ماجرای مخالفت گلشنی باتاسیس فلسفه علم و بازار داغ ترجمه‌های فلسفی

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه: علی رغم اینکه هوا در هفته ای که گذشت خیلی گرم بود ولی بازار حوزه اندیشه در هفته قبل خیلی گرم نبود و اتفاق ویژه ای در این حوزه رخ نداد با این وجود چند کتاب باارزش چاپ شد که در گزارش به معرفی آنها می پردازیم و سپس یک برنامه رادیویی با موضوع فلسفه را معرفی میکنیم و در ادامه هم به سایر اتفاقات این حوزه اشاره می کنیم.

بازار پررونق آثار ترجمه ای در هفته ای که گذشت

حوزه نشر کتاب های فلسفی و اندیشه ای در هفته گذشته نسبتاً پررونق بود و کتاب های خوبی منتشر شد. کتاب «کرونافلسفه» تاملاتی در باب علم، بحران و زیست سیاست که شامل آثاری از فلاسفه ای چون هابرماس، آگامین، استگنگا، برابنت و افراد دیگری از این قبیل است به تازگی توسط حمیدرضا نمازی و علیرضا منجمی گزینش و ویرایش علمی و توسط مترجمانی همچون مهدی باسخواه، آذر قاسمی، امیررضا لیاقت، علیرضا منجمی، حمیدرضا نمازی، صبا میری کرمانشاهی و نگین نورایی ترجمه شده است. این کتاب را انتشارات نارون دانش منتشر کرده است.

نکته جالب توجه درباب این کتاب مقالات آن است که به شکلی گزینش شده که تعامل میان علم پزشکی، فلسفه و اخلاق و به طور کلی ارتباط میان علوم انسانی و سلامت را نشان می دهد. در این مقالات تناقضات درونی این حوزه ها با یکدیگر به خوبی نشان داده شده است.

کتاب دیگری که در عرصه اندیشه منتشر شد کتاب «فلسفه فقه سیاسی از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای» اثر سیدسجاد ایزدهی بود. این کتاب را انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر کرده است. موضوع فقه سیاسی از آن دسته موضوعاتی است که درباب آن بحث های زیادی انجام و نظرات ضد و نقیض بسیاری مطرح شده است. ایزدهی سالهاست که در حوزه فقه و به خصوص فقه سیاسی به صورت تخصصی مشغول به کار و پژوهش است و هم آثار خوبی در این باره نوشته و هم سخنرانی های خوبی در اینباره انجام داده است. در کتاب، «فلسفه فقه سیاسی از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای» به موضوع فلسفه فقه سیاسی از منظر رهبر معظم انقلاب پرداخته و نظرات ایشان درباره این موضوع را تشریح کرده است.

ایزدهی در هفته ای که گذشت، جزو شخصیت های پرکار بود و در چندین نشست و برنامه هم حضور پیدا کرد. نمونه اش اینکه در برنامه تلویزیونی «سوره» با موضوع «ممنوعیت استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی» هم حاضر شد و از منظر فقهی به این موضوع پرداخت. البته نظرات او در این برنامه کمی جنجالی شد و میهمانان دیگری که در این برنامه حاضر شدند با او مخالفت و نظراتش را نقد کردند.

اثر با ارزش دیگری توسط نشر لگا منتشر شد یک اثر ترجمه ای بود با عنوان «متفکران بزرگ فلسفه اخلاق». این کتاب سومین کتاب از مجموعه کتاب های متفکران است که مدتی است توسط نشر لگا منتشر می شود. در مجموعه کتاب های متفکران، مخاطبان با اندیشه های مهم ترین دانشمندان اخلاق پژوه از افلاطون تا مک اینتایر آشنا می‌شوند. در کتاب «متفکران بزرگ فلسفه اخلاق» آرا و نظرات فیلسوفانی چون افلاطون، ارسطو، رواقی ها، آکویناس، دیوید هیوم، کانت، هگل، مارکس، جان استوارت میل، نیچه آمده است.

مترجمان این اثر، صالح نجفی، کاوه بهبهانی، مهدی اخوان، محمد زندی، میثم غلامی و سید علی حسینی هستند.

اثر ترجمه ای دیگری که در حوزه فلسفه دین منتشر شده است و جزو کتابهای مهم انتشارات دانشگاه کمبریج است، کتاب «دین پس از متافیزیک» است که شامل ۱۱ مقاله با موضوع متافیزیک و دین است که تعدادی از مترجمان کشورمان آنها را به فارسی ترجمه کرده اند. ویراستار فارسی این اثر علی اصغر مصلح، از اساتید فلسفه کشورمان و عضو هیئت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است. «دین پس از متافیزیک» را انتشارات ققنوس منتشر کرده است.

«سوفیا»؛ یک برنامه رادیویی با موضوعات تخصصی فلسفه

و خبر آخر حوزه نشر اینکه کتاب «فلسفه، سیاست و خشونت» نوشته رضا داوری اردکانی توسط انتشارات هرمس به چاپ چهارم رسید. داوری اردکانی در این اثر با بیان فلسفی، به این اتهام که برخی فلسفه ها خشونت را توجیه می کنند پاسخ داده است.

