ظریف آخرین گزارش خود درباره برجام را تحویل مجلس داد؛ ابراز امیدواری برای «تکمیل» مذاکرات هسته‌ای در دوره رئیسی

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، می گوید با اینکه دولت حسن روحانی به «چارچوب یک توافق محتمل برای رفع تحریم‌ها» نزدیک شده اما او امیدوار است «آنچه تاکنون امکان تحقق آن فراهم شده» در دولت سیزدهم به ریاست ابراهیم رئیسی «تکمیل شود.»

ظریف این موضوع را در نامه ای که ضمیمه بیست و دومین گزارش سه ماهه وزارت خارجه ایران در خصوص اجرای برجام است عنوان کرد. این گزارش روز دوشنبه ۲۱ تیر به مجلس شورای اسلامی ارایه شد و آخرین گزارش محمد جواد ظریف، به عنوان وزیر خارجه، در مورد برجام است.

ابراز امیدواری آقای ظریف برای «تکمیل» مذاکرات و دستیابی به توافق در دولت رئیسی در شرایطی است که حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، روز چهارشنبه ۱۶ تیر گفت تهران می تواند «همین هفته تصمیم بگیرد که تحریم‌ها لغو شود یا اینکه «ماه ها ادامه پیدا کند.»

به گزارش خبرگزاری ایسنا، در بخشی از گزارش ۲۶۲ صفحه ای وزارت خارجه که با نامه ظریف به رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس همراه است ادعا شده که «بر اساس چارچوبی که تاکنون در مذاکرات وین به دست آمده است، در صورت حصول توافق و بازگشت آمریکا به برجام، کلیه تحریم هایی که وفق برجام رفع شده بودند مجددا رفع خواهند شد.»

در این گزارش همچنین گفته شده است که بعد از توافق احتمالی، «کلیه تحریم‌های ترامپ که در صورت استمرار عضویت آمریکا در برجام، نمی‌توانستند وضع شوند (ولو به بهانه‌های دیگر) نیز رفع خواهند شد.»

در گزارش وزارت خارجه ایران ادعا شده است با احیای برجام فهرستی طولانی ازتحریم‌ها بخش مالی و بانکی تا بخش‌های ساخت و ساز ، معدن، تولید، منسوجات و بخش مالی؛ حوزه هواپیمایی؛ صادرات فرش و اقلام خوراکی لغو خواهند شد.

علاوه بر این گفته شده است: «شناسایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» به عنوان یک سازمان تروریستی «ابطال خواهد شد» و «بیش از هزار شخص حقیقی و حقوقی - فرد، نهاد، کشتی و هواپیما – از فهرست تحریم های آمریکا خارج می شوند.»

دور ششم مذاکرات هسته ای ایران و قدرت های جهانی برای احیای برجام بدون دست یافتن به نتیجه ای مشخص تمام شده است. تاریخ مشخصی برای دور هفتم اعلام نشده است.

راب مالی، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران، روز جمعه چهارم تیر در گفت‌وگو با شبکه رادیویی «ان‌پی‌آر» در مورد وضعیت مذاکرات غیرمستقیم با ایران گفت آنها « می‌خواهند تمامی تحریم‌هایی که دولت پرزیدنت ترامپ از سال ۲۰۱۸ بازگرداند یا وضع کرد، برداشته شود. ما گفته‌ایم آماده‌ایم [تحریم‌هایی] را که کمک می‌کند به تعهدات متقابل در قالب برجام بازگردیم برداریم؛ ولی تمامی تحریم‌هایی که دولت ترامپ اعمال کرده را برنمی‌داریم.»

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز خردادماه در جلسه‌ای در سنای آمریکا گفته بود که «پیش‌بینی من این است که حتی اگر بازگشت به رعایت برجام هم عملی شود، صدها تحریم [علیه ایران]، از جمله تحریم‌هایی که در دولت ترامپ اعمال شد، سر جای خود باقی خواهد ماند.» آنتونی بلینکن افزود: «اگر تحریم‌ها مغایر با برجام نباشند پابرجا می‌مانند، تا زمانی که ایران رفتار خود را تغییر دهد.»

گزارش وزارت خارجه ایران تایید می کند که تهران در مقابل رفع احتمالی تحریم ها، مجموعه ای از «اقدامات نظارتی و شفاف ساز و محدودیت‌ها» را پذیرفته است. از جمله اینکه  «غنی سازی اورانیوم در سطح حداکثر ۳.۶۷ درصد» ادامه یابد و میزان مواد غنی شده «حداکثر ۳۰۰ کیلو» باشد و مازاد آن با «کیک زرد» معاوضه شود.

وزارت خارجه ایران در این گزارش با بیان اینکه «ممکن است ضرر همه طرف ها یکسان نباشد» رسیدن به توافق را « نیازمند شهامت، ایثار و آمادگی برای هزینه از آبرو و رجحان بخشیدن منافع ملی به مصالح شخصی» دانسته است.

مقامات کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا پیشتر گفته اند در ایران، آیت الله خامنه ای تصمیم گیرنده اصلی است و سیاست های کلی جمهوری اسلامی، از جمله در مورد برنامه هسته ای، با جابجایی روسای جمهور ایران تغییر نمی کند.

در آخرین گزارش برجامی، ظریف در نامه ای که با عنوان «وآخر دعوانا» ضمیمه گزارش کرده، با لحنی تاسف آمیز نسبت به شکست توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ نوشته است: «اگر در مورد ضرورت کار متوازن با شرق و غرب به یک اجماع ملی رسیده بودیم»، « دوستان دوران سختی را در سراب طمع سرازیر شدن شرکت های غربی از خود نرنجانده بودیم» و به «شعبات خارجی شرکت های آمریکایی» اجازه فعالیت اقتصادی در ایران داده می شد، «فشار حداکثری با مانع جدی سردمداران جهانی- از جمله در داخل آمریکا- مواجه می شد.»

آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، در سال ۲۰۱۵ و در جریان توافق هسته ای ایران با قدرت های جهانی به صراحت ورود شرکت های آمریکایی به بازار ایران را ممنوع اعلام کرد.

ظریف همچنین با انتقاد از اختلاف نظرهای جناحی بر سر برجام نوشته است اگر «از ابتدا در پی استفاده حداکثری از هر میزان دستاورد برجام، حتی در بدترین نگرش ها- بودیم و مقدار بیشتری سرمایه خارجی جذب کرده و تعداد بیشتری از شرکت ها از همه نقاط جهان را به کشور کشانده بودیم،» و «به عوض مناقشه و مجادله بر سر اینکه برجام پیروزی قطعی بود و یا شکست کامل - که حتما هیچ یک نبود- همگی کوشیده بودیم بیشترین منفعت را از برجام ببریم، چه بسا شرایط به گونه ای دیگر رقم خورده بود.»

هنوز تاریخ دقیقی برای دور هفتم گفت وگوهای ایران و قدرت های جهانی به منظور احیای برجام تعیین نشده است.