جبران خسارت گروه‌ها با کیست؟/ با گفتن از جنگ حرف امروز را زدیم

علیرضا معروفی کارگردان نمایش «تن‌ها» که اجرای نمایشش در تالار سایه مجموعه تئاتر شهر به دلیل قرمز شدن شهر تهران متوقف شده است در این باره به خبرنگار مهر گفت: اولین آسیبی که تعطیلی تئاتر با این شرایط به ما می‌زند، آسیب مالی است و دومین آسیب، آسیب روحی روانی خواهد بود. فکر می‌کنم در حال حاضر تنها جایی که در تهران به صورت کامل تعطیل است، تئاتر و سینماست و حتی آبمیوه و بستنی فروشی‌ها و مراکز تعویض پلاک نیز که جزو گروه شغلی شماره ۲ هستند در این روزها تعطیل نیستند در حالی که تئاتر و سینما خیلی امن تر از مشاغلی است که من نام بردم چون با نصف ظرفیت سالن تماشاگر می‌پذیرد، همه با ماسک به سالن‌ها وارد می‌شوند و با فاصله از هم روی صندلی‌ها می‌نشینند و بعد و قبل از اجراها نیز سالن ضدعفونی می‌شود بنابراین هیچ خطر جانی ندارد.

وی با اشاره به اینکه خسارتی که در این مدت به گروه‌ها وارد می‌شود باید از طرف دولت جبران شود، بیان کرد: حتی بیمه بیکاری هم در این شرایط به ما تعلق نمی‌گیرد و به نظر می‌رسد حداقل یک ماه این تعطیلی‌ها به طول بیانجامد اما بعد از یک ماه قرار است چه کسی خسارت من و گروهم را جبران کند؛ گروهی که یک ماه زحمت کشیده و ۵ اجرا با ظرفیت کامل و استقبال بسیار خوب تماشاگران رفته است در حالی که مشخص نیست بعد از باز شدن سالن‌ها وضعیت استقبال از نمایش به چه صورت باشد. من نمی‌گویم تئاتر و سینما در این شرایط تعطیل نشود اما حرفم این است که همه مشاغل گروه ۲ تعطیل شوند تا این ویروس فروکش کند. نمی‌شود که یک شغل را تعطیل کنند اما بقیه مشاغل به فعالیتشان ادامه دهند.

معروفی یادآور شد: اگر این تعطیلات ۲ هفته ادامه داشته باشد نیازی به تمرین دوباره نیست و با یک جلسه تمرین، گروه با هم هماهنگ می‌شوند اما اگر این تعطیلی یک ماه به طول بیانجامد قطعاً آن یک جلسه تمرین می‌شود ۵ جلسه که باز هم برای ما هزینه بر خواهد بود. البته ما قبول کردیم که در این شرایط به صحنه برویم و منتی هم بر کسی نداریم اما ای‌کاش وزارت ارشاد یا اداره کل هنرهای نمایشی و یا انجمن نمایش خسارتی را که در این مدت به گروه وارد شده، جبران کنند.

وی با اشاره به اینکه نمایش نسبت به اجرای جشنواره تئاتر فجر و تئاتر «مقاومت» تغییری نکرده است، گفت: این اثر نمایشی با اقتباس از بخشی از کتاب «سرباز کوچک امام» اثر فاطمه دوست کامی نوشته شده است که خاطرات آزاده ۱۳ ساله‌ای را با نام مهدی طحانیان به تصویر می‌کشد؛ او به عنوان جوان‌ترین اسیر جنگی در زمان اسارتش به شدت کانون توجه بعثی‌ها بوده و مشکلات زیادی را پشت سر می‌گذارد.

این کارگردان تئاتر ادامه داد: البته این کتاب ۴۰۰ صفحه است اما تنها ۴ صفحه از آن کتاب، قصه نمایش ما شد و از همان ۴ صفحه هم یک خط داستانی شکل گرفته مبنی بر اینکه در زمان جنگ ۱۰۰ نفر از رزمندگان را که به اسارت درآمده بودند به مدت سه روز در یک اتاق ۱۲ متری نگه می‌دارند. البته برای اینکه این اتفاق را نمایشی و دراماتیک‌تر کنیم این ۱۰۰ نفر تبدیل شدند به ۸ نفر که در یک اتاق یک در یک متر زندانی شده‌اند.

معروفی یادآور شد: در نگارش متن به زندگی هرکدام از این اسرا داستانی اضافه شده است مثلاً همسر یکی از آنها در سلول کناری زندانی است در حالی که ۵ سال از او بی‌خبر بوده است. یکی از زندانیان یک پا و یکی دیگر یک چشم ندارد و دیگری چون کم سن و سال است از فضای تنگ و بسته‌ای که در آن گرفتار شده می‌ترسد. یکی دیگر از آنها نفوذی است و توسط خود عراقی‌ها برای گرفتن اطلاعات به این سلول فرستاده شده است. تلاش شده برای هرکدام از این شخصیت‌ها داستانی نوشته شود که در راستای داستان اصلی نمایش باشد و همگی نیز زاییده تخیل من هستند به جز یکی از آنها؛ فردی که شکمش باز شده و برای اینکه روده‌هایش از بدنش بیرون نریزد دستش را جلو شکمش گرفته است. داستان این شخصیت واقعی است و در کتاب هم آمده که متاسفانه در همان اتاق هم به شهادت می‌رسد.

کارگردان نمایش «شکم» درباره تلاشی که برای کلیشه‌ای نشدن نمایش کرده است، عنوان کرد: مخاطب در این نمایش با یک اثر سفارشی طرف نیست چون این اثر از هیچ ارگان و سمت و سویی سفارش داده نشده است. ما در این نمایش به واژه «جنگ» انتقاد می‌کنیم و همانقدر که در کلیت نمایش به این مساله می‌پردازیم که جنگ در هرکجای این دنیا که اتفاق بیفتد عملی ضدانسانی است به این مساله نیز می‌پردازیم که دفاعی که ما در این هشت سال کردیم کار ارزشمندی بوده است.

وی در پایان صحبت‌هایش متذکر شد: اتفاقاً وقتی مخاطب نمایش را می‌بیند متوجه می‌شود که این اثر چقدر با مسائل امروزی ما همخوانی دارد و حرف روز را می‌زند. ما در این نمایش به واسطه اثری که موضوعش جنگ است، حرفی انسانی می‌زنیم.