دیوان دادگستری اروپا: کارفرما حق دارد مانع حجاب پرسنل شود

دیوان دادگستری اروپا (EuGH) با صدور حکمی در  پرونده شکایت یک مهدکودک از مربی محجبه، حقوق کارفرما جهت ممنوع کردن حجاب کارکنان زن را تقویت کرد. 

مبنای حکم، مجاز نبودن استفاده افراد از هرگونه نشانه‌های سیاسی، عقیدتی و مذهبی در پوشش و آرایش ظاهری است. حکم به این ترتیب مستدل شده که ظاهر جانب‌دارانه پرسنل می‌تواند پرسش‌برانگیز باشد، به پیش‌داوری، چالش یا کشمکش بیانجامد.

پس‌زمینه حکم اخیر، دو مورد اقامه دعوی در آلمان بود که یکی به مهدکودکی خصوصی مربوط می‌شد و دیگری به یک دراگ استور. مدیر کودکستان چند بار از همکار زن محجبه خواسته بود بدون روسری به سر کار بیاید و وقتی موفق نشده بود، با طرح شکایت از دادگاهی در هامبورگ پرسیده بود که آیا می‌توان قرارداد این پرسنل را به دلیل تمرد فسخ کرد؟

دادگاه محلی هامبورگ نیز تعیین تکلیف این پرونده و جوانب حقوقی امر را به دیوان دادگستری اروپا ارجاع کرده بود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

دادگاه عالی کار در آلمان نیز در سال ۲۰۱۹ برای داوری در موضوع مشابه دیگری به دیوان نامبرده متوسل شده بود. این بار، صندوق‌دار مسلمان یکی از دراگ‌استورهای زنجیره‌ای "مولر" از مدیر فروشگاه شکایت کرده بود که نمی‌گذارد او روسری سر کند. شاکی گفته بود که این ممنوعیت به معنای نقض حق آزادی مذهب است. صاحب دراگ‌استور هم متقابلا گفته بود از حق آزادی کارفرما در انتخاب کارکنان استفاده می‌کند. 

دیوان دادگستری اروپا در سال ۲۰۱۷ نیز طی رسیدگی به پرونده دیگری تاکید کرده بود که ممنوعیت نمادهای سیاسی و مذهبی در محیط کار، معنای تبعیض یا نقض حقوق فردی ندارد. آن زمان نیز گفته شد که کارفرما و کارآفرین برای جلوگیری از هرگونه فرسایش با مشتری و ارباب رجوع، حق دارد از پرسنل خود بخواهد که ظاهری داشته باشند که جلب نظر نکند و واجد پیام‌ها و گرایش‌های عقیدتی و سیاسی نباشد. 

• نمایشگاه «با حجاب، بی حجاب: روسری» از راز روسری پرده برمی‌دارد

  گشودن راز پوشش سر

  امروزه در بسیاری از کشورهای غربی روسری یا پوشش سر اغلب به شکلی خودبخودی به معنای پوششی فهمیده می‌شود که زنان، از جمله زنان مسلمان، به دلایل مذهبی بر سر می‌گذارند. با این همه، ایده و عمل پوشاندن سر با پارچه از دسته‌بندی‌های مذهبی، فرهنگی و جغرافیایی فراتر می‌رود. نمایشگاه "با حجاب، بی حجاب: روسری" در موزه جهان (Weltmuseum) شهر وین تنوع پوشش سر را به نمایش گذاشته است.

• نمایشگاه «با حجاب، بی حجاب: روسری» از راز روسری پرده برمی‌دارد

  روسری در مسیحیت

  حجاب در مسیحیت نشانه‌ای از باکرگی و عفت است.عکس سمت چپ یک نقاشی کشیده شده در سال ۲۰۰۸ است که باکره گوادالوپ، قدیسه حامی مکزیک را نشان می‌دهد. در این نقاشی مریم باکره چادری با نقش ستاره بر سر دارد. انجیل موی زنان را ناشایست می‌پندارد و از آنان می‌خواهد وقت عبادت مویشان را پوشیده بدارند؛ هرچند برخی در همه حال موی خود را پوشیده نگه می‌دارند. عکس سمت راست زنی مسیحی را در ترکیه در سال ۱۸۸۶ نشان می‌دهد.

• نمایشگاه «با حجاب، بی حجاب: روسری» از راز روسری پرده برمی‌دارد

  سربندهایی برای زنان و مردان

  در این نمایشگاه نه تنها آثاری هنری به نمایش درآمده که نمونه‌هایی از روسری و سربند را به تصویر کشیده، بلکه نمونه‌های متنوعی از خود این روسری‌های زنانه و سربندهای مردانه از نقاط مختلف جهان به نمایش گذاشته شده است. روسری سمت چپ، روسری عروسی زنی تونسی از اواسط قرن بیستم است. سربند دست راست، با طرحی از عقاب دوگانه، به اعضای مرد یک گروه مذهبی در گواتمالا اختصاص دارد.

