واکاوی سفر سلطان عمان به عربستان/ پروژه «الدقم» چیست؟

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: کشور عمان به پایتختی مسقط با کشورهای امارات، عربستان و یمن هم مرز می‌باشد، دارای آب و هوای گرم و خشک و بیابانی است (به استثنای فصل باران در جنوب) و واحد پول آن ریال می‌باشد.

عمان ۴،۶ میلیون نفر جمعیت دارد (محلی و مهاجر) و زبان رسمی آن عربی است. نظام سیاسی آن پادشاهی با سلطنت هیثم بن طارق است. از نظر سیاسی مراودات دوستانه با کشورهای جهان دارد و به صلح طلب ترین کشور دنیا معروف است. همچنین دارای دوستی دیرینه با ایران است که این رفتار خوب با ایرانیها کاملاً مشهود است و از احترام خاصی برخوردارند.

اولین سفر سلطان جدید عمان به عربستان

در بحبوحه تحولات جاری منطقه امروز یکشنبه هیثم بن طارق سلطان عمان در نخستین سفر خارجی خود بنا به دعوت «سلمان بن عبدالعزیز»، پادشاه عربستان به ریاض می‌رود. این سفر پس از گذشت دو ماه از اعتراضات کم‌سابقه به بیکاری در عمان انجام می‌شود که چالشی پیش روی سلطان جدید عمان به شمار می‌رود.

روابط عربستان با عمان روابط همسایگی، دینی و قومیتی است. علاوه بر آن این دو کشور از مؤسسان شورای همکاری خلیج فارس در سال ۱۹۸۱ هستند. این دو کشور از موقعیت استراتژیک در آب‌های آزاد برخوردار هستند زیرا عربستان در غرب خود دریای سرخ را دارد و در شرق هم خلیج فارس و سلطان نشین عمان هم مشرف به یکی از تنگه‌های مهم دریایی دنیا و شریان انرژی به دنیا قرار دارد یعنی تنگه هرمز که در شمال این کشور قرار دارد.

این اولین سفر سلطان جدید عمان به عربستان محسوب می‌شود و این توجه ناظران امور را به شدت به خود مشغول کرده است.

«سالم الجهوری»، تحلیلگر عمانی امور بین‌الملل درباره این سفر گفت: عمان و عربستان از زمان به تخت نشستن سلطان هیثم با یکدیگر ارتباط نزدیکی دارند و سلمان بن عبدالعزیز به هنگام تماس برای تسلیت وفات سلطان پیشین، از وی برای سفر به ریاض دعوت رسمی به عمل آورد.

پس از چند روز از اعتراضات گروهی از مردم عمان در شهر صحار نسبت به بیکاری، پادشاه عربستان با سلطان هیثم تماس تلفنی برقرار کرد و به گفته الجهوری به نظر می‌رسد در این گفت‌وگوی تلفنی، دو طرف درباره سفر آتی به ریاض توافق کردند.

مشکلات عمان به دلیل افت قیمت نفت و تبعات کرونا

اقتصاد عمان به دلیل افت بهای نفت و پیامدهای اپیدمی کرونا، با افزایش بدهی‌ها دست به گریبان است، به طوری که صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرد که حجم بدهی‌های خارجی عمان از ۱۲۷ درصد تولید ناخالص ملی در سال گذشته به ۱۱۲ درصد در سال جاری کاهش پیدا خواهد کرد. عمان در ماه آوریل گذشته برای نخستین بار در چارچوب اصلاحات اقتصادی، قانون مالیات بر ارزش افزوده را تصویب کرد.

عبد الرحمن الملحم تحلیلگر سعودی هم در این باره گفت: وضعیت سلطان کنونی عمان نسبت به پیش بسیار متفاوت است، عمان با چالش‌های اقتصادی بزرگی دست به گریبان است و به عربستان به عنوان شریکی اقتصادی نگاه می‌کند و پیش‌بینی می‌شود که دو کشور در این سفر، توافقات اقتصادی بزرگی امضا کنند.

حجم مبادلات تجاری میان عربستان و عمان در سال گذشته به ۳.۳۶ میلیارد دلار رسید که بیشتر شامل آهن آلات، فولاد و فرآورده‌ های شیمیایی بود.

جاده زمینی

عربستان و عمان به دنبال تکمیل پروژه‌ای هستند که دو کشور را به یکدیگر مرتبط می‌سازد و امید می‌رود که پس از افتتاح این پروژه حجم مبادلات تجاری و نیز سرمایه گذاری میان دو کشور، افزایش یابد این پروژه شرایط را برای عبور و مرور کالا از عربستان به عمان از طریق زمینی فراهم خواهد کرد و به عبارتی صادرات سعودی به دنیا آسان‌تر خواهد شد.

قرار است که جاده زمینی میان عربستان و سلطان نشین عمان افتتاح شود که این همکاری و روابط اقتصادی و تجاری میان مسقط و ریاض را گسترش خواهد داد و این جاده راهبردی خواهد بود و این جاده مستقیمی است که از ربع الخالی به اراضی شمال عمان می‌رسد و جاده مذکور تحول راهبردی برای دو کشور محسوب می‌شود.

پروژه الدقم چیست و عربستان چرا به دنبال این پروژه است؟

الجهوری معتقد است که در این سفر، چهار پرونده مورد بررسی و مذاکره قرار خواهد گرفت؛ نخست مناسبات دوجانبه و دوم روابط اقتصادی، مسئولان دو کشور همچنین درباره ارتباط اقتصادی و بهره‌برداری از تأسیسات و بنادر دو کشور به خصوص بنادر عمانی و برپایی منطقه اقتصادی صنعتی در اراضی عمان رایزنی خواهند کرد.

الجهوری در ادامه درباره احیای پروژه خط انتقال لوله نفت از عربستان به منطقه الدقم سخن گفت و افزود: عمان در تلاش است تا الدقم را که روزی تنها روستایی برای صید ماهی بود و در فاصله ۵۵۰ کیلومتری جنوب مسقط قرار دارد را به بندر و مرکز صنعتی مهمی در خاورمیانه تبدیل کند الجهوری در ادامه درباره احیای پروژه خط انتقال لوله نفت از عربستان به منطقه الدقم سخن گفت و افزود: عمان در تلاش است تا الدقم را که روزی تنها روستایی برای صید ماهی بود و در فاصله ۵۵۰ کیلومتری جنوب مسقط قرار دارد را به بندر و مرکز صنعتی مهمی در خاورمیانه تبدیل کند.

وی درباره خط لوله انتقال نفت گفت: این پروژه‌ای قدیمی است و به زمان جنگ ایران و عراق در دهه هشتاد میلادی باز می‌گردد که قرار بود کویت و امارات هم در آن مشارکت داشته باشند.

الجهوری پیش‌بینی کرد: عربستان در حال بررسی این پروژه برای پرهیز از مخاطرات امنیتی موجود در تنگه هرمز است.

وی افزود: دو طرف همچنین درباره فرصت‌های سرمایه‌گذاری در زمینه پتروشیمی، گردشگری و انرژی خورشیدی و اعلام زمان افتتاح مسیر زمینی ۸۰۰ کیلومتری هم رایزنی خواهند کرد.

الجهوری در پایان گفت: پادشاه عربستان و سلطان عمان همچنین درباره شورای همکاری خلیج فارس، بازار مشترک خلیجی، روادید واحد، همکاری در زمینه گمرکی، امنیت کشورهای شورای همکاری پس از خروج آمریکا از افغانستان، پرونده یمن و ایران گفت‌وگو خواهند کرد.

بحران یمن

درباره بحران یمن سلطان نشین عمان نقش مثبتی ایفا می‌کند. عمان نقش میانجی برای نزدیک کردن دیدگاه‌ها میان طرف‌های درگیر را ایفا می‌کند و از نگاه ناظران امور این سفر از این حیث هم اهمیت زیادی دارد به ویژه که عربستان به دنبال خروج از باتلاقی است که در یمن به آن گرفتار شده است و به عمان به عنوان ریسمان نجات می‌نگرد تا بتواند از مخمصه کنونی نجات یابد به ویژه که اخیراً تنش میان ریاض و امارات در یمن هم تشدید شده است.