزارت خارجه حاکی از این است که خبری از حضور سعید جلیلی، قاضی‌زاده و زاکانی در کابینه او نیست؛ اگرچه گفته می‌شود که علی باقری‌کنی از تیم جلیلی برای نشستن بر جای ظریف درحال آماده‌شدن است یا از مهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد، به‌عنوان گزینه وزارت علوم نام برده می‌شود.
گویا حساسیت‌ها در ارتباط با حضور نامزدهای پوششی که عمدتا نماینده مجلس هم هستند، در کابینه آتی رئیسی و بحث سهم‌خواهی، اصولگرایان را به صرافت انداخته تا ثابت کنند قرار نیست هیچ نماینده‌ای از پارلمان به دولت برود. متکی دیروز گفت تصور من این است که با توجه به فرمایش دقیق و کارشناسانه مقام معظم رهبری، ایشان پرهیز داده‌اند که کسانی از مجلس به دولت بروند و این موضوع اخیرا از سوی ایشان مطرح شده و برای آقای رئیسی و دوستان نماینده مدنظر است و ما رقمی از نمایندگان مجلس را در دولت آینده نخواهیم داشت. غلامرضا مصباحی‌مقدم نیز مشابه همین سخنان را داشته و گفته کسی از مجلس به دولت نخواهد رفت.
حسین کنعانی‌مقدم، تحلیلگر سیاسی، درباره فشارهایی که به دولت رئیسی برای تحمیل افراد به کابینه او می‌آید، با بیان اینکه آقای رئیسی یک‌سری شاخص‌ها را مشخص کرده‌اند که قاعدتا دولت را بر اساس آن شاخص‌ها تعیین خواهند کرد، به ایلنا گفت: بحث شایسته‌سالاری و فراجناحی‌بودن از نکات مهمی است که آقای رئیسی درباره دولت خودشان مطرح کردند. باید منتظر باشیم و ببینیم وزرایی که معرفی می‌شوند، چه خصوصیاتی دارند تا با توجه به وعده‌هایی که دادند، دولت چابک، فراجناحی و ضدفساد را که کارآمدی لازم را برای حل مشکلات داشته باشد، تشکیل دهند؛ البته اکنون گمانه‌زنی‌ها و رایزنی‌هایی دراین‌باره انجام و لیست‌هایی مطرح می‌شود اما تا جایی که من لیست‌هایی را که در حد گمانه‌زنی هستند دیدم، به نظرم می‌رسد که برخی، افراد مختلفی را مطرح می‌کنند و درحال لیست‌سازی هستند برای اینکه آقای رئیسی را برای سهم‌خواهی تحت فشارهای سیاسی قرار دهند.
حضور یاران سابق احمدی‌نژاد در اطراف رئیسی، به‌ویژه در ستادهای او نیز این گمانه را تقویت می‌کرد که شاهد بازگشت کابینه رئیس دولت نهم و دهم باشیم؛ به‌خصوص که علی نیکزاد با حکم رئیسی، رئیس ستاد انتخاباتی‌اش شده بود. نام دو نفر از وزرای نفت احمدی‌نژاد نیز بین نامزدهای وزارت نفت دولت آتی به چشم می‌خورد.
بااین‌حال، کنعانی‌مقدم گفته است مخالف هرگونه دادن پست یا وزارتخانه به وزرای قبلی، به‌ویژه وزرای دولت آقای احمدی‌نژاد با هر شکل و شمایلی هستم؛ چراکه نمی‌خواهیم تداعی بشود که دولت آقای رئیسی تداوم دولت احمدی‌نژاد است. اما برخی از جریان‌های سیاسی این قصد را دنبال می‌کنند که بگویند تداوم احمدی‌نژاد یعنی دولت رئیسی. باید صبر کرد تا ترکیب دولت بعد از معرفی به مجلس مشخص شود تا بتوان درباره آن قضاوت داشت.
از منوچهر متکی، وزیر خارجه دولت احمدی‌نژاد و عضو و سخنگوی شورای وحدت اصولگرایان نیز که ائتلاف اصولگرایان سنتی حامی رئیسی در انتخابات بود، پرسیده شده که آیا سهمی در دولت آتی خواهد داشت که او پاسخ داده: «من آرد سیاسی‌ام را الک کرده و الکم را آویزان کرده‌ام. حضور فعال، بی‌محابا و شبانه‌روزی من در انتخابات به خاطر دغدغه‌ای بود که به‌عنوان شهروند و عضوی از شورای وحدت نسبت به شرایط کشور داشتم. نه شورای وحدت کسی را به‌عنوان وزیر به آقای رئیسی مطرح کرده و نه سهم‌خواهی وجود دارد ولی ما همواره آماده اعلام نظراتمان و کمک به مسیر صحیح دولت آقای رئیسی هستیم».
کنعانی‌مقدم اما درباره گمانه‌زنی‌ها درخصوص حضور فاطمی امین به‌عنوان وزیر صمت، مخبر به‌عنوان معاون‌اول و باقری‌کنی به‌عنوان وزیر خارجه در دولت رئیسی بیان کرد: اینها گمانه‌زنی است که برای من نیز نمونه آن را فرستاده و من را نیز در چند لیست قراردادند اما مشخص است این لیست‌ها نوعی آرایش سیاسی است که برای سهم‌خواهی از دولت مطرح می‌شود.معتقدم اگر دولت آینده می‌خواهد کارآمد باشد و طبق شاخصه‌هایی که آقای رئیسی مطرح کرده پیش برود، خیلی از افرادی که وزیر بوده‌اند، دیگر نباید در دولت جدید حضور داشته باشند. وی درباره اینکه چقدر ممکن است عراقچی یا باقری‌کنی به‌عنوان وزیر خارجه مطرح شوند یا اینکه چه فردی مناسب‌تر است، تأکید کرد: راجع به این موضوع نمی‌توانم اظهارنظری کنم؛ برای اینکه هنوز مشخص نیست گزینه‌های آقای رئیسی چه کسانی هستند و تا زمانی که مشخص نباشد روی چه کسانی نظر دارند، نمی‌توان نظری داد. دولت آینده در بحث دیپلماسی سیاسی، دیپلماسی اقتصادی و مرد میدان بودن باید اجماع کرده و فردی را انتخاب کند که در هر سه حوزه ورود کرده و کمک دولت باشد.

2323