• نمایشگاه «با حجاب، بی حجاب: روسری» از راز روسری پرده برمی‌دارد

  پوشش بیابانی برای مردان

  این عکس که توسط عکاسی وینی لودویگ گوستاو آلواز تسورر گرفته شده، مردی طوارقی را در لباس سنتی چادرنشینان شمال آفریقا نشان می‌دهد. چنین پنداشته می‌شود که سربند، که اغلب نیلی‌رنگ است، ارواح خبیثه را دور نگه می‌دارد. پوشاندن سر مرحله‌ای مهم در مردانگی است. وقتی کسی سرش را می‌بندد یعنی بالغ شده است. اما زنان، برعکس، صورت خود را نمی‌پوشانند.

• نمایشگاه «با حجاب، بی حجاب: روسری» از راز روسری پرده برمی‌دارد

  یک کشف حجاب شخصی

  اشکال‌ مختلف پوشش زنان مسلمان اغلب بحث‌برانگیز بوده است. نیلبار گورس در یک ویدیوی شش دقیقه‌ای به این موضوع پرداخته است. او در این ویدیو روسری‌هایی را از سر باز می‌کند که زنانی مهم شخصا به او داده‌اند و او نامشان را می‌گوید. این کار او نمادی است از بیان زندگی شخصی‌اش که در عین حال نشان می‌دهد زنان مسلمان، چه با حجاب باشند یا نه، "بیش از هر چیز خویشتن خویش را باز می‌نمایانند".

• نمایشگاه «با حجاب، بی حجاب: روسری» از راز روسری پرده برمی‌دارد

  بیان انتزاعی

  نمایشگاه وین همچنین شامل آثاری است که به موضوع پوشاندن سر به شکلی انتزاعی پرداخته‌اند. این چاپ ژلاتینی نقره‌ای، کار عکاس اتریشی، تینا لشنر است با عنوان «شیائو» که پشت سر زنی را تداعی می‌کند که با پارچه‌ای پر چین و چروک پوشانده شده بوده و اکنون از سرش به پایین لغزیده است. لشنر به خاطر مجسمه‌هایش که مبتنی بر عکس هستند شناخته شده است. کارهای او اغلب کنکاشی سورئال هستند در ساختارهای فرهنگی زنانگی.

• نمایشگاه «با حجاب، بی حجاب: روسری» از راز روسری پرده برمی‌دارد

  حجاب قدیم-جدید سوزانه یونگمان

  در نگاه اول عکس سوزانه یونگمان با عنوان "پرتره یک بانو" می‌تواند با شاهکاری به همین نام اثر فون در ویدن، نقاش هلندی قرن پانزدهم، اشتباه گرفته شود. اما اگر دقیق‌ بنگریم، در این عکس حجاب زن از مواد بسته‌بندی تهیه شده و انگشتر او سر یک قوطی کنسرو است. سینه‌ او را هم تنها یک سوزن خیاطی بسته نگه داشته. استفاده یونگمان از مواد بازیافتی، بازتابی از این واقعیت است که ما چگونه ارزش‌ها و زیبایی را می‌سنجیم.

• نمایشگاه «با حجاب، بی حجاب: روسری» از راز روسری پرده برمی‌دارد

  از محافظه‌کاری تا رهایی

  در نظام اقتدارگرای اتریش قبل از جنگ جهانی دوم، زنی با موی پوشیده و لباس سنتی با دامنی فراخ و بالاتنه‌ای تنگ، زنی ریشه‌دار، شایسته و از نظر میهن‌پرستانه، محافظه‌کار قلمداد می‌شد. با این همه، در دهه ۱۹۵۰ میلادی روسری به کالایی تجملی تبدیل شد؛ اغلب از جنس ابریشم و با نقش و نگار که زیبایی و رهایی زن را مجسم می‌کرد. تصویر بالا برنده جایزه نخست مسابقات مد سال ۱۹۶۴ است که در آن یک روسری دیده می‌شود.

• نمایشگاه «با حجاب، بی حجاب: روسری» از راز روسری پرده برمی‌دارد

  پوشش با کلاس بالا

  از سال ۲۰۰۳ سوزانه بیزووسکی، طراح اتریشی، به خاطر مجموعه‌های "شیک وینی"اش شناخته شده است. لباس‌های او بشدت برگرفته از مد تاریخی اتریش هستند که برای زنان مدرن وینی امروز طراحی شده‌اند. مجموعه امسال او به طور اختصاصی برای نمایشگاه موزه جهان طراحی شده است و دربرگیرنده لباس‌هایی است که به شکل فوق‌العاده‌ای به سر پرداخته‌اند. نمایشگاه "با حجاب، بی حجاب" تا ۲۶ فوریه سال ۲۰۱۹ ادامه دارد.