به‌رغم پرونده قتل خاشقجی، همکاری شرکت‌های جاسوسی اسرائیل با عربستان «قطع نشد»

روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز گزارش داده است که شرکت‌های اسرائیلیِ متخصص در زمینه نرم‌افزار، بدافزار و انواع تجهیزات جاسوسی، پس از قتل جمال خاشقجی، به کار با عربستان ادامه داده‌اند.

رونن برگمن، نویسنده و کارشناس ارشد امور جاسوسی اسرائیل، روز شنبه، ۲۶ تیر، در نیویورک تایمز نوشت در حالی که روشن شده بود این نوع معاملات به نقض حقوق بشر در عربستان منجر می‌شود، وزارت دفاع اسرائیل مجوزهای معامله میان کمپانی‌های اسرائیلی با عربستان را لغو نکرد و این مجوزها به صورت «کامل» معتبر ماند.

بر اساس این گزارش، مجوزهای وزارت دفاع اسرائیل برای صادرات شرکت‌هایی که تولیدات آنها در راستای حملات سایبری است، از سال ۲۰۱۷ میلادی، به این شرکت‌های اسرائیلی امکان داد تا با سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی سعودی در تعامل باشند.

آقای برگمن ازجمله به شرکت اسرائیلی «ان‌اس‌او» که تولیدات آن در زمینه جاسوسی پیشرفته از تلفن‌های همراه و رایانه‌های افراد است، اشاره کرد. همچنین نام دو شرکت اسرائیلی دیگر، «وارینت» و «کاندیرو»، در این گزارش ذکر شده است.

به نوشته نیویورک تایمز، شرکت «ان‌اس‌او» پس از ماجرای کشته شدن خاشقجی، از همکاری با عربستان پا پس کشید اما دولت بنیامین نتانیاهو این شرکت و دو شرکت دیگر را به تداوم همکاری با سعودی‌ها «تشویق کرد».

شرکت «ان‌اس‌او» در واکنش به مطلب نیویورک تایمز گفته‌است که «در گذشته نیز بارها تأکید کردیم که با قتل تکان‌دهنده (جمال) خاشقجی، ارتباطی نداشته‌ایم. موضوع نرم‌افزارها را بررسی کرده و به این نتیجه رسیدیم که فناوری ما به هیچ شکلی در (اقدامات) مشتریان دخالت نداشته است».

«ان‌اس‌او» در بیانیه خود افزوده است که «به دلایل تجاری و نیز دلایل امنیت ملی مربوط به مشتریان، از پرداختن به جزئیات معاملات معذوریم». شرکت‌های وارینت و کاندیرو از واکنش خودداری کرده‌اند.

بنیامین نتانیاهو یا اعضای دولت پیشین یا موساد اسرائیل به این گزارش واکنش نشان نداده‌اند.

اما وزارت دفاع اسرائیل در پاسخ به این روزنامه گفته است که با نگاهی حتی «سخت‌گیرانه‌تر از قوانین بین‌المللی»، امر صادرات در زمینه تولیدات سایبری را بررسی می‌کند.

در بیانیه وزارت دفاع اسرائیل آمده است که «فهرستی از محاسبات امنیتی، سیاسی و راهبردی ملاک هرتصمیم‌گیری برای صدور مجوز این معاملات است؛ مخصوصاً زمانی که پای مقررات بین‌المللی و دفاع از حقوق بشر در میان باشد».

بیشتر در این باره:

مایکروسافت می‌گوید یک شرکت اسرائیلی ابزار رخنه در ویندوز را فروخته است

اما یک مقام ارشد اسرائیلی و سه فرد مرتبط با شرکت‌های یادشده گفته‌اند وزارت دفاع اسرائیل مجوز تازه‌ای برای یک شرکت چهارم در زمینه تجسس صادر کرده‌اند.

با این حال، یک تصمیم جدید وزارت دفاع اسرائیل، که ظاهراً دو هفته پیش گرفته شده، مقرر کرده اگر شرکت‌هایی که از پروانه‌های رسمی اسرائیلی برخوردارند، بر خلاف مقررات درج شده از آن استفاده کنند، با روند لغو یا مشروط شدن مجوز روبرو خواهند شد.

ولی بر اساس این گزارش، دست‌کم یکی از این شرکت‌های اسرائیلی، که نام آن برده نشده، کماکان در کمک اطلاعاتی به سعودی‌ها سهیم است.

