نظرخواهی رئیسی از سیاسیون؛واقعی یانمایشی؟/شرط تداوم رویکرد اجماعی

خبرگزاری مهر، گروه سیاست - طیبه بیات؛ به زودی دولت سیزدهم آغاز به کار خواهد کرد و این شروع، در شرایطی در حال رقم خوردن است که در مقام عمل با قضاوت‌هایی که پیش از این نسبت به سید ابراهیم رئیسی می‌شد، تفاوت چشمگیری دارد. برای نمونه پیش از انتخاب رئیسی در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، یکی از شائبه‌هایی که نقل و از آن به عنوان یک نقطه ضعف یاد می‌شد، برخورد جناحی و تندروی وی در پیشبرد مسائل بود.

اکنون پس از انتخابات ۲۸ خرداد، رئیسی که دیگر منتخبی با چند میلیون رأی در جمهوری اسلامی ایران است، تا این لحظه روی تمام پیش داوری‌های این چنینی خط بطلان کشیده است و قابل توجه‌ترین اقدامش به تماس‌های فراجناحی اخیر او مربوط می‌شود.

رئیسی حالا در جایگاه رئیس‌جمهور منتخب، طبق آنچه در ایام انتخابات وعده داده بود با مخالفان خود سر یک میز می‌نشیند و از آنها نظرسنجی می‌کند و شنونده گفته‌ها و پیشنهادات آنها می‌شود. رئیسی در راستای استفاده از تمام امکانات فکری و بهینه سازی ظرفیت‌های موجود، رویکرد قابل توجهی را در پیش گرفته است. برای نمونه دیدار وی با دولتمردان فعلی، گرچه در تمام دوره‌ها متداول بوده است اما به منظور انتقال تجربیات از دولت مستقر به دولت منتخب بسیار مفید خواهد بود.

نهم تیرماه بود که ۶ نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری با حضور در دفتر سیدابراهیم رئیسی با وی دیدار کردند. این دیدار صمیمانه به دعوت رئیس‌جمهور منتخب برگزار شد و در نهایت نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری درباره وضعیت کشور و راه‌های حل مشکلات موجود با رئیس‌جمهور منتخب هم‌اندیشی و تبادل‌نظر کردند.

در میان اخبار منتشر شده پیرامون دیدارهای رئیسی با افراد مختلف، رایزنی وی با صاحبنظران از طیف‌های مختلف سیاسی و همفکری با آن‌ها در موضوعات مختلف که مختص به یک جریان خاصی هم نبوده دور از توجه نیست. طی چند روز گذشته، شخصیت‌هایی از جریان اصلاح‌طلب اعلام کردند از دفتر رئیس‌جمهور منتخب با آن‌ها تماس گرفته شده که خواستار ارائه نظرات کارشناسی شأن در موضوعات مختلف هستند.

زیدآبادی: امیدوارم اقدام رئیسی تحولی عملی در رویکرد زمامداری کشور باشد

برای مثال نهم تیر ماه نخستین فردی که از این تماس خبر داد احمد زید آبادی روزنامه نگار اصلاح طلب در کانال تلگرامی خود از تماس دفتر رئیس جمهور منتخب با وی به منظور ارائه نظر و پیشنهاداتش به رئیسی خبر داد و نوشت: «گوشی را برداشتم، گفته شد که از طرف دفتر سیدابراهیم رئیسی تماس گرفته‌اند. درخواستشان دریافت انتقادات، نظرات و پیشنهادهای من به آقای رئیسی در مقام ریاست‌جمهوری بود. گفتم: اگر بخواند؛ چراکه نه؟ تاکید کردند که حتماً می‌خواند. با خود فکر کردم، خب، چه بهتر از این؟ لذا تصمیم گرفتم با توجه به مجموعه امکانات و محدودیت‌های آقای رئیسی، آنچه را به صلاح کشور و کمک به گذر ایران از این وضعیت اسف‌بار می‌دانم، به‌طور صریح و روشن و بدون هرگونه سانسور، هر از گاهی به‌صورت مکتوب به دفتر وی ارسال کنم و چنانچه به اندازه مثقالی هم مؤثر افتد، خالی از ارزش نخواهد بود. من مجموعه این مکتوبات را حفظ خواهم کرد تا روزی که امکان نشر عمومی آنها در مجموعه‌ای فراهم شود. از آنجا که در این تماس گفته شد قرار است از همه صاحب‌نظران در زمینه‌های مختلف نظرخواهی شود، امیدوارم این خود نشانه‌ای از تحولی عملی در رویکرد زمامداری در کشور ما باشد.»

منتجبی: کار رئیسی مایه دلگرمی است

اکبر منتجبی معاون سردبیر روزنامه سازندگی نیز در توئیتی نوشت: «غروب سه‌شنبه، مشغول نهایی کردن صفحات روزنامه بودم. از شماره‌ی ناشناسی بهم زنگ زدند. از دفتر آقای رئیسی بودند. شماره‌ای دادند که با ما در ارتباط باش و اگر پیشنهاد و انتقادی داری به ما منتقل کن. نکاتی را گفتم. گفت همین‌ها را مکتوب کنید و بفرستید. کارشان مایه دلگرمی بود.»

