بحران ریزگردها در خراسان جنوبی /تنفس کویرنشینان سخت‌تر شد

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: هر چند مدت یک بار گرد و غبار شدیدی فضای شهرهای خراسان‌جنوبی را فرا می‌گیرد و نفس کویرنشینان را تنگ می‌کند. موضوعی که برای مردم خراسان جنوبی به ویژه مردم نهبندان و طبس تازگی ندارد.

برای آنان همسایگی با کویر و بیابان به معنای تنفس ریزگردها معنا شده، که عوارض زیادی بر سلامت جسمی آنان به ویژه برای کودکان و سالمندان داشته است. مسئولان نیز هر بار قول و وعده‌ای در این زمینه می‌دهند که برخی اجرایی شده و برخی نیز به فراموشی سپرده می‌شود.

اما باید وضعیت کنونی شهرستان‌های خراسان‌جنوبی را در سال ۱۴۰۰ از حیث گرفتار شدن با پدیده گرد و غبار بررسی کرد و دید آیا خشکسالی‌ها و کاهش بارندگی‌ها علاوه بر اینکه تشنگی روستاییان و عشایر و کمبود علوفه برای دام را به همراه داشته، آیا تنفس همسایگان کویر و بیابان را نیز تنگ‌تر کرده است.

علیرضا خندان رو، مدیرکل سازمان هواشناسی خراسان‌جنوبی نیز در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: میانگین تعداد روزهای دارای گرد و غبار در خراسان‌جنوبی از ابتدای سال جاری تا آخر خردادماه ۹ روز بوده است.

تعدادی روزهای دارای گرد و غبار ۱۰۰ در صد افزایش یافت

وی با اشاره به اینکه تعداد روزهای دارای گرد و غبار در سه ماهه اول سال ۹۹ تنها چهار روز بوده است، اظهار کرد: بررسی آمارها نشان می‌دهد که میزان دارای روزهای گرد و غبار در سه ماهه نخست ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه صددرصد افزایش داشته است.

مدیرکل سازمان هواشناسی خراسان جنوبی با اشاره به اینکه بیشترین گرد و غبار را در منطقه حاجی آباد زیرکوه داشته‌ایم، بیان‌کرد: بعد از آن شهرهای طبس و نهبندان بیشترین روزهای دارای گرد و غبار را داشته‌اند.

خندان رو با اشاره به اینکه متأسفانه به واسطه خشکسالی بیشتر شهرهای خراسان‌جنوبی درگیر پدیده گرد و غبار هستند، یادآور شد: شهرستان طبس ما در بلندمدت هم همیشه با این پدیده رو به رو بوده است و تعداد روزهای دارای وضعیت گرد و غبار آن در بلندمدت به طور میانگین به ۳۱ روز می‌رسد.

وی گفت: طبس به واسطه قرار گرفتن در حاشیه کویر و احاطه شدن توسط بیابان‌ها و کاهش میزان بارندگی‌ها و نهبندان به واسطه تحت تأثیر بادهای ۱۲۰ روزه سیستان روزهای دارای گرد و غبار زیادی دارند.

روزهای دارای گرد و غبار نهبندان از اوایل تابستان شدت می‌گیرد

مدیرکل سازمان هواشناسی خراسان جنوبی اظهار کرد: البته روزهای دارای گرد و غبار نهبندان از اواخر خرداد و اوایل تابستان شدت می‌گیرد.

حسن اکبری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی در این زمینه به خبرنگار مهر اظهار کرد: بارها گفته‌ایم که خراسان‌جنوبی جز پنج استانی است که بیشترین درگیری را با پدیده گرد و غبار دارد و در بین سه استان دارای بیشترین بیابان است.

وی بیان‌کرد: افزایش کانون‌های فرسایش بادی، فعالیت‌های ناسالم انسانی در طبیعت به همراه تغییر اقلیم شرایط را از جهت وقوع پدیده گرد و غبار برای خراسان جنوبی‌ها سخت‌تر کرده است.

یک سوم مساحت خراسان‌جنوبی درگیر پدیده گرد و غبار

رئیس سازمان محیط زیست خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه حدود یک سوم مساحت خراسان‌جنوبی درگیر پدیده گرد و غبار است، اظهار کرد: پنج میلیون هکتار از مساحت استان یا کانون فرسایش بادی هستند و یا استعداد تبدیل شدن به این کانون‌ها را دارند که یک زنگ هشدار است.

اکبری با اشاره به اینکه بر اساس آمار منابع طبیعی کانون فرسایش بادی در خراسان‌جنوبی به ۳۸ کانون افزایش یافته است، بیان‌کرد: بیشترین اقدامی که در راستای رفع این معضل صورت گرفته نهال‌کاری و جنگل‌کاری بوده است.

وی گفت: اما باید به این نکته توجه داشته‌باشیم که به واسطه محدودیت منابع آبی و برخی از مسائل دیگر عملیات نهال کاری گاه موفق نبوده و در بسیاری از مواقع به آب‌های زیر زمینی ما نیز لطمه وارد کرده است.

نهال‌کاری با رعایت ضوابط محیط زیستی صورت گیرد

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست خراسان‌جنوبی با بیان اینکه البته در مناطق کانون‌های فرسایش بادی که در نزدیکی مناطق مسکونی قرار دارد (مانند محدوده مسجد شکر طبس) چاره‌ای جز نهال‌کاری وجود دارد، بیان‌کرد: رسانه‌ها و سمن‌های مردم نهاد محیط زیست می‌توانند نقش مهمی در آگاه سازی مردم در حوزه حفظ پوشش گیاهی موجود و حفاظت از منابع آبی داشته باشند.

اکبری با اشاره به اینکه تعداد سمن‌های فعال در حوزه محیط زیست در خراسان‌جنوبی بسیار کم است، یادآور شد: حفظ و حراست از محیط زیست باید تبدیل به یک امر همگانی شود و در این زمینه عموم شهروندان احساس مسئولیت کنند.

وی گفت: همچنان تأکید من بر این است که پیشگیری از تشدید اوضاع و حفظ پوشش گیاهی موجود بهترین اقدامی است که ما در راستای بهبود وضعیت هوایی ناسالم از نظر وجود ریزگردها در خراسان‌جنوبی می‌توانیم انجام دهیم.

علیرضا نصرآبادی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان‌جنوبی نیز در این زمینه به خبرنگار مهر اظهار کرد: با توجه به شرایط خشکسالی و افزایش گرمای هوا در خراسان‌جنوبی خطر گسترش بیابان‌ها و افزایش پدیده گرد و غبار وجود دارد.

وی گفت: کانون‌های بحرانی فرسایش بادی ما ۳۵ تا بوده است که احتمال افزایش آن وجود دارد که یک زنگ هشدار محسوب می‌شود.

قول سه برابری اعتبارات بیابان زدایی خراسان‌جنوبی

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با اشاره به اینکه در سفر مسئولین کشوری به خراسان‌جنوبی قول سه برابر شدن اعتبارات آبخیزداری و بیابان‌زدایی خراسان‌جنوبی در سال ۱۴۰۰ داده شده است، بیان‌کرد: در سال ۱۴۰۰ بیشتر کار ما بر اتمام پروژه‌های نیمه تمام حوزه بیابان زدایی و شروع مطالعات پروژه‌های جدید خواهد بود.

نصرآبادی ادامه‌داد: در راستای بیابان‌زدایی می‌توان اقدامات متعددی چون تثبیت شن‌های روان، مالچ پاشی و احداث هلالی آبگیر برای جمع‌آوری هرزآب و افزایش رطوبت آب انجام داد که ما نیز پیگیری می‌کنیم ولی همه این پروژه‌ها در نهایت برای هدف اصلی یعنی همان نهال‌کاری است.

وی با اشاره به اینکه نهال‌کاری را بر اساس دقت‌های زیست محیطی و در نقاط مورد نیاز و با دقت در حفاظت از نهال‌ها تا چند سال بعد از کشت، انجام می‌شود، یادآور شد: ما در سال گذشته در حدود ۴۵ هزار هکتار از اراضی خراسان‌جنوبی نهال‌کاری داشته‌ایم که از آن جمله می‌توان به عشق آباد طبس، زیرکوه و در محدوده مسجد شکر طبس و در حقیقت در عرصه‌های بحرانی فرسایش بادی اشاره کرد.

مجموع اعتبارات نهال کاری ۹۸ و ۹۹ حدود ۷۱ میلیارد تومان بوده است

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی یادآور شد: مجموع اعتبارات نهال کاری ما در سال ۹۸ و ۹۹ حدود ۷۱ میلیارد تومان بوده است.

آنچه مسلم است مردم خراسان جنوبی از وجود ریزگردها در هوایی که تنفس می‌کنند در رنج هستند و در این میان شرایط برای بیماران قلبی، تنفسی و افراد دارای مشکلات خاص شدیدتر و حادتر است و بسیاری از آنان در چنین روزهایی نمی‌توانند از منزل خود خارج شوند.

باید چاره‌ای اندیشید، بیش از آنکه سلامت و آسایش مردم این دیار در رفت و آمد این ریزگردها بیش‌تر از قبل تهدید شود.