رویترز: ایران بعد از انفجار، دسترسی بازرسان به نطنز را محدود کرد

رویترز: ایران بعد از انفجار، دسترسی بازرسان به نطنز را محدود کرد۱۰ تیر ۱۴۰۰ - ۱ ژوئیه ۲۰۲۱

منبع تصویر، AFP

توضیح تصویر،

بازرسان آژانس در حال بررسی آبشارهای دوقلو غنی‌سازی در نطنز در ژانویه سال ۲۰۱۴

خبرگزاری رویترز به نقل از منابع آگاه خبر داده که "ایران بعد از حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای نطنز برای هفته‌ها دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به این تاسیسات را محدود کرده است."

یک دیپلمات‌ غربی نزدیک به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به خبرگزاری رویترز خبر داده دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات نطنز تا هفته دیگر فراهم می‌شود. او با اشاره به اقدامات ایران در زمینه افزایش غنی‌سازی و تلاش برای تهیه فلز اورانیوم گفته "ایران ما را تحریک می‌کند."

به گزارش این خبرگزاری مستقر در بریتانیا، هفته‌ها دسترسی نداشتن بازرسان آژانس به تاسیسات نطنز باعث بروز تنش‌هایی میان ایران و کشورهای غربی شد، درست در همان زمان که گفت‌وگوهای غیرمستقیم میان ایران و آمریکا بر سر احیای برجام بدون تعیین تاریخ مشخص به آینده موکول شد.

موضوع "همکاری نکردن ایران با بازرسان آژانس" تازه نیست. کمتر از یک ماه پیش رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای خطاب به شورای حکام این نهاد گفته بود که ایران به هیچ یک از سوال‌های آژانس درباره پیدا شدن ذرات اورانیوم در سه مکان، وجود ذرات ایزوتوپی در یک مکان اعلام نشده و مکان نگهداری یک دیسک فلزی از اوارنیوم طبیعی، پاسخ نداده است.

او با ابراز نگرانی "عمیق" گفته بود "عدم پیشرفت در شفاف‌سازی و ندادن پاسخ به سئوالات آژانس از سوی ایران، به طور جدی بر توانایی آژانس در ارائه اطمینان از اینکه ماهیت برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است، تأثیر می‌گذارد".

دیروز چهارشنبه، ۳۰ ژوئن، ۱۵ عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد برای شنیدن گزارش شش ماهه دبیر کل سازمان ملل متحد جلسه داشتند. آنها در موضعی نسبتا هماهنگ از گزارش دبیر کل سازمان ملل حمایت کردند که خواسته بود آمریکا تحریم‌ها علیه ایران را لغو کند و به برجام بازگردد؛ ضمن آنکه از ایران هم خواسته شده بود که به تعهدات خود عمل کند.

قابل کلیک تاسیسات غنی سازی اورانیوم نطنز قبل و بعد از حادثه روز ۱۲ تیر ۱۳۹۹

تاریخ: ۹ تیر ۱۳۹۹

تاریخ: ۱۶ تیر ۱۳۹۹

گزارش آژانس و سازمان ملل درباره موارد نقض برجام

در گزارش یازدهم دبیرکل سازمان ملل متحد به شورای امنیت آمده است که از دسامبر ۲۰۲۰ ایران قدم‌های "نگران‌کننده‌ای" را به سوی کاهش تعهدات خود در قالب برجام برداشته است از جمله نصب سانتریفیوژ‌های پیشرفته نوع آی‌آر-۲ام و نوع آی‌آر-۴، افزایش غنی‌سازی اورانیوم به ۶۰ درصد، و آغاز فعالیت‌های تحقیقاتی برای ساخت فلز اورانیوم برای سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران.

سازمان بین‌المللی انرژی اتمی تخمین زده در ماه مه امسال ذخیره اورانیوم غنی شده ایران ۳ هزار و ۲۴۱ کیلوگرم بوده که بسیار بالاتر از ۲۰۲ کیلوگرم مجاز است.