کرباسچی: کار رئیسی اگر تبلیغاتی نباشد، خوب و مثبت است

غلامحسین کرباسچی دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی نیز از تماس دفتر سید ابراهیم رئیسی با وی خبر داد و گفت: «این اقدامات معمولاً اوایل دوره‌های ریاست‌جمهوری انجام می‌شود و جلساتی هم برگزار می‌کنند. مهم این است که پیشنهادها و انتقادهایی که از ما دریافت می‌کند، به آن ترتیب اثر دهند، یعنی تأثیرگذاری آن اهمیت دارد و اگر حالت تبلیغاتی نداشته باشد، کار مثبت و خوبی است»

مصطفی کواکبیان دبیر کل حزب مردم سالاری هم درباره محتوای تماس تلفنی از دفتر رئیس‌جمهور منتخب در پیامی توئیتری نوشت: «در پاسخ به تماس دفتر جناب رئیسی جهت ارائه پیشنهادات، با آرزوی موفقیت برای ایشان، نشست مورخ ۲۷ آبان ۱۳۹۸ فراکسیون دیپلماسی با حضور ۸۰ نفر از نمایندگان مجلس دهم را یادآور شدم و در پایان، پیگیری ایشان را برای انتشار دلایل و مستندات عدم احراز صلاحیتم از سوی شورای نگهبان خواستار شدم.»

گنجی: اصل کار رئیسی خیلی خوب است

عبدالله گنجی مدیرمسئول روزنامه جوان نیز عنوان کرد: «از دفتر رئیس‌جمهور منتخب تماس گرفتند که اگر ایده، طرح یا نظری برای رئیس‌جمهور دارید ارسال نمائید. اصل کار خیلی خوب است، اما مهم‌تر اینکه انسان از خودش می‌پرسد واقعاً من برای اداره کشور چه حرف و ایده‌ای دارم؟ مدعای انسان در خلوت تنهایی محک می‌خورد. شاید هم هیچی.»

صادقی: دلیلی برای اینکه نیتی پشت پرده تماس رئیسی باشد پیدا نکردم

محمود صادقی نماینده اصلاح طلب مجلس دهم نیز از جمله افرادی است که در دایره افرادی قرار دارد که از دفتر رئیسی با او تماس گرفتند. وی در رابطه با این اقدام عنوان کرد: «قرار شد از طریق یک خط ارتباطاتی نظرات خود را به اطلاع این دوستان برسانیم. با ارزیابی‌های انجام شده مقداری از بدبینی اولیه فاصله گرفتم و از اینکه با توهم توطئه به قضیه نگاه کنم نگرانی ندارم اگرچه ممکن است این کار تبلیغاتی باشد؛ اما دلیلی برای اینکه نیت بدی پشت پرده باشد پیدا نکردم و بعد از رد و بدل کردن چند پیام، امروز چند پیشنهاد را ارائه دادم.»

امام: فعلاً برای قضاوت اقدام رئیسی زود است

جواد امام دبیرکل مجمع ایثارگران هم در مصاحبه‌ای درباره تماس با او برای ارائه برنامه عنوان کرد: «بر اساس چیزهایی که شنیده‌ام گویا با اکثر احزاب تماس گرفته‌اند. در طی این تماس جویای نظرات و پیشنهادهای ما شدند و گفتند اگر نقطه نظر خاصی داشتیم به آنها اطلاع دهیم. البته فعلاً ما چیزی برای آنها ارسال نکردیم، در کل تماس خیلی خاصی نبود. اگرچه کار خوبی است اما این‌که آنقدر رسانه‌ای شود را درک نمی‌کنم. ارزیابی مثبت یا منفی آن را باید به آینده موکول کرد و ببینیم آیا از این نظرات استفاده خواهد شد یا خیر. فعلاً برای قضات زود است. وقتی نتیجه این اقدام را دیدیم، بعد می‌توانیم راجع به آن صحبت کنیم.»

مازندرانی: رئیسی خوب می‌داند با پرهیز از افراط می‌تواند منافع ملی را تأمین کند

احسان مازندرانی فعال رسانه‌ای اصلاح‌طلب نیز پیرو تماس‌های صورت گرفته از سوی دفتر رئیسی در توئیتی نوشت: «علاوه بر آقای احمد زیدآبادی با تعداد دیگری از روزنامه‌نگاران منتقد تماس گرفته شده است. آیت‌الله رئیسی به واسطه سال‌ها حضور در حاکمیت به خوبی می‌داند چگونه با مدارا در روش و پرهیز از افراط می‌تواند منافع ملی را به صورت حداکثری تأمین کند. باید برای حفظ این رویکرد تلاش کرد.»