شماری از فعالان امور حقوق بشر در اسرائیل با طرح شکایت در دادگاه کشورشان خواسته بودند تا وزارت دفاع را به لغو مجوز تعاملات میان شرکت «ان‌اس‌او» با عربستان وادار کند اما قاضی دادگاه گفته بود که این یک موضوع «حساس» است و وزارت دفاع «در یک روند بررسی دقیق، پروانه‌ها را صادر می‌کند».

در گزارش‌های پیشین آمده بود که «ان‌اس‌او» در سال ۲۰۱۷ از جمله نرم‌افزار جاسوسی «پگاسوس» را به سرویس‌های اطلاعاتی برخی دولت‌ها فروخت. اما نیویورک تایمز تأکید کرده که معلوم نیست عربستان از این برنامه یا دیگر برنامه‌های اسرائیلی در کشتن خاشقجی استفاده کرده باشد.

سایت اسرائیلی وای.نت نیز روز یک‌شنبه، ۲۷ تیر نوشت، پس از صدور مجوزهای وزارت دفاع اسرائیل در سال ۲۰۱۷، ده‌ها شهروند اسرائیلی که از نیروهای یگان اطلاعاتی سایبری اسرائیل یا مسئولان شرکت‌های یادشده هستند، به عربستان سفر کرده‌اند.

به نوشته وای.نت، نهادهای امنیتی اسرائیل از سفرهای پرشمار این نیروها به سوی سعودی که شکل «کاروان هوایی» گرفته بود، آگاهی داشته و می‌دانستند که برخی از این افراد از رازها و اطلاعات حساس امنیتی و نظامی اسرائیلی باخبرند ولی اقدامی برای توقف این ترددها نکرده و «حتی این افراد را به دیداری برای دادن هشدار دعوت نکردند».

تا چندی پیش، از منظر اسرائیل، عربستان «کشور دشمن» محسوب می‌شد و ورود به آن برای دارندگان هویت اسرائیلی «منع قانونی» داشت و به عنوان «خطای وخیم»، با واکنش قاطع نهادهای امنیتی اسرائیل روبرو می‌شد.

اسرائیل تا پیش از نزدیک شدن پشت پرده مقامات خود به عربستان، از احتمال ربوده شدن یا بازداشت شهروندان اسرائیلی در عربستان، که این کشور را به پرداخت بهای سنگین سیاسی برای آزادی آنها ناچار کند، بشدت نگران بود.

بر اساس مطالب منتشرشده خارجی، پس از قتل جمال خاشقجی، عربستان تماس‌های سیاسی، اطلاعاتی و نظامی محرمانه با اسرائیل را ادامه داده و همزمان تلاش کرده که چهره محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی، را که در مظان آمریت آن قتل بود، بهبود بخشد.

به گزارش رسانه‌های اسرائیل، پس از اوج گرفتن نگرانی مشترک اسرائیل و امیرنشین‌ها از «تهدیدات ناشی از ایران»، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر پیشین، یوسی کوهن، رئیس وقت موساد را مأمور پیشبرد روابط با عربستان و امیرنشین‌های خلیج فارس کرد و او در ایجاد مناسبات نزدیک با محمد بن‌سلمان موفق بود.

نزدیکی محرمانه اسرائیل به سران سعودی و امیرنشین‌های خلیج فارس، به سفر علنی بنیامین نتانیاهو و یوسی کوهن به عمان در پاییز سال ۲۰۱۸ انجامید و سپس، امارات و بحرین در سال ۲۰۲۰ با اسرائیل روابط کامل سیاسی برقرار کردند.

بنیامین نتانیاهو و یوسی کوهن، هر دو ماه گذشته پست خود را به افراد دیگر سپردند اما به نظر می‌رسد که روند استوارسازی پیوندهای اسرائیل با برخی کشورهای منطقه، از جمله عربستان سعودی، ادامه دارد.

هر چند محمد بن‌سلمان یک سال بعد از قتل جمال خاشقجی پذیرفت که این روزنامه‌نگار منتقد در دوران او کشته شده و «مسئولیت آن را می‌پذیرد»، اما عربستان آگاهیِ پیشاپیش یا هر گونه نقش ولیعهد را در این جنایت به شدت رد کرد.

عربستان بعداً شماری از مسئولان ارشد امنیتی مرتبط با ولیعهد را به خاطر قتل و قطعه‌قطعه کردن این روزنامه‌نگار منتقد، به دوره‌های مختلف حبس محکوم کرد.

جمال خاشقجی روز دوم اکتبر ۲۰۱۸ درون کنسول‌گری سعودی در استانبول کشته شد.