جلسه شورای امنیت؛ تاکید بر بازگشت آمریکا و ایران به تعهدات برجام

جدال بر سر بازرسان آژانس

رویترز گزارش داده که جز دلایل امنیتی که ایران اعلام کرده مشخص نیست به چه دلیل دسترسی به نطنز محدود شده اما ایران در سال ۲۰۲۰ و قبل از این اقدام دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دو سایت دیگر را محدود کرده بود. در سال ۲۰۱۹ هم ایران یکی از بازرسان آژانس را نگه داشت و مدارک همراه او را توقیف کرد.

در آن زمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهان نشست اضطراری با ۳۵ عضو شورای حکام شد. دیپلمات‌ها در آن زمان می‌گفتند شخص بازرس که مدارکش توقیف شده از نطنز بازدید کرده بوده است.

جزئیات و ابعاد انفجار ماه آوریل در نطنز مشخص نیست اما در گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته شده که سرعت غنی‌سازی ایران کاسته شده است.

• تصویرهای ماهواره‌ای از آسیب به تاسیسات نطنز

یک دیپلمات مستقر در وین می‌گوید "به خاطر حادثه یا خرابکاری در ماه آوریل، با دلایل امنیتی و ایمنی دسترسی‌ها به نطنز محدود شد." هرچند او می‌گوید این اقدام "تاثیر بسیار اندکی بر توانایی آژانس در ادامه ارزیابی‌هایش داشته است."

شماری از مقام‌های سیاسی ایران بازرسان آژانس را متهم کرده‌اند که اطلاعات محرمانه برنامه هسته‌ای را به کشورهای دیگر مخصوصا اسرائیل می‌دهند که همین به گفته آنها از عوامل ترور دانشمندان و کارشناسان هسته‌ای ایران بوده است. تهران همواره گفته است که برنامه هسته‌ای اش صلح‌آمیز است.

بازدید سرزده چطور قطع شد؟

ایران با تصویب مجلس، زمستان گذشته از قبل هشدار داد که بازرسی‌های سرزده بازرسان آژانس را محدود می‌کند.

این محدودیت همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از فوریه اجرایی شد. سفیر ایران در آژانس بین‌المللی اتمی، به طور رسمی از بامداد سه‌شنبه، پنجم اسفند، اعلام کرد که کشورش به علت لغو نشدن تحریم‌های ایران و اجرا نشدن مفاد برجام، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کرده و دیگر اجازه نظارت‌های فراپادمانی را هم به بازرسان نخواهد داد.

پروتکل الحاقی به بازرسان آژانس اجازه می‌داد تا به فوریت از مراکز اتمی ایران بازدید کنند و بازرسی انجام دهند و در صورتی که مشکوک به فعالیت اتمی در یک مرکز غیر اتمی شدند، با انجام نمونه‌برداری از محیط اطراف آن مرکز، از احتمال کار با مواد رادیواکتیو مطلع شوند و در صورتی که چنین اقدامی انجام شده باشد، خواهان جوابگویی ایران شوند.

آیا بازرسی کاملا قطع شد؟

بازرسی‌های سرزده طبق مصوبه مجلس متوقف شد اما ایران و آژانس در تهران توافقی امضا کردند که بر اساس آن تهران پذیرفت دوربین‌های نظارتی در تاسیسات اتمی برای سه ماه فعال بماند اما اطلاعات ذخیره شده در آن در صورتی در اختیار بازرسان قرار گیرد که تحریم‌های ایالات متحده رفع شده باشد.

این مهلت که سه ماه بود یک ماه دیگر تمدید شد و هفته پیش به پایان رسید.

سه روز پیش سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت که با پایان مهلت توافق تمدید شده، ایران هنوز تصمیمی برای پاک کردن اطلاعات دوربین‌های آژانس نگرفته است.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس از بین رفتن احتمالی ذخایر دوربین ها را به ایجاد "سیاهچاله" در برنامه اتمی ایران تشبیه کرده است.

مطالب مرتبط با خرابکاری و انفجارها در ایران

گزارش رسانه‌های اسرائیلی از 'خسارت به کارگاه سانتریفوژ در کرج'

رئیس سابق موساد: فخری‌زاده را سال‌ها از نزدیک زیر نظر داشتیم

'حمله‌ای که مدت‌ها پیش طراحی شد'؛ رسانه‌های اسرائیل درباره نطنز چه می‌گویند؟

نیویورک تایمز: ایران تا ماه‌ها پس از انفجار نطنز امکان غنی‌سازی اورانیوم را ندارد