اما اتفاق اندیشه ای دیگری که می خواهیم به آن بپردازیم، آغاز فصل تازه یک برنامه رادیویی با موضوع فلسفه از شبکه رادیویی با نام «سوفیا» است. این برنامه چندین سال است که از این شبکه رادیویی پخش می شود اما در فصل جدید آن عوامل و رویکرد آن تغییر کرده است و قرار است در هرفصل به یک موضوع خاص پرداخته شود. در فصل تابستان این برنامه رادیویی قرار است در سلسله مباحثی به هم پیوسته به موضوع «فلسفه پزشکی» و ارتباط میان علوم انسانی و سلامت بپردازد. در اولین برنامه فصل جدید سوفیا که سه شنبه ۲۲ تیرماه پخش شد موضوع اضطراب سلامت و چیستی فلسفه پزشکی با حضور علیرضا منجمی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و حمیدرضا نمازی استاد دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران مورد بحث قرار گرفت. یکی از نکات جالب توجه در فصل جدید سوفیا این است که قرار است در هرقسمت از این برنامه بخشی به موضوع فلسفه میان فرهنگی و پرداختن به اصول گفتگو و مفاهمه اختصاص یابد. کارشناس این بخش رضا دهقانی پژوهشگر فلسفه و مترجم دانشگاه وین است.

حسین کچویان استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران به تازگی گفتگویی با پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR انجام داده است و در آن وضعیت انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ را به صورت جامعه شناسانه تبیین کرده است. کچویان در این گفتگو، انتخابات ۱۴۰۰ را یکی از حماسی ترین انتخابات کشور دانست و گفت: من نه‌تنها کسانی که رأی دادند، بلکه دست کسانی که آرای باطله دادند را هم می‌بوسم. مردم عجیب‌وغریب و مقاومی شده‌ایم! مردم ما واقعاً مردِ میدان شده‌اند و دارند بزرگی‌هایی از خودشان نشان می‌دهند. آرای باطله هم همین‌طور؛ عده‌ای به افرادی رأی داده‌اند که در میان نامزدها نبودند. بخشی از قضیه را هم معلول اشکالات اجرای نادرست انتخابات می‌دانم. من معتقدم مردم وقتی می‌آیند و همزمان با چهار انتخابات مواجه می‌شوند، دچار اغتشاش ذهنی می‌شوند و فضا سرد می‌شود.

ماجرای مخالفت گلشنی با تاسیس فلسفه علم چه بود؟

در هفته ای که گذشت، نشست های بسیاری برگزار شد. یکی از مفصل ترین این نشست ها نشست نشست تخصصی «عدالت اجتماعی؛ از نظریه تا عمل» بود که به صورت حضوری و مجازی در دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم با حضور اساتید مطرحی برگزار و در این مراسم از کتاب جدید حجت الاسلام رضا غلامی با عنوان «واکاوی نظریه عدالت در تفکر اسلامی» نیز رونمایی شد. نجف لکزایی، احمد حسین شریفی، عباس کعبی و عبدالحمید نقره کار از جمله میهمانان این نشست تخصصی بودند.

همچنین یک نشست بین المللی با حضور پروفسور ریچارد سوئین برن (Prof. Richard Swinburne ) استاد برجستۀ فلسفۀ دین دانشگاه آکسفورد برگزار شد. در این نشست سوئین برن برهان دکارت بر اصالت نفس را با برهان انسان معلق در فضای ابن سینا با یکدیگر مقایسه کرد و سپس این تقریر توسط اندیشمندان ایرانی کشورمان نقد شد. این نشست به همت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار شد.

خانه اندیشمندان علوم انسانی مدتیست که سلسله نشست هایی با موضوع «وضعیت تفکر در ایران معاصر» برگزار می‌کند، در آخرین نشستی که هفته گذشته با حضور موسی اکرمی استاد فلسفه علم دانشگاه علوم تحقیقات برگزار شد، اکرمی در این نشست تاریخچه ای از تاسیس فلسفه در کشورمان بیان کرد و گفت: برخلاف چیزی که همه دکتر گلشنی را موسس فلسفه علم می دانند باید بگویم که گلشنی نقشی در تاسیس فلسفه علم نداشت و اتفاقاً مخالف تاسیس آن بود. دلیلشان هم این بود که این کار درست نیست و ما در مقابل بچه‌های مردم مسئول هستیم. ما گفتیم اگر بنا بود بچه‌های مردم منحرف شوند با فلسفه غرب که بیشتر منحرف می‌شوند و فلسفه علم نیز نیاز کشور است.

غلامرضا اعوانی هم در یک نشست مجازی به تدریس بخش‌هایی از فصوص الحکم ابن‌عربی پرداخت و در خصوص عارف بالله و راه و رسم سلوک سخن گفت.