نظر جهانگیری درباره تماس رئیسی با اصلاح‌طلبان

اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور نیز رویکرد سید ابراهیم رئیسی در نظرخواهی از فعالان سیاسی را اقدامی پسندیده دانست و گفت: «دعوت رئیس جمهور منتخب و رئیس جدید قوه قضائیه از جریان‌های سیاسی برای ارائه پیشنهاد و راهکار به منظور عبور از بحران‌های پیش روی کشور اقدام پسندیده‌ای است.»

جور روحانی را رئیسی برای اصلاح‌طلبان کشید

رئیسی به عنوان منتخب مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری، قدم در مسیری گذاشته است که شاید بتوان گفت سال‌ها است مشابه آن به این شکل و در این ترکیب رقم نخورده باشد. برای مثال دیدارهای حسن روحانی رئیس جمهور دولت یازدهم و دوازدهم با فعالان سیاسی اغلب در ماه رمضان و آن هم تنها با حضور غالب اصلاح‌طلبان برگزار می‌شد.

همواره یکی از اعتراضات و انتقادات اصلاح‌طلبان از روحانی، علیرغم همسویی آنها با دولت یازدهم و دوازدهم، این بوده است که روحانی به نظرات و دیدگاه‌های سیاسیون اصلاح‌طلب وقعی نمی‌نهد. برای مثال در دوران مجلس دهم، اعضای فراکسیون امید همواره گلایه‌های تندی در این زمینه از روحانی داشتند.

برای نمونه محمدرضا عارف رئیس فراکسیون امید می‌گوید: «… متأسفانه آقای روحانی وقت دیدار بسیار کم می‌داد و ما در مجلس جلسات بسیار کمی با ایشان داشتیم و بعد این موضوع به صورت گله مطرح شد و آقای روحانی، آقای واعظی را مسئول پیگیری این موضوع کرد ولی باز هیچ اتفاقی نیفتاد. ما درباره نرخ بنزین نیز با آقای روحانی صحبت کرده بودیم اما متأسفانه ارتباط ما با ایشان بعضاً یکسویه بود…»

حسن رسولی: رئیسی و روحانی از نظر تعاملات فراجناحی با هم تفاوت دارند

در دیگر سو، حسن رسولی عضو بنیاد امید ایرانیان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به تماس دفتر سید ابراهیم رئیسی با برخی فعالان سیاسی اصلاح‌طلب می‌گوید: «با شناختی که از شخصیت و روحیات شخصی سید ابراهیم رئیسی دارم، باید بگویم آنچه که رئیس‌جمهور آینده برای آن اقدام کرده مبتنی بر رویکرد استفاده از همه ظرفیت‌های کشور برای کمک به اداره بهتر جامعه است.»

رسولی تاکید کرد: «از نظر تعاملات فراجناحی و همراهی با مردم، عملکرد و روحیه شخصی ابراهیم رئیسی با حسن روحانی متفاوت است. البته باید ببینیم دولت و سازمان مدیریت دولت بعدی در مسیر روحیات رئیس‌جمهور منتخب قرار می‌گیرد یا خیر.»

خباز: نظرخواهی رئیسی از اصلاح‌طلبان نشاط اجتماعی ایجاد می‌کند

محمدرضا خباز عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی نیز به خبرنگار مهر می‌گوید: «اقدام دفتر رئیسی در تماس با برخی فعالان سیاسی اصلاح‌طلب کم سابقه بود»

وی معتقد است: «اقدام رئیسی نوعی نشاط اجتماعی و اعتماد به وجود می‌آورد چرا که نشان می‌دهد رئیس‌جمهور منتخب علاقه دارد نظر دیگران حتی گروه‌هایی که به ایشان رأی ندادند را در اداره کشور بداند.»

عطریانفر: رئیسی بهتر است به جای افراد، از احزاب نظرخواهی کند

محمد عطریانفر عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران نیز در این رابطه به خبرنگار مهر می‌گوید: «تصور من این است که به صرف این تماس‌ها [با برخی فعالان سیاسی] اثر چندانی به وجود نخواهد آمد. اگر رئیس‌جمهور منتخب مخاطب خود برای نظرسنجی و نظرخواهی را به جای افراد، احزاب سیاسی قرار می‌داد، اقدامی منطقی‌تر و مؤثرتر صورت می‌گرفت.»

در نهایت، نکته‌ای که در رابطه با اقدام اخیر رئیسی حائز اهمیت است، اینکه انتظار می‌رود همانطور که وی در تمام سخنرانی‌ها و دیدارهای انتخاباتی خود تاکید داشت که این جلسات، آغاز هستند نه انجام؛ شاهد عملیاتی شدن ماحصل جلسات باشیم. به اعتقاد بسیاری از ناظران سیاسی، نظرخواهی از فعالان اصلاح‌طلب و اصولگرا به شرطی نتیجه‌بخش خواهد بود که این اقدام صرفاً جنبه تبلیغاتی و شوآف نداشته باشد و پس از مدتی در دولت سیزدهم به فراموشی سپرده